رهبران "دولت اسلامی"؛ هم‌بندی‌های سابق زندان بوکا

• کسانی که امروز دستگاه رهبری "دولت اسلامی" را تشکیل می‌دهند در گذشته یا ماموران اطلاعاتی رژیم صدام بودند، یا اسلام‌گرایان افراطی و مجرمان ساده‌ای که با همدیگر در زندان آشنا شدند؛ زندانی که آمریکا در عراق ساخته بود.

دویچه وله ـ رهبران تشکیلات تروریستی "دولت اسلامی" که هم‌اکنون بخش‌های قابل‌توجهی از قلمور دو کشور عراق و سوریه را در کنترل خود دارند، چه کسانی هستند و چگونه همدیگر را پیدا کرده‌اند؟ پایگاه خبری "اشپیگل آنلاین" در گزارشی به این پرسش‌ها پاسخ داده است.

گزارشگر "اشپیگل آنلاین" که منبع اصلی اطلاعات خود را روزنامه امریکایی "نیویورک تایمز" معرفی کرده، می‌نویسد: زندگی "ابراهیم عواد ابراهیم البدری"، تنها زمانی که برای نخستین‌بار بازداشت شد، مسیر تازه‌ای پیدا کرد. او در سال ۲۰۰۴، زمانی که ۳۳ سال داشت، توسط سربازان آمریکایی‌ها در عراق بازداشت شد. تا آن زمان او کلاهبردار ساده خیابانی بود. ده سال بعد او خود را "ابوبکر البغدادی" یا "خلیفه ابراهیم" نامید که رهبر گروه "دولت اسلامی" است. دولت آمریکا برای بازداشت او ده میلیون دلار جایزه تعیین کرده است.

سربازان آمریکایی ابراهیم البدری را در خانه‌ای در فلوجه به همراه شماری از دوستانش که از اسلام‌گرایان رادیکال بودند بازداشت کردند. او چندین سال را در اردوگاه "بوکا" سپری کرد.

اما ابراهیم البدری یا ابوبکر البغدادی کنونی، تنها فرد از رهبران دولت اسلامی نیست که مدت مدیدی در اسارت آمریکایی‌ها در زندان بود. تقریبا همه رهبران کنونی "دولت اسلامی" چنین وضعیتی دارند.

بازداشتگاه "بوکا" (Bucca) در این مورد نقش مهمی داشت. بوکا، یکی از بزرگترین زندان‌های آمریکا در عراق بود. این زندان در نزدیکی شهر ام‌القصر، واقع در ۶۰ کیلومتری جنوب بصره و نزدیک مرز کویت قرار داشت. حدود ۹ نفر از رهبران تراز اول "دولت اسلامی" برای چند سال در همین بازداشتگاه، زندانی بوده‌اند و باور بر این است که در همین‌جا با یکدیگر آشنا شده‌اند.

زندانیان دیروز بوکا، رهبران امروز داعش

افراد زیر از جمله زندانیان و هم‌بندیان اردوگاه بوکا بودند:

فاضل الحیالی: در تشکیلات "دولت اسلامی" او را "ابومسلم الترکمانی" می‌نامند. او دومین فرد مهم در تشکیلات دولت اسلامی و معاون ابوبکر بغدادی است. در رژیم صدام حسین او افسر اطلاعاتی تشکیلات امنیتی ارتش عراق بود.

ابومحمد السویداوی: نام رزمی او "ابو ایمان العراقی" است. عضو شورای نظامی "دولت اسلامی" است. این شورا مسئول طراحی و برنامه‌ریزی امور نظامی و عملیات جنگی است. او در رژیم صدام حسین سرهنگ سازمان اطلاعات نیروی هوایی عراق بود.

عدنان اسماعیل نجم: با نام رزمی "ابوعبدالرحمن البیلاوی" و عضو شورای نظامی "دولت اسلامی" بود. در رژیم صدام حسین از اعضای بلندپایه‌ی حزب بعث عراق بود. اسماعیل نجم در ژوئن ۲۰۱۴ در استان انبار عراق کشته شد.

سمیر عبد محمد الچلیفاوی: با نام جنگی "حاجی بکر"، عضو شورای نظامی "دولت اسلامی" بود و در ژانویه گذشته در سوریه کشته شد.

عبدالواحد خضیر احمد: او با نام مستعار ابولوء شناخته می‌شود و جزیی از هسته‌ی سخت دولت اسلامی است. او مسئول امور امنیتی دولت اسلامی است و جلوگیری از مقاومت مردمی و اقدامات مخالفت‌جویانه علیه دولت اسلامی در قلمرو حاکمیت این گروه از وظایف اصلی او به شمار می‌رود.

عبدالله احمد المشهدانی: در دولت اسلامی با نام "ابو قاسم" شناخته می‌شود. مسئول امور جنگجویان خارجی است. طرف توجه اصلی او افرادی هستند که برای انجام ترورهای انتحاری اعلام آمادگی کرده‌اند.

فارس ریاض النعیمی: با نام مستعار ابوشیما مشهور است. او مسئول انبارهای تسلیحاتی دولت اسلامی است.

عبدالرحمن الفاری: با نام مستعار "ابوسوجه"، مسئول امور بازماندگان کشته‌شدگان وابسته به دولت اسلامی است. دولت اسلامی به شبه‌نظامیان خود قول داده که در صورت کشته‌شدن، از بازماندگان آنها نگهداری کند.

بیشتر بخوانید: خواننده رپ اسلام‌گرای آلمان در جنایت‌های "دولت اسلامی" دست دارد

اتحاد خطرناک "بعثی - اسلامیستی"

زندان بوکا در زمان احداث در سال ۲۰۰۴ برای ۵ هزار زندانی ساخته شده بود. در سال ۲۰۰۷ که اوج فعالیت‌های شبه‌نظامیان علیه ارتش آمریکا بود، این اردوگاه ۲۴ هزار نفر را در خود جای داده بود.

برای جلوگیری از به‌وجود آمدن تنش در زندانی که چندین برابر ظرفیت‌اش از زندانی پر شده بود، زندانیان براساس باورهای مذهبی از هم‌دیگر تفکیک می‌شدند. اما این تفکیک خطر دیگری به‌وجود آورد: در بخش مربوط به زندانیان سنی، اسلام‌گرایان افراطی با اعضای حزب بعث و افراد دستگاه امنیتی صدام حسین هم‌بند شدند.

در نگاه اول این دو گروه نکات مشترک زیادی با هم نداشتند. لیکن هر دو گروه از این زندانیان سنی‌مذهب، شرایط جدید عراق را نمی‌پذیرفتند. بعثی‌ها در رویای یک دولت عربی بودند و اسلام‌گرایان نیز در آرزوی یک حکومت اسلامی. هر دو گروه نیز در دفاع از منافع و خواست‌های خود با وحشی‌گری تمام عمل می‌کردند.

در همین بند سنی‌های زندان بوکا کادرهای سابق رژیم صدام با اسلام‌گرایان افراطی پیوند خوردند. بعثی‌ها استعدادهای نظامی و سازمانگری و نیز شبکه‌ای از بوروکراتهای مجرب خود را که اسلام‌گرایان فاقد آنها بودند در اختیار آنها گذاشتند. به این ترتیب در اردوگاه بوکا و دیگر زندان‌های آمریکایی در عراق، اتحاد خطرناکی از نیروهای افراطی شکل گرفت.