چیت‌چیان: بحران آب به مرحله "حاد" رسیده است

خبرگزاری تسنیم: وزیر نیرو با بیان "در کشور بیش از ۸۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر را استفاده می‌کنیم" گفت: بر همین اساس کشور ما در مرحله بحران آبی قرار دارد.

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو که در جلسه علنی صبح امروز پارلمان به‌منظور گزارش درباره وضعیت آب و برق حضور یافته بود، در ابتدا اظهار داشت: از عنایت و بازدیدی که مقام معظم رهبری به صنعت آب و برق و گروه مپنا داشتند، تشکر می‌کنم و رضایتمندی و رهنمودهایی که ایشان فرمودند ان‌شاءالله اراده همکاران بنده را دوچندان خواهد کرد.
وی مسئله آب را یک چالش اصلی در هزاره سوم برای تمام کشورها خواند و گفت: بر اساس گزارش‌هایی که سازمان ملل ارائه کرده، در سال 2006 بیش از 1.2 میلیارد نفر از آب بهداشتی محروم بودند که این رقم در سال 2025 به 40 درصد جمعیت بیش از 9 میلیاردی جهان می‌رسد که نشان می‌دهد که وضعیت آب روز به روز حادتر می‌شود و ما باید با دقت و مراقبت عمل کنیم تا مدیریت صحیحی بر منابع آب داشته باشیم.

وزیر نیرو با بیان "متوسط بارش‌ها در کشور از 250 میلی‌متر به 242 میلی‌متر کاهش پیدا کرده است و با موضوع جدی بحران آب روبه‌رو هستیم" افزود: با خشکسالی‌ها و تغییرات اقلیم 130 میلیارد متر مکعب آب در کشور برآورد می‌شد که در این چند ساله به 120 میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کرده است.
چیت‌چیان افزود: در اوایل انقلاب میزان آب تجدیدشونده به‌ازای هر فرد 4 هزار متر مکعب در سال بود، اما در نتیجه تغییر اقلیم و افزایش جمعیت به کمتر از 1600 متر مکعب رسیده است که بر اساس استانداردها کشورهایی که سالانه کمتر از 1700 متر مکعب به‌ازای هر فرد داشته باشند، در تنش آبی هستند.

وی با بیان اینکه میزان متوسط بارش‌ها در کشور 7 درصد از متوسط کمتر بوده است، اظهار داشت: در برخی مناطق با مشکل حاد آب روبه‌رو هستیم و در بعضی از مناطق وضعیت بهتر است، اما در مجموع به‌طور متوسط 7 درصد کاهش پیدا کرده است.
وزیر نیرو خاطرنشان کرد: مصرف آب در کشور ما 96 هزار میلیارد متر مکعب است که با توجه به اینکه 120 میلیارد متر مکعب آب تجدیدشونده در کشور داریم،‌ یعنی 80 درصد از منابع آب تجدید شونده را استفاده می‌کنیم که بر اساس تعریف‌ها اگر بیش از 60 درصد باشد آن کشور در مرحله بحران قرار دارد، لذا ما در مرحله بحران آب هستیم.

چیت‌چیان در ادامه سخنان خود نشانه‌هایی از بحران آب در کشور را برشمرد و گفت: خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌های داخل کشور، بحران منابع آب زیرزمینی،‌ روان‌آب رودخانه‌ها که طی 10 سال گذشته به 46 درصد رسیده و افزایش نیاز آب از نشانه‌های خشکسالی در کشور است.

وی تصریح کرد: اگر وضعیت مصرف آب همین‌گونه ادامه پیدا کند، وضعیت حاد ما حادتر خواهد شد.

وزیر نیرو اضافه کرد: استفاده از چاه‌ها یکی از راحت‌ترین راه‌های تأمین آب است و در حال حاضر بیش از نیمی از آب کشور از طریق چاه‌ها تأمین می‌شود اما با حفر چاه‌های غیرمجاز و برداشت‌های بیش از حد مجاز از چاه‌ها، ذخایر استاتیک سفره‌های زیرزمینی 100 میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کرده و در حال حاضر به 11 میلیارد متر مکعب رسیده است.

چیت‌چیان خاطرنشان کرد: کمبود آب در برخی مناطق کشور منجر به مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شده است و در برخی موارد نیز به مسائل امنیتی کشیده شده است.

وی در ادامه اظهار داشت: برای استفاده پایدار از منابع آب که کشور دچار بحران آب نشود باید استفاده از منابع آب تجدیدپذیر را از 80 درصد به 60 درصد برسانیم که تازه 60 درصد نیز مطلوب نیست.

وزیر نیرو مدیریت مصرف آب و ارتقای بهره‌وری در بخش کشاورزی را از مهتمرین راهکارهای مهار کم‌آبی برشمرد و گفت: بهره‌وری آب در کشور ما 33 درصد است که در مقایسه با کشورهای منطقه از همه پایین‌تر است در حالی که ما می‌توانیم به‌راحتی راندمان مصرف آب در بخش کشاورزی را حداقل دو برابر کنیم.

چیت‌چیان مهار آب‌هایی که از کشور خارج می‌شوند، جلوگیری از اسراف و هدررفت آب در شبکه‌های آبرسانی شهری، بازچرخانی آب در صنعت و پساب آب شهرها، استفاده از آب‌های نامتعارف، تجارت آب مجازی و کشاورزی فرامرزی، مجهز کردن تمام چاه‌ها به کنتور هوشمند، اعمال قانون در مورد برداشت آب غیرمجاز از چاه‌ها، ایجاد بازار آب و همچنین اقتصادی کردن آب از دیگر راهکارهایی دانست که برای مدیریت بحران کم‌آبی برشمرد.

وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: ما حدود 6 هزار و 500 روستا داریم که در سال‌های گذشته فقط با تانکر آبرسانی شده‌اند. البته در بودجه سال 93 دولت و مجلس با عنایتی که به این موضوع داشتند ردیف مستقلی برای آبرسانی به روستاها در نظر گرفته شد، اما بیش از اعتبارات تخصیص یافته مورد نیاز بود.
وزیر نیرو بدهی وزارت نیرو به پیمانکاران را بیش از 5 هزار میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: این موضوع نشان می‌دهد که پیشرفت کارها و پروژه‌های وزارت نیرو بسیار سریع‌تر از تخصیص منابع بوده است که باید این کمبود منابع تخصیص یافته جبران شود. در 840 طرحی که در بخش آب داریم، به بیش از 110 میلیارد تومان اعتبار نیاز است تا این طرح‌ها تکمیل شوند و با شرایط فعلی تخصیص منابع تکمیل این پروژه‌ها بیش از 30 سال زمان می‌برد.

چیت‌چیان در بخش دیگری از سخنان خود درباره وضعیت برق گفت: در سال گذشته 630 روستا دارای برق شدند و از شهریور سال گذشته تا امروز نیز 1384 مگاوات نیروگاه جدید وارد مدار شده است و از الآن تا اوایل تابستان نیز 1168 مگاوات نیروگاه جدید وارد مدار خواهیم کرد.

وی با بیان "سالانه نیازمندیم 5 هزار مگاوات برق وارد شبکه کنیم" گفت: در دو سال گذشته سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت برق کاهش پیدا کرد و به همین علت در حال حاضر با کمبود برق مواجه هستیم که باید راهکارهایی را برای تولید، انتقال و توزیع و ارتقای سهم انرژی‌های تجدیدپذیر و هوشمندسازی شبکه‌ها انجام دهیم.
وزیر نیرو با اشاره به برنامه‌های آتی این وزارتخانه گفت: در 5 سال آینده در برنامه داریم که بالغ بر 31 هزار مگاوات نیروگاه جدید وارد مدار کنیم که یک‌چهارم کل ظرفیت آن به‌عهده دولت و سه‌چهارم‌ آن به‌عهده بخش خصوصی گذاشته شده است که اگر این برنامه‌ها اجرا شود، پس از آن مشکلی در برق نداریم و حتی می‌توانیم صادرات برق داشته باشیم. اما برای امسال و سال بعد به‌علت عدم سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته با کمبود برق مواجه هستیم و باید با سیاست‌هایی این دو سال را بگذرانیم.
چیت‌چیان در مورد وضعیت قیمت برق نیز گفت: غیر از سال 89 یعنی در مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها که افزایش قابل توجهی در قیمت برق داشتیم پس از آن افزایش قیمتی نداشتیم که باعث ضربه به این صنعت شده است.

محمدحسن ابوترابی‌فرد نایب‌رئیس اول مجلس پس از گزارش وزیر نیرو اظهار داشت: برخی همکاران نسبت به سد دوستی و اعمال مدیریت واحد در حوزه آبریز زاینده‌رود، انتقال غیرکارشناسی آب که منجر به خشک شدن چشمه‌ها و رودخانه‌ها شده است و همچنین استفاده از سدهای لاستیکی در شمال کشور تذکر دادند که چیت‌چیان در پاسخ گفت: سد دوستی یک سد مشترک بین ایران و ترکمنستان است و آبریز آن از کشور افغانستان است که در سال‌های گذشته چندصد میلیون متر مکعب آب در آن جمع می‌شد، اما با سیاست‌هایی که افغانستان در چند سال گذشته پیش گرفته است آب کمی وارد این سد می‌شود و به 50 میلیون متر مکعب کاهش یافته است که بر این اساس نگرانی‌هایی برای تأمین آب شرب مشهد به وجود آمده که با احداث یک سد جدید و حفر 40 حلقه چاه و همچنین کاهش مصرف مردم این شهر امیدواریم بتوانیم کم‌آبی مشهد را جبران کنیم.

وی همچنین گفت: در منطقه گیلان در حال حاضر 11 سد لاستیکی در حال اجراست و برای دیگر سدهای لاستیکی نیز محدودیتی نداریم و همان‌طور که اشاره کردم پیشرفت پروژه‌ها در وزارت نیرو بسیار جلوتر از تخصیص منابع است که باعث شده بیش از 5 هزار میلیارد تومان به پیمانکاران بدهی داشته باشیم.