وزیر دادگستری: امیدی برای بابک زنجانی اگر باشد با دادن اطلاعات است
تهران – ایرنا- وزیر دادگستری شفاف سازی را ضرورت دولت قانون مدار عنوان کرد و درخصوص بابک زنجانی گفت: اگر امیدی برای وی باشد با دادن اطلاعات به قوه قضاییه است نه ندادن آن.
مصطفی پورمحمدی که در حال حاضر وزیر دادگستری کشور است در کارنامه سوابق اجرایی خود مناصبی همچون دادستان انقلاب اسلامی خوزستان، بندرعباس، کرمانشاه و مشهد از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۵، رییس اطلاعات خارجی وزارت اطلاعات مشاور ریاست دفتر و مدیرگروه «سیاسی – اجتماعی» دفتر رهبری، عضو و رییس هیات امنای مرکز اسناد انقلاب اسلامی از سال ۱۳۷۵ تاکنون، وزیر کشور در دولت نهم، ریاست سازمان بازرسی کل کشور و همچنین وزیر دادگستری در دولت یازدهم را بر عهده داشته است.
او با وجود این همه وظایفی که بر عهده داشت بهترین کاری که تا به حال به آن نائل نشده و در عین حال بسیار راغب است را کار فرهنگی عنوان میکند.
برای او هر کاری و هرجایگاهی سخت و باارزش است و خود انسان است که میتواند یک کار را باارزش یا بیارزش جلوه دهد.
وزیر دادگستری کار خوب یک کشاورز یا یک بازاری را نیز همانند کار در مسوولیت بالا سخت میداند و بر نقش انسان در کار تاکید میکند.
ایرنا گفتوگویی تفصیلی با وزیر دادگستری رابط بین سه قوه انجام داده است که مشروح این گفتوگو در ذیل خواهد آمد.
**شفاف سازی ضرورت یک جامعه سالم و یک دولت قانون مدار است
ایرنا: دولت یازدهم بر شفاف سازی تاکبد ویژهای دارد که خود شما نیز بارها این موضوع را مطرح کردهاید، چه فعالیتهایی در درباره شفاف سازی در این دولت انجام شده است؟
پورمحمدی: بحث شفاف سازی مناسبات اجتماعی را سالم میکند،؛ پاسخ گویی را به عنوان فرهنگ قالب در جامعه در میآورد؛ به رفتار نظم میبخشد؛ و پنهان کاری را که مبدا لعزش و سوء استفاده است به حداقل میرساند.
این شفاف سازی ضرورت یک جامعه سالم و یک دولت قانون مدار و پاسخگو است؛ تصمیم دولت از ابتدا براین بود که صادقانه صحبت کند، اطلاعات را در دسترس مردم قرار دهد، در هر زمان پاسخگوی سوالات باشد، فضای رسانهای را محدود نکند.
مهمتر از همه اینکه قانون انتشار اطلاعات که مدتها آیین نامهاش بدون تصویب مانده بود در این دولت تصویب و ابلاغ شده است که در آن قانون سه سال به همه دستگاههای اجرایی فرصت داد تا خودشان را آماده کنند هر اقدامی در دستگاه مربوطه روی میدهد، به مردم اطلاع رسانی کنند و دیگر چیزی قابل پنهان کردن وجود نداشته باشد.
یک سال از زمان ابلاغ گذشته و زمان به سرعت در حال سپری شدن است؛ ودوسال باقی مانده و دستگاهها باید حواسشان باشد چون با یک چشم به هم زدن فرصت تمام میشود و همه باید برای در دسترس قرار دادن همه اطلاعات سازمانی خود آماده باشند.
** اگر امیدی برای بابک زنجانی باشد با دادن اطلاعات است نه ندادن آن
ایرنا: ۱۱ مهر نوبت اولین جلسه بابک زنجانی اعلام شده و با توجه به شرایطی که برای مه آفرید امیرخسروی پیش آمد، آیا به نظر شما این در فرجام پرونده بابک زنجانی تاثیر نمیگذارد و به همین دلیل نیست که این میلیاردر نفتی آنگونه که باید با قوه قضاییه همکاری و اموالش را رو نمیکند؟ شابد اگر همه داراییاش را رو کند میترسد پایان کارش مانند امیرخسروی شود.
پورمحمدی: اجازه دهید دادگاه شروع شود؛ این یکی از چالشهای دادرسی ما در زمان کنونی است که البته دوستان و همکاران قضایی حتما به این نکات توجه دارند و حتما به او تفهیم شده که ندادن اطلاعات او را به خطر نزدیکتر میکند نه دادن اطلاعات. اگر امید نجات یا تخفیفی هم بخواهد داشته باشد با همکاری و دادن اطلاعات فراهم خواهد شد.
مگر اینکه عدهای از دادن و افشای اطلاعات نگران باشند و از کانالهایی بتوانند به او القا کنند که مثلا راه نجات تو در ندادن اطلاعات است؛ و حتما دوستان ما در این جهت تدبیر مناسب خود را داشتند و خواهند داشت.
** فعالیت مرجع مبارزه با فساد بیشتر دفاع از کشور در مجامع بین المللی است
ایرنا: مرجع ملی مبارزه با فساد، عملکرد این مرجع و جایگاه قوانین و لوایح برای اجرای بهتر مبارزه با فساد را چگونه میبینید؟
پورمحمدی: مرجع ملی تا کنون بیشتر مباحث خارجی را تعقیب میکرده؛ یعنی ما باید در مجامع بین المللی از وضعیت داخلی کشور، امور اداری، مسایل اقتصادی مالی دفاع میکردیم؛ بازرسانی که از خارج از کشور میآمدند هماهنگیهای لازم را انجام و به سوالات بازرسان بین المللی جواب میدادیم.
تا کنون مرجع ملی فعالیت خود را روی این بخش بین المللی متمرکز کرده بود و در بخش داخلی، مبارزه با فساد به عنوان کار ستادی و شورایی بیشتر بر عهده ستاد میارزه با مفاسد به ریاست معاون اول رییس جمهور و دستگاههای مرتبط است؛ اما چون قانون کنوانسیون یک قانون عام است و باید به همه بندهایش عمل شود سازوکار جدیدی طراحی کردیم که مرجع ملی به بخشهای داخلی نیز توجه بیشتری کند و این حوزه را چه در بخش بین الملل و چه در بخش داخلی فعالتر کنیم.
اما مهم خروجی کار است؛ چه به عنوان مرجع و چه به عنوان عضوی از دستگاه قضایی و دولت و اجرایی کشور تلاش ما بر ارتقای سلامت اداری، کاهش مفاسد اقتصادی بویژه مفاسد مالی است و فکر میکنم باشناختی که از پیشینه این مسئله دارم در دولت یازدهم اقدامات ارزشمندی در پیشگیری و بازدارندگی صورت گرفته و حساسیت جدی و دقیقی وجود داشته است و همچنان دارد اعمال میشود.
مهمترین مسئله از منظر صاحبنظران و متخصصین این رشته که من نیز قبول دارم، توسعه فرهنگ قانون مداری، نظم اداری، شفافیت و پاسخگویی است. ابزار این مفاهیم نیز امروز در دولت الکترونیک امکان تحقق دارد و اهتمام این دولت به قانون مداری، نظم پذیری و شفاف سازی و پاسخگویی و توسعه دولت الکترونیک پیام بازدارندگی و پیشگیری بسیار روشن و آشکاری دارد و اگر دستاوردهایی هم داریم که خوشبختانه زیاد نیز است مرهون همین رویکرد میباشد.
**به انجام رساندن توافق هستهای و نظم دادن بیسامانیهای کشور دو دستاورد بزرگ دولت
ایرنا: با توجه به نزدیک شدن هفته دولت عملکرد این دولت بخصوص در حوزه دادگستری و دستاوردهایش را چگونه ارزیابی میکنید و آیا برنامههایی در این حوزه دارید؟
پورمحمدی: دولت در کلان دو هدف روشن را تعقیب کرده است که یکی از آنها پرونده هستهای بود و باید آن را به جایی میرساند؛ بدون تردید دستارود دولت در این زمینه چشمگیر قابل تقدیر و بسیار بسیار بزرگ است.
نکته دومی که دولت در این مقطع در حال آن انجام آن بود نظم بخشیدن به این بیسامانی، به هم ریختگیها و بینظمیهایی است که در امور ایجاد شده و آثار مخرب شدیدی در عرصههای مختلف مانند تورم، بیکاری، کاهش جدی تولید ناخالص داخلی و رشد گذاشته بود و باید این مشکلات اساسی را نخست متمرکز میکردیم؛ مانند یک بیمار اورژانسی که به عملهای جراحی متعددی نیاز دارد باید نخست تثبیت موقعیت، وضعیت و علائم حیاتی اولیه برسد و سپس روی آن عمل جراحی انجام داد.
دولت تدبیر وامید در این دو سال در تثبیت وضعیت و در به نظم درآوردن وساماندهی امور و کنترل علائم حیاتی توفیقات خوبی به دست آورده است. کنترل تورم، توسعه لجام گسیخته هزینههای دولت، گستردهتر شدن بیحساب کتاب سازمانهای اداری از مهمترین دستاوردها بوده و توانستیم اتکا به نفت را نسبت به دولتهای گذشته به حداقل برسانیم که برخی انتخابی و برخی نیز اجباری بوده است.
انتخابی یعنی خودمان تدبیر کردیم و اجباری یعنی قیمت نفت پایین آمده و عملا زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است؛ اگر چه نتوانستهایم خیلی از نیازها را تامین کنیم اما زندگی عمومی مردم آسیب جدی نرسیده است.
دولت در مدت دوساله از عمر خود خوشبختانه توانسته فضای ملتهب اجتماعی، بیاعتمادی و ناامیدی را تا حد زیادی کنترل و همچنین کشمکشها و تنشهای تند و مخرب اجتماعی را تا حد قابل توجهی کاهش داده است.
موضوع هستهای با همه جایگاه، اهمیت و حساسیتهایی که در اطرافش وجود دارد؛ در یک فضای منطقی و متعادل در حال تعقیب شدن است که این خود دستاورد عظیم وارزشمندی است.
اینها بخشهای عمده دستاوردهای نظام در دو سال گذشته بوده که با یک رویکرد فرامرزی انجام شده است؛ به دنبال تثبیت در حوزه نفوذ خود با هم پیمانان و با تمام کسانی که هم نظر هستیم و اهداف و منافع مشترکی داریم، بودیم.
امروز آرمانهای فلسطین با قدرت حمایت میشود، موقعیت دولت سوریه بعنوان خط مقدم مقاومت تقویت و تثبیت شده، جایگاه حزب الله با رویکرد متفاهم بین المللی ومقبول جهانی نه با نگاه افراطی مورد حمایت بیشتر قرار گرفته؛ چون نگاه افراطی در دنیا نگاه چالش برانگیز و نقطه ضعف ما میتوانست باشد؛ با نگاه متفاهم از حزب الله حمایت میشود؛ حادثه یمن در این دولت اتفاق افتاده که از مظلومیت مردم یمن دفاع حمایت شده است.
در بخشهای دیگر ضمن حفظ انقلاب اسلامی و جایگاه نظام ما، بسط توسعه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی با کشورهای همسایه و در مجامع بین المللی جایگاه خوبی داشتیم که نثبیت کردیم و امیدواریم در چند نهادهای بین الملی و پیمانهای منطقهای به عنوان عضو رسمی فعالیت خود را ادامه دهیم.
یکی از رسالتهای بزرگ دولت در دو سال آینده برای تثبیت دستاوردهای موجود، اجرای موفق برجام و توافق هستهای است که حتما باید نگران تخریب آینده توافق هستهای از دست تخریب کنندگان، جنگ طلبان و معاندین و معارضین آن باشیم؛ موقعیت فعلی را باید تثبیت و خصوصا در داخل باید از حالت رکود خارج کنیم و در حوزه اقتصادی نیز، رونق اقتصادی جامعه را متحول کنیم.
یکی دیگر از رسالتهای دولت برای آینده، ایجاد رونق اقتصادی با همه ظرفیتهای داخلی و استفاده از موقعیتهای بین المللی است.
** سه قوه در بهترین شرایط همدلی و همکاری هستند
ایرنا: عملکرد دولت در باره نامگذاری امسال به نام همدلی همزبانی دولت و ملت، و ارتباط آن را با سایر قوا در مقایسه با دولتهای گذشته چگونه است؟
پورمحمدی: این موضوع را رسانهها باید ارزیابی کنند چون ما مدعی هستیم، رشما رسانهها بازتاب دهنده افکار عمومی هستید و خود شما باید افکار عمومی را به ما منتقل کنید و ارزیابیهای خود را بازتاب دهید؛ ما فکر میکنیم در ایجاد همبستگی و همکاری در بین قوا تا حد زیادی موفق بودیم و الان قوای کشور در بهترین شرایط همدلی و همکاری خود هستند و این را کاملا داریم حس میکنیم و امیدواریم با همین قوت نیز ادامه پیدا کند.
** یکی از بحرانهای اجتماعی ما بازگشت زندانی به زندان است
ایرنا: بحث جایگزینی حبس و کاهش تعداد زندانیان و استفاده از زندانیان برای کار در محیط بیرون زندان عملکرد قوه قضاییه را در این خصوص چقدر موفقیت آمیز ارزیابی میکنید؟
پورمحمدی: خوشبختانه در قانون به این نکته پرداخته شده و آیین نامهاش نیز نوشته و ابلاغ شد؛ دادستانی کل مسوول نظارت و اجرا براین قانون شده است.
اما تمرین دادن این موضوع و جذب شدن این افراد در بازار عمومی و پذیرا شدن فرهنگی عمومی از آنها زمان میبرد.
حتی زندانیهای آزاد شده را کسی راه نمیدهد؛ یکی از بحرانهای اجتماعی ما بازگشت زندانیان به زندان است، چون جامعه پذیرای آنها نیبست و در این راه مشکلات جدی داریم که باید روی آن فکر و برنامه ریزی کنیم.
البته فعلا در در حال کار سازی هستیم؛ از آنجا که بخش بزرگی از نیروهای کار بازارهای غیردولتی است، نمیتوانیم به بخش خصوصی تحمیل کنیم شما حتما از این نیروها استفاده کنید اما باید آنها را تشویق و ترغیب کنیم و برخی مزایا برای آنها در نظر بگیریم.
تا کنون بیشتر روی متخصصین متمرکز بوده و درحالی که زندانیان متخصصی که بازار کار آنها را جذب کند خیلی کم است بخش بزرگ زندانیان ما بخصوص زندانیان مواد مخدر و تعدادی نیز جوان هستند که به دلیل مشکلات اقتصادی و نداشتن تخصصهای خاص، نمیتوانند دراین بازار محدود جذب شوند؛ مگر اینکه در بازار کارگری گسترده از آنها استفاده شود و بخش خصوصی از آنها استفاده کند و این موضوعی است که باید آن را تعقیب کنیم.
در سیاستهای کلی که مقام معظم رهبری برای برنامه ششم ابلاغ کردند همین موضوع زندان زدایی، کاهش جمعیت زندانیان، اصلاح مدیریت زندان است که امیدواریم در آینده بهتر بتوانیم به این مسئله بپردازیم.
** از زندان زدایی استقبال میکنیم
ایرنا: معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری پیشنهاد جایگزین حبس برای زنان زندانی را دادهاند؛ نظر شما در این خصوص چیست؟
پورمحمدی: باید منطبق با مواد قانونی که الان تصویب شده پیشنهاد دهند تا بتوانیم کار سازی کنیم؛ من متن ایشان را ندیدم شاید دوستان ما در دستگاه قضایی و زندان ملاحظه کرده باشند.
ما از این موضوع استقبال میکنیم چون زندان زدایی یک هدف اصلی دستگاه قضایی و یک سیاست ابلاغی جدی مقام معظم رهبری است.
** تفکیک زندانیان منوط به تامین امکانات است
ایرنا: هفت اردوگاه قررا بود برای تفکیک زندانیان راه اندازی شود اما هنوز این موضوع محقق نشد، دلیل عدم تحقق آن چیست؟
وزیر دادگستری: تفکیک زندانیان به عنوان یک سیاست قدیمی است و این موضوع منوط به تامین امکانات دارد و وقتی که امکانات محدود است عملا تفکیک صورت نمیگیرد.
ما از تفکیک زندانیان استقبال میکنیم و امیدواریم امسال بتوانیم به رغم کسری جدی بودجه و مشکلات حادی که داریم، بودجه موردنیاز برای هفت اردوگاه بزرگ را تامین کنیم؛ اگر بودجه تامین شود بخش عمدهای از زندانیان موادمخدر و سابقه داران را جداسازی میکنیم و این موضوع کمک عمدهای برای این موضوع است.
در صورتی که بودجه موردنیاز این هفت اردوگاه تامین شود، ۳۸ هزار زندانی در زندانهای کشور تفکیک و جداسازی میشود.
درون شهر تهران به یک بازداشتگاه بزرگ که بتواند نیازهای شهری بازداشتگاهی را تامین کند نیاز داریم که مراحل بازپرسی، دادیاری و بازداشت موقت در این مرکز انجام شود تا پس از آن به زندان انتقال داده شود.
ایرنا: پیشنهادی مبنی بر تشکیل مرجع ملی پیشگیری از قاچاق انسان ارائه شده، آیا شما این پیشنهاد را شنیدهاید و مورد قبول شما است؟
پورمحمدی: روی این خیلی فکر نکردیم؛ الان مطالعه منسجم و به یک نظر رسیده نداریم؛ باید کارهایمان و افداماتنمان را برای جلوگیری از قاچاق انسان تقویت کنیم شاید مرجع ملی چندان نیاز نباشد البته این را بصورت قاطع نمیگویم، چون مرجع ملی زمانی ایجاد میشود که در داخل کشور حوزههای مختلفی نیاز است درگیر آن باشند و مرجع ملی بخواهد آن را هماهنگ کند.
موضوع قاچاق بخصوص انسان کمتر است؛ بیشتر انتقال افراد از دیگر کشورها به داخل کشور برای کار کردن یا رفتن به کشورهای دیگر با ترانزیت را شاهد و با این پدیده روبرو هستیم.
** در شهرهای مرزی تعزیرات نداریم
ایرنا: درخصوص فعالیت تعزیرات و افزایش قضات و همچنین کمبود واحد تعزیرات در برخی شهرها و همکاری دولت با این موضوع اگر مطلبی است بیان کنید.
پورمحمدی: باوجود اینکه معتقدیم دولت نباید خیلی بزرگ شود اما حداقل خدماتی که باید ارائه شود را باید انجام دهیم.
در بسیاری از شهرها بخصوص شهرهای مرزی اداره تعزیرات نداریم؛ البته مراد ما بیشتر قاضی تعزیرات است به گونهای که یک قاضی با چهار تا همکار در دو اتاق در دادگستری یا فرمانداری مستقر شوند و به تشکیل ادارهای مجزا با فضایی جداگانه و افزایش نیرو نیاز نداریم.
خوشبختانه دولت نظرش مثبت است اما امسال با کسری و مشکل بودجه مواجه شدیم که اگر این مشکل بودجه نبود شاید ما زودتر توسعه را انجام میدادیم.
سازمان تعزیرات را سازمانی میدانیم که بسیاری از مشکلات این چنین را میتواند رفع کند؛ در اختیار دولت است و با دادرسی آسان سریع و موثر بدون اینکه فرایند پیچیده قضایی در پرونده طی شود و مشکلات قوه را با توجه به حجم بالای پروندهها افزایش دهد؛ میتواند کمک کند و رویکرد دولت نیز حمایت است.
** رونمایی از سامانه گنج تا پایان شهریور
ایرنا: وزارت دادگستری به عنوان مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک فعالیت میکند و شما رییس این مرجع هستید؛ چه اقدامات مهمی در این خصوص در این مرجع انجام شده است؟
همانگونه که قول دادیم سامانه اطلاعاتی کودکان تا پایان شهریور رونمایی خواهیم کرد و تا پایان سال قول دادیم وارد فاز عملیاتی شود؛ یعنی سامانه شکل میگیرد؛ ۲۲ میلیون نفر از جمعیت کشورمان در این رده سنی به عنوان کودک محسوب میشوند.
اسم سامانه ما گنج است که کودک، نوجوان و جو. ان را شامل میشود؛ البته کاف و گاف قریب المخرج هستند از این استفاده کردیم چون کودکان واقعا گنج جامعه محسوب میشوندو خزانه هرزشمند هر جامعه این نسل است.
این سامانه با قدرت جستجوی بالا راه اندازی میشود و میتوان اطلاعات روانی، رفتاری، تحصیلی، بهداشتی، وضعیت معیشتی، خانوادگی، ارتباطات و دیگر اطلاعات مربوط به این افراد را خواهد داشت.
** کسری بودجه عمومی است
ایرنا: کسری بودجه در وزارت دادگستری به چه صورت است؟
پورمحمدی: این کسری بودجه برای همه نهادها است؛ دولت ۲۴۰ هزار میلیارد تومان برای این وزارتخانه پیش بینی کرده که امیدواریم تامین شود؛ اما در لایحه بودجه این میزان اعتبار وزارت دادگستری به ۲۲۰ هزار میلیارد تومان رسید و بعید نیست تا پایان سال جاری به ۱۹۰ هزار میلیارد تومان برسد. این سایهای است که بر همه بخشهای اقتصادی کشور خواهد انداخت و این فقط بودجه جاری ما است و با آن میتوانیم حقوق و دستمزد را تعیین کنیم.
کاهش قیمت نفت و بازار تولید جهانی و افت بورسها مشکلات بزرگی است که الان دنیا با آن روبرو است و به عنوان مثال بورس چین ۱۰ درصد و چیزی حدود چهار هزار میلیارد دلار افت داشته است.
** توصیه میشود هیچ کس از حد تعادل خارج نشود
ایرنا: موضوع قتل در اردبیل و بازداشت پزشک ممسنی به گونهای رسانهای و تاحدی بزرگنمایی شد، شما این بزرگنماییها را چقدر به نفع انی صنف میدانید؟
پورمحمدی: مگر در کشور ما درگیری و قتل انجام نمیشود و احضار برخی افراد را نداریم؟
بزرگنمایی خوب نیست و همیتهای صنفی بیش از اندازه متعارف به همان حوزه آسیب میزند؛ ما یک جامعه متعالی و فرهنگی و دارای ویژگیهای ممتاز در بخشهای مختلف هستیم اینکه یک بخش برای خودش امتیازات ویژهای داشته باشد، حساسیت ایجاد میکند و به ضد خودش تبدیل میشود.
در صورتی که به کسی اهانت میشود باید شکایت کند و دستگاه قضایی نیز مورد را رسیدگی میکند، اما اینکه موج بسازیم و سروصدا کنیم حرف زیاد است.
بنا نیست پردهها را کنار بزنیم و حریمهای اجتماعی را به خطر بیندازیم، ولی اگر ولی اگر وارد این مقولهها، مقابله به مثلها و مقابله گوییها شویم، حرف برای گفتن زیاد است و توصیه میکنیم، هیچ کس در جامعه ما از حد تعادل خارج نشود.
** طلبه پرچم فرهنگ را بر دوش میکشد
ایرنا: مهمترین سمت و سختترین سمتی که تا کنون داشتید چه بود و فکر میکنید در چه جایگاهی میتوانستید بهتر عمل کنید اما در آنجایگاه قرار نگرفتهاید؟
پورمحمدی: اگر انسان جدی باشد هر کاری هم مهم است و هم سخت؛ سادهترین کار را هم داشته باشید وقتی به کار جدی بپردازید مهم میشود؛ وقتی در فروشگاهی کار میکنید برای رضایت مشتریها اول صبح باید آب خوب بپاشید، نرخها را کنترل و جنسها را منظم کنید و خوب پاسخگو باشید. مردمی که بازار آزاد خوب کار میکنند یا کشاورزی که خوب کار میکند کارشان از ما آسانتر نیست. تفاوتی در این حوزهها قائل نیستم چون فکر میکنم انسانها هستند که به کار معنا وبه محیطشان جایگاه میدهند.
اما خود من بهترین کارم که تا الان به آن نائل نشدن و به آن راغب هستم کار فرهنگی است قبل از هر چیز یک طلبه هستم و طلبه پرچم فرهنگ را بر دوش میکشد و مایل است این رسالت فرهنگی خود را انجام میدهد.
از باب ضرورت و نیاز در گیر این کارها شدم؛ اما همچنان به کار فرهنگی بیش از همه کارها بها میدهم و تنها چیزی که میتواند بیش از همه من را ارضا کند، انجام کار فرهنگی است.
گفتوگو از لیلا اسماعیلنژاد