"توافق بد هسته ای در راه تهران"

سایت ایران هسته ای - تهران

نشانه ها حکایت از آن دارد که تیم مذاکره کننده هسته ای شتابان درحال حرکت به سمت اعلام یک توافق هسته ای است هیچ یک از خطوط قرمز اعلام شده از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به طور رضایت بخش در آن مراعات نشده است.

چند اتفاق مهم نشانه هایی محسوب می شود که حکایت از اراده دو طرف برای اتمام مذاکرات در وین دارد.

1- پس از سفر آمانو به تهران و ابراز رضایت وی از این سفر و همچنین اعلام این موضوع از سوی عباس عراقچی که سفر آمانو به تهران موفق بوده است، به نظر می رسد یکی از مهم ترین موانع بر سر راه توافق –مسئله PMD- ظاهرا پشت سر گذاشته شده است. آمانو که همواره با تعابیری کاملا منفی علیه ایران موضعگیری می کرد، برای نخستین بار از تعابیر مثبتی استفاده کرده که نشان دهنده آن است که امتیازهایی را که می خواسته –ولو با شرایط خاص- دریافت کرده است.

2- محمد جواد ظریف به دیدار وزیر خارجه اتریش رفته و از وی بابت دو سال میزبانی مذاکرات تشکر کرده است. این از حیث تشریفاتی، معنایی جز نزدیک بودن زمان اتمام مذاکرات ندارد.

3- برخی طرف ها مانند وزیر خارجه چین و معاون وزیر خارجه روسیه کاملا به صراحت گفته اند در روزهای آینده توافق رخ خواهد داد.

4- حسن روحانی رییس جمهور نیز در مراسم افطاری با فعالان رسانه ای اعلام کرد در چند روز آینده قطعا توافق هسته ای رخ خواهد داد.

5- از حیث مسائل مذاکراتی نیز، به نظر می رسد دو طرف نیازی به گفت وگوی بیشتر نمی بینند، متن برجام در سطح کارشناسی نهایی شده و صرفا چند تصمیم سیاسی مانده که باید اتخاذ شود.

مهم ترین پرسشی که اکنون وجود دارد این است که نسبت این متن با خطوط قرمزی که رهبر معظم انقلاب اسلامی هفته گذشته بیان فرمودند چیست؟

به طور مشخص سوال های زیر مطرح است:

1- آیا در این متن لغو یکجا و کامل تحریم ها روز امضای توافق (یا اعلام آن) وجود دارد؟

2- تعلیق تحریم ها به اجرای تعهدات کلیدی از سوی ایران و راستی آزمایی آن از سوی آژانس موکول شده یا خیر؟

3- آیا سرعت بازگشت پذیری تعهدات ایران با سرعت بازگشت پذیری تحریم ها مساوری خواهد بود؟

4- آیا تحقیق و توسعه گنجانده شده در این متن به گونه ای است که ایران بلافاصله پس از اتمام زمان محدودیت ها بتواند در تیراژ بالا ماشین های نسل 6 و 8 را بسازد و نصب کند؟

5- آیا در متن برجام، هرگونه دسترسی به مکان ها، تجهیزات، افراد و اسناد نظامی برای همیشه و به هر شکل ممکن منتفی شده است؟

6- آیا همه زمان بندی های توافق در یک زمان زیر 10 سال تجمیع شده است؟

7- آیا توافق یک زمان پایان کاملا دارد و در آن صریحا قید شده است که پس از طی این زمان ایران اجازه خواهد داشت بدون هرگونه محدودیت در ابعاد صنعتی غنی سازی کند؟

8- آیا مکانیسم داوری درباره توافق یک مکانیسم به اندازه کافی بی طرف خواهد بود؟

اطلاعات موجود به هیچ کدام از این سوال ها پاسخ رضایت بخش نمی دهد. بلکه برعکس، کم و بیش روشن است که برجام در هیچ یک از موارد نتوانسته خطوط قرمز نظام را تامین کند.

اساسی ترین نکته در اینجا این است که متن برجام دقیقا بر اساس چارچوب لوزان نوشته شده که تفاوتی قابل توجه با خطوط قرمز اعلامی دارد.

اکنون پرسش این است که آیا تیم مذاکره کننده چنین متنی را به تهران خواهد آورد؟