تشدید موج بازداشت فعالان مدنی و اجتماعی در ایران

از تماس‌های مدامی که با شماره‌های «پرایوت» روی گوشی‌ می‌افتد، آن‌قدر خسته است که درس و امتحانات را بی خیال شده و آخرهفته را به شهرشان رفته است.

به گزارش سهام نیوز٬ او یکی از فعالان دانشجویی دانشگاه تهران است که در یک ماه اخیر، یک‌بار احضار شده وبارها تلفنی تهدید به بازداشت شده است. می‌گوید: «دو روز مانده به روز دانشجو، به دفتر پی گیری وزارت اطلاعات احضار شدم. آن جا با من صحبت کردند و تعهد گرفتند که روز دانشجو به قول خودشان آرام باشم و در هیچ تجمعی شرکت نکنم. چون ترم آخرهستم و از تعلیق و اخراج می‌ترسم، واقعا درهیچ تجمعی شرکت نکردم.»

در یک‌ماه گذشته بسیاری از دوستان او باز داشت و یا برای بازجویی‌ احضار شده‌اند. برخی برای بازجویی رفته و دیگر به خانه بر نگشته‌اند؛ مثل «ریبوار کامرانی پور»، فعال دانشجویی و مدنی «دانشگاه پیام نور» سنندج که سه روز بعد از مراسم روز دانشجو به اداره اطلاعات شهر سنندج فراخوانده می‌شود و دیگر از او خبری نمی‌شود.

یکی از نزدیکان ریبوار به «ایران وایر» می‌گوید:«درعرض این چهل و چند روز بارها به اطلاعات سنندج و دادسرای دادگاه انقلاب مراجعه کردیم اما پاسخ درستی به ما نمی‌دهند. ما اصلا نمی‌دانیم ریبوار به چه جرمی بازداشت شده، این بازداشت توسط چه نهادی صورت گرفته و در کدام بازداشتگاه نگه داری می‌شود.»

ریبوار کامرانی پور یکی از فعالان محیط زیست کردستان و از اعضای «انجمن سبز چیا» است. سال گذشته «احمد عزیزی»، یکی از شکارچیان کردستان با شکستن تفنگ خود شکار را برای همیشه کنار گذاشت. در پی او، بسیاری از شکارچیان کُرد با به آتش کشیدن قفس‌ها و رها کردن پرندگان با طبیعت آشتی کردند. ریبوا کامرانی پور همیشه در این مراسم ها حضور داشت و به عنوان نماینده انجمن سبز چیا ازاین افراد تقدیر می‌کرد. او عضو «کمپین حمایت از کوبانی» هم بوده است.

پیش از او «امیر امیرقلی»، از فعالان سابق همین دانشگاه نیز بازداشت شده است. حالا ۵۳ روز از بازداشت او می‌گذرد اما خانواده امیرقلی از اتهام فرزند خود و محل نگه داری او اطلاعی ندارند. امیر تنها یک بار در این مدت با خانواده‌اش تماس گرفته و از سلامت خودش خبر داده است. امیر امیرقلی سال ۸۷ در مراسم سالگرد «خاوران» دستگیر و پس از بازداشت از دانشگاه اخراج شد. او ۱۷مهرماه امسال نیز به دلیل شرکت در تجمع حمایت از کوبانی دستگیر شد و یک شب را در بازداشت گذراند.

این دو تنها کسانی نیستند که در یک ماه اخیر با بازداشت و بازجویی و تهدید و سرو کار داشته اند؛ «هادی قائمی»، سخن گوی کمپین بین المللی حقوق بشر می‌گوید در ماه های اخیر روند احضار، بازجویی و بازداشت فعالان شبکه‌های مجازی وارد فاز جدیدی شده و بسیاری از این افراد یا خانواده‌های آن ها به دلیل نگرانی از بحرانی‌تر شدن وضعیت، حاضر به اطلاع رسانی نیستند.

«فرشته طوسی»، یکی دیگر از فعالان دانشجویی است که اواخر دی ماه همراه همسرش «سجاد درویش» که از فعالان سابق دانشگاه است، بازداشت شده است. یک منبع آگاه به «ایران وایر» می‌گوید: «آن ها در منزل خودشان توسط اطلاعات سپاه دستگیر شده‌اند. ماموران بدون این که حکم ورود به منزل داشته باشند، وارد خانه آن ها شده و لوازم شخصی آن دو را گشته‌اند. کتاب ها و کامپیوترها را هم با خود برده‌اند.»

فرشته از فعالان دانشجویی و جنبش زنان است. او بارها علیه تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها سخنرانی کرده است. او یکی از ۱۳ فعال اجتماعی است که سال گذشته به خاطر سهمیه بندی‌های جنسیتی در دانشگاه ها علیه دولت دهم و یازدهم به دیوان عدالت اداری شکایت کردند.

در دفترچه کنکور سال ۱۳۹۰، سهمیه زنان در دو رشته دانشگاه به صفر رسید و در سال ۱۳۹۱ ، ۷۷ رشته در ۳۶ دانشگاه هیچ سهمی به زنان اختصاص ندادند. حتی چندین دانشگاه از پذیرش زنان در رشته‌هایی که سابقه فعالیت گسترده ای در آن دارند، از جمله رشته‌های راهنمایی، مشاوره، مددکاری اجتماعی و رشته فرش دست‌باف معذور شدند. سهمیه بندی‌های جنسیتی که برخلاف اصول ۳، ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۳۰ و ۴۰ قانون اساسی است، باعث شکایت فعالان زن به دیوان عدالت اداری شد.

فرشته طوسی همراه همسرش سجاد درویش و بسیاری از فعالان مدنی در تجمعی که سال گذشته در جریان مسابقه های والیبال، مقابل استادیوم آزادی برای ورود بانوان شکل گرفت، چند ساعتی دستگیر شد. سجاد درویش از اخراجی‌های «دانشگاه علم و صنعت» است . او همراه چهار دانشجوی دیگر به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی»، «تشویش اذهان عمومی»، «برهم زدن نظم عمومی»، «تحریک و رهبری دانشجویان در تجمعات قبل و بعد از انتخابات» و برگزاری مراسم سوگواری «کیانوش‌آسا» از دانشگاه اخراج شدند.

کیانوش، دانشجوی کرمانشاهی ترم چهارم کارشناسی ارشد رشتهٔ مهندسی شیمی در دانشگاه علم و صنعت ایران، فعال محیط زیست و تنبورنواز در جریان تظاهرات روز دوشنبه ۲۵ خرداد ۱۳۸۸ در میدان آزادی تهران ناپدید شد. جسد او روز سوم تیرماه همین سال در سردخانهٔ پزشکی قانونی توسط خانواده‌اش شناسایی شد. آسا در اثر اصابت دو گلوله کشته شده ‌بود. او اقلیت مذهبی بود و خانواده‌ای با مذهب یارسان (اهل حق) داشت.

فرشته طوسی گاهی برای مجله ها و روزنامه‌ها مطالبی در حوزه زنان می‌نوشت. او تنها روزنامه‌نگار دستگیر شده این روزها نیست؛ «زهرا خندان»، خبرنگار خبرگزاری کار ایران و فعال دانشجویی «دانشگاه صنعتی امیر کبیر» روز دوشتبه ۲۹ دی ماه در منزلش بازداشت شد. خبرگزاری ایلنا خبر مربوط به بازداشت او را پوشش داده و نوشته است که هنوز مکان بازداشت این روزنامه نگار مشخص نیست.

زهرا خندان در دولت دهم به خاطر شرکت در تجمع های انتقادی علیه دولت، یک ترم از تحصیل تعلیق شده است. سال گذشته نیز پس از شرکت در جشن مرخصی «مجید توکلی»، از ورود به دانشگاه منع شد. یکی از ماموران حراست دانشگاه امیر کبیر که می‌خواست از ورودش به دانشگاه جلوگیری کند، به او سیلی زده بود.

زهرا پس از این اتفاقات، در نامه‌ای به وزارت علوم از این رفتارها گلایه کرد. او که در جریان انتخابات دولت یازدهم از حامیان حسن روحانی و از اعضای کمپین دانشجویی حمایت از وی بود، نامه‌اش را این گونه آغاز کرد: « آن چه پس از انتخابات اخیر برای دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر انتظار می رفت، ایجاد فضایی بازتر و هم چنین احترام متقابل دانشجو و کارمند در فضایی امیدبخش بود. متاسفانه طی یک ماهی که از ابتدای سال تحصیلی جدید گذشته، تغییری در رفتار مسوولان دانشگاه، علی الخصوص کارمندان انتظامات دیده نشده و همان رویه توهین آمیز پیشین به قوت خود باقی است.»

«سها مرتضایی»، دیگر دانشجوی امیرکبیر که سال گذشته به خاطر انتشار نشریه های دانشجویی از سوی کمیته انضباطی یک ترم از تحصیل محروم شد، از بازداشت شدگان اخیر است. هنوز از محل نگه داری این فعال دانشجویی خبری نیست.

«پرستو بیرانوند» نیز دیگر روزنامه نگار و فعال حوزه زنان است که به تازگی بازداشت شده بود. «هرانا» گزارش داد که این روزنامه نگار روز گذشته آزاد شده است. او حاضر به گفت وگو با رسانه‌ها نیست.

به این جمع بازداشت شده، «آتنا فرقدانی»، فعال حقوق کودک و «مهدیه گلرو، فعال حقوق زنان را اضافه کنید. آتنا در شهریورماه دستگیر شد و حدود دو ماه را در بازداشت گذراند. او پس از آزادی، با انتشار ویدیویی گفت که در دوران بازداشتش در بند «۲ الف» سپاه، ماموران زن در بازرسی بدنی او را برهنه کرده و برخورد خشنی با وی کرده‌اند.

این فعال حقوق کودک در ۲۰ دی ماه، در حالی که برای جلسه دادگاهش احضار شده بود، مورد ضرب و شتم قرار گرفت، دوباره بازداشت شد و به زندان قرچک انتقال یافت. مهدیه گلرو هم سه روز پس از تحصن مقابل مجلس علیه اسیدپاشان دستگیر شد و تاکنون جرم او اعلام نشده است.

یکی از فعالان اجتماعی به «ایران وایر» می‌گوید: «واقعیت این است که تلفن ها این روزها بد خبر شده‌اند. یا پای تلفن خبر بازداشت دوستان‌مان را می‌دهند و یا خودمان را تهدید و احضار می‌کنند.»

او با اشاره به این که اغلب بازداشت شدگان از حامیان حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری اخیر بوده‌اند، می‌گوید: «خیلی‌ها فکر می‌کردند با امدن آقای روحانی، وضع فرق می‌کند. گاهی فکر می‌کنیم شاید ایشان آن قدردرگیرمسایل سیاست خارجی است که از وضعیت داخل خبرندارد. از قول ما به ایشان بگویید آقای روحانی! بازداشت‌ها، احضارها و بازجویی‌ها ادامه دارند.»