ايران "بازي آذربايجان" را به اسراييل باخته است

ارشاد علیجانی - رادیو فرانسه

برای اولین بار در تاریخ اسراییل و آذربایجان، روز دهم سپتامبر موشه یعلون وزیر دفاع اسراییل طی سفری اعلام نشده برای دو روز به باکو رفت. او در غالب حضور در نمايشگاهی نظامی به این کشور رفته است و دیدارهایی با رییس جمهور، وزیر خارجه و وزیر دفاع آذربایجان كرد. این در حالی است که حسن روحانی رییس جمهور ایران نیز در همان زمان سفری دوره ای به برخی کشورهای همسایه ایران مانند تاجیکستان و قزاقستان تركمنستان قرار داشت.

با اینکه باکو و تل آویو طی دو دهه اخیر روابط گرمی با هم دارند اما هیچگاه،هیچ مقام اسراییلی تا این حد به صورت رسمی نتوانسته بود خود را به مرزهای ایران نزدیک کند.

طی سی سال اخیر مقامات ایرانی همواره به نوعی در مرزهای اسراییل حضور پررنگ سیاسی و نظامی داشته اند:لبنان و سوریه. اما اسراییل به نوعی از این امتیاز استراتژیک بی بهره بوده است و تا سالیان تنها جای پای غیررسمی و کمرنگ اسراییل در مرزهای ایران به اخبار تایید نشده حضور آنها در کردستان عراق و قطر محدود میشد.

اما واقعیت آن است که جمهوری اسلامی سالهاست بازی در زمین همسایه شیعه شمالی خود آذربایجان را به اسراییل باخته است. سفرهای گه گهدار مقامات آذربایجانی و دیدار با روسای جمهور و حتی رهبر ایران نیز مانعی بر سر راه پیشرفت روابط عمیق تجاری-نظامی اسراییل و آذربایجان نشده است.کما اینکه چند هفته پیش الهام علی اف رییس جمهور آذربایجان طی سفری به تهران مورد استقابل گرم آقای حسن روحانی همتای خود قرار گرفت و به دیدار رهبر ایران نیز رفت و «روابط دوستانه و گرم بین دو ملت» حرف زده شد.

اگر روابط دیپلماتیک بین دو کشور را مرتبه بندی کنیم، از روابط فرهنگی و اداری، معاهدات اقتصادی،خرید وفروش سلاح تا نهایتا همپیمانی نظامی به عنوان بالاترین سطح روابط دیپلماتیک دو کشور. تل آویو و باکو تقریبا در تمامی این مراتب روابط چند میلیون دلاری ای با هم دارند.

آذربایجان یک سوم تولیدات نفتی خود رابه اسراییل میفروشد و این یعنی اسراییل حدود ۴۰ درصد از تمام نفت مورد نیاز خود را از کشور آذربایجان تامین میکند که این خود به نوعی نشان دهنده اطمینان سیاسی اسراییل به آذربایجان است که اندكي كمتر از ٥٠ درصد نیاز خود به انرژی را وابسته به یک کشور کرده است.

از سوی دیگر دو کشور روابط نظامی فراوانی نیز با هم دارند.طبق اعلام رسمی در سال ۲۰۱۲ کشور آذربایجان موافقت کرده است تا چند پایگاه هوایی خود را در اختیار اسراییل قرار دهد این پایگاه ها برای پرواز پهپادهای اسراییلی و یا حتی جنگنده های اسراییلی با هدف ایران میتوانند مورد استفاده قرار گیرند.

آذربایجان یکی از معدود مشتریهای سلاح و ادوات اسراییلی در خاورمیانه و همسایگی ایران است.

در سال ۲۰۱۲ آذربایجان به میزان۱.۵ میلیارد دلار از اسراییل اسلحه خریداری کرد که این مسیله مورد اعتراض شدید تهران قرار گرفت.

و البته نباید فراموش کرد مشکلات تهران-باکو منحصر به مسیله تل آویو نیست. ایران سالهاست که که کشور آذربایجان را متهم به حمایت از گروه های جدایی طلب آذری زبان در ایران میکند.

در آن سو آذربایجان نیز ایران را متهم به حمایت از گروه های جدایی طلب تالشی این کشور میکند. اقلیتی که به نام «جمهوری خود مختار تالش» که مدتی کوتاه در مناطق تالش کشور آذربایجان تشکیل و با حمله گسترده نیروهای نظامی آذربایجان سرکوب شد.