چند نکته درباره توافق هسته ای و پیامدهای آن!٬ علی کشتگر

با شناختی که از پیشینه و رفتار خامنه ای در دست است می توان تصور کرد که او در روزهای آینده با رفتار دوگانه و سخنان دوپهلو از یکسو توافق نامه را بپذیرد و از سوی دیگر به اطرافیان خود چنین القاء کند که اگر به رهنمودهای وی بهتر توجه می شد و یا اگر به "خط قرمزها" ی ترسیم شده توجه می شد توافق نامه مطلوب تری به دست می آمد.

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

"کیهان" از امروز تلاشهای خود را برای تخریب توافق نامه آغاز کرد. حالا دلواپسی دلواپسان و تندروها آن است که چگونه اهمیت این توافق نامه و نقش افکار عمومی را در دستیابی به آن ناچیز جلوه دهند و بویژه از بهره برداری سیاسی جناح رقیب در رقابت های انتخاباتی اسفند ماه جلوگیری کنند.

1ـ توافق هسته ای با آمریکا و قدرت های بزرگ دیگر (1+5)، جزیی از مطالبه ی ایرانیان است برای عادی سازی مناسبات ایران و غرب و پیروی از سیاست خارجی مبتنی بر تنش زدایی و کنار گذاشتن سیاست های انقلابیگرانه و ماجراجویانه ی گذشته. این توافق اگر هر دو طرف نسبت به مفاد آن وفادار بمانند پایان بحران خطرناکی است که رهبر جمهوری اسلامی و نیروهای نظامی ـ امنیتی مورد حمایت او در پدید آوردن آن نقش اصلی داشتند. این توافق یک پیروزی برای همه طرفداران صلح در ایران و جهان است.

2ـ اگر جلیلی و یا قالیباف که نامزدهای مطلوب آقای خامنه ای بودند به ریاست جمهوری می رسیدند، به احتمال زیاد ما شاهد این توافق نامه نبودیم و به جای خوشحالی امروز مردم، محافل داخلی و بین المللی طرفدار تحریم و جنگ از روند تشدید خصومت ایران و آمریکا شادمانی می کردند.

3ـ بنابراین این مصالحه تا آنجا که به ایران مربوط می شود میوه ی حرکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری خرداد 92 است که راه نامزدهای بیت رهبری را سد کردند و از فرصتی که رقابت محدود میان جناحهای حاکم ایجاد کرده بود هوشیارانه استفاده بردند.

4ـ حالا دلواپسی دلواپسان و تندروها آن است که چگونه اهمیت این توافق نامه و نقش افکار عمومی را در دستیابی به آن ناچیز جلوه دهند و بویژه از بهره برداری سیاسی جناح رقیب در رقابت های انتخاباتی اسفند ماه جلوگیری کنند.

5ـ با شناختی که از پیشینه و رفتار خامنه ای در دست است می توان تصور کرد که او در روزهای آینده با رفتار دوگانه و سخنان دوپهلو از یکسو توافق نامه را بپذیرد و از سوی دیگر به اطرافیان خود چنین القاء کند که اگر به رهنمودهای وی بهتر توجه می شد و یا اگر به "خط قرمزها" ی ترسیم شده توجه می شد توافق نامه مطلوب تری به دست می آمد.

بعید نیست که در روزهای آینده روند انتقادهای تخریبی و حتی پرونده سازی علیه تیم مذاکره کننده در میان دلواپسان شروع می شود.

6ـ فعالان سیاسی ومدنی و بطور کلی رای دهندگان به روحانی تاکنون بخاطر درگیری دولت روحانی در پرونده هسته ای نسبت به بی اعتنایی رئیس جمهور در عرصه ازادی زندانیان سیاسی، رفع حصر رهبران جنبش سبز و دفاع از حقوق مردم اغماض می کردند. از این پس رای دهندگان و جامعه مدنی طبعا از روحانی و دولت او انتظار دارند که به وعده های خود در این عرصه عمل کند.

7ـ خامنه ای و بازوهای نظامی ـ امنیتی بیت که دستگاه قضائی جمهوری اسلامی را نیز بطور دربست در اختیار دارند، با توجه به بالا رفتن انتظارات عمومی پس از توافق هسته ای و نیز تلاشهای دولت روحانی و اصلاح طلبان در بهره برداری از این مصالحه، ممکن است درروزهای آینده روشهای ارعاب و سرکوب را تشدید کنند.

8ـ انتظار دیگری که جامعه از توافق هسته ای و لغو تحریم ها دارد بهبود اوضاع اقتصادی و افزایش اشتغال است.اما احتمالا تحول در این زمینه بسیار کندتر از رشد انتظارات عمومی خواهد بود. چرا که اولا معده به شدت ضعیف شده اقتصاد ایران قدرت جذب سریع سرمایه گذاری های جدید را ندارد و ثانیا فساد ساختاری و تبدیل رانت خواری به رویه عمومی دستگاههای دولتی، رشد سریع بخش خصوصی که لازمه رونق اقتصادی و کاهش بیکاری است را غیرممکن ساخته است. مبارزه با فساد و رانت خواری در گرو اصلاحات سیاسی ساختاری است. امری که ولایت مطلقه ی خامنه ای مطلقا مخالف آن است وموجودیت خود را با آن ناسازگار می بیند.

9ـ این توافق شکست بزرگی برای جناحهای جنگ طلب اسرائیلی، آمریکایی و عربی و جریانات ایرانی همسوی آنان است. این جریانات همچنان به فشارها و اقدامات تخریبی خود برای جلوگیری از اجرایی شدن این توافق (برجام) ادامه خواهند داد، اما بعید است که در این زمینه موفقیتی کسب کنند.

10ـ تندروهای جمهوری اسلامی از هم اکنون اقدامات تخریبی خود را برای برهم زدن این توافق آغاز کرده اند. روزنامه کیهان چاپ امروز در دو مقاله جداگانه به توافق هسته ای وین حمله کرده است. تیتر اصلی صفحه اول کیهان به مقاله زیر اختصاص یافته است: "180 درجه اختلاف دردو روایت" در این مقاله کیهان این توافق نامه را مغایر با خط قرمزهای ترسیم شده توسط رهبر جمهوری اسلامی دانسته است. کیهان پاورقی خود را نیز به مقاله ای درباره خیانت برخی از کارگزاران دوران امام اول شیعیان تحت عنوان "ماموریت ناکام یک کارگزار سست عنصر" اختصاص داده و بطور ضمنی کوشیده است مذاکره کننده گان هسته ای را "سست عنصر" معرفی کند.

11ـ این توافق نامه شکافهای درونی جمهوری اسلامی و اختلافات بر سر سیاستهای خارجی و داخلی را موقتا تشدید خواهد کرد. بنظر می رسد این توافق نامه موجب همگرایی هرچه بیشتر جناح ها و محافل اصلاح طلب و میانه رو و تشدید شکاف جریانات موسوم به اصول گرا خواهد شد. اگر تندروها نتوانند در هفته ها و ماههای آینده مانع از اجرایی شدن توافق نامه وین شوند، سیاست خارجی ایران، بتدریج وارد دوران جدیدی می شود که ویژگی آن بهبود مناسبات ایران و آمریکا و متحدان اروپایی آن خواهد بود.

12ـ این تحول در دراز مدت شرایط برای رشد جامعه مدنی و جنبش دموکراسی خواهی را مساعدتر می کند، با این همه نباید فراموش کرد که دولت روحانی و میانه روهای جمهوری اسلامی در بهترین حالت خواهان توسعه آمرانه اقتصادی اند و برنامه ای مگر برخی شعارهای انتخاباتی برای توسعه سیاسی و گسترش فضای داخلی ندارند. در این زمینه دموکراسی خواهان و فعالان مدنی باید ضمن مطالبه از دولت روحانی تکیه اصلی خود را بر جلب افکار عمومی و فشار از پائین قرار دهند.