توضیح بعیدی‌نژاد، رییس تیم کارشناسی مذاکره کننده درباره ادعای جلیلی

حمید بعیدی نژاد رییس تیم کارشناسی مذاکره کننده ، ماهیت برجام را « سندی سیاسی» خواند و گفت: حتی اگر این سند در مجلس شورای اسلامی تصویب شود، ماهیت آن را برای سایر کشورهای مذاکره کننده، از سیاسی به حقوقی تغییر نخواهد داد.

مدیرکل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه روز دوشنبه گفت: در حقوق بین الملل، ملاک تشخیص سند بین المللی، اراده تبیین کننده سند است. از ابتدا برای مذاکره کنندگان هیچ تردیدی نبود که این سند، سندی سیاسی و واجد تعهدات داوطلبانه است.

رییس تیم کارشناسی مذاکره کننده تاکید کرد: اراده کشورهای مذاکره کننده از روز نخست این بود که سند مذکور با ماهیت حقوقی اسناد بین المللی بسیار تفاوت خواهد داشت. از این رو، ضرورتی برای تصویب این سند در مجلس شورای اسلامی نیست.

وی اظهار داشت: نگرانی ما این است که تعهدی سیاسی و داوطلبانه را برای خودمان الزام آور و تکلیف کنیم. ماهیت سند، سیاسی و داوطلبانه است، هیچ کس چیزی را برای خودش الزام آور نمی کند. البته اگر با الزام آور کردن برجام برای خودمان، می توانستیم ماهیت آن را تغییر دهیم، یعنی کشورهای دیگر هم آن را در مجالس خود تصویب می کردند و به صورت سندی حقوقی در می آوردند؛ بحث فرق می کرد ولی با تصویب کردن ما، سند برای دیگران همچنان سیاسی خواهد بود نه حقوقی.

بعیدی نژاد گفت که تیم مذاکره کننده و وزارت امور خارجه آماده بحث و تبادل نظر در این زمینه با مجلس است و افزود: آقایان عراقچی و روانچی در این مدت سنگ تمام گذاشتند و ساعت های طولانی در جلسات کمیسیون های مختلف مجلس در این زمینه توضیح دادند که گوشه ای از این جلسات در هفته های اخیر در رسانه ملی پخش می شود.

مدیرکل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد که از روز نخست نمایندگان مجلس در جریان جزییات مذاکرات قرار می گرفتند و گاهی همزمان بیش از یک کمیسیون تخصصی مجلس مذاکرات و برجام را بررسی می کرد.

** برجام و ۱۰۰ حق مسلم
بعیدی نژاد در پاسخ به این سوال که گفته شده ایران در برجام از ۱۰۰ حق مسلم خود صرفنظر کرده است، گفت: اگر حقی وجود داشته باشد هیچ نوشته ای نمی تواند آن را از بین ببرد. در حقوق بین الملل، حقی یا ذاتی است و یا در یک معاهده بین المللی باید شناسایی شود.

(روز گذشته سعید جلیلی در کمیسیون ویژه برجام اعلام کرده بود که در متن برجام از ۱۰۰ حق مسلم خود صرف نظر کرده ایم.)

وی افزود: از این منظر، غنی سازی محل اختلاف است. ما آن را حق ذاتی خود می دانیم ولی غربی ها چنین اعتقادی ندارند. یکی از بحث های اختلافی در ان پی تی ماده ۴ آن است که آیا به موجب آن حق غنی سازی به رسمیت شناخته می شود یا نه. ما گفته ایم اگر نباید غنی سازی ایران ادامه پیدا کند مذاکره نمی کنیم، با این فرض به مذاکره آمده ایم که شما این حق را به رسمیت بشناسید.

مدیرکل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: اما اینکه این حق غنی سازی است یا اجرای غنی سازی بین ما و انها محل اختلاف بود. با این حال در برجام و طی تفاهمی سیاسی پذیرفتند که ایران غنی سازی را ادامه دهد و تمام حدود آن هم تعریف شده است.

بعیدی نژاد گفت: در مهمترین shift policy امریکا این حق را پذیرفت. بیل برنز در مذاکرات، به طور شمرده و با تاکید بر هر واژه گفت حاضریم برای اولین بار غنی سازی ایران را بپذیرفم اما در باره حدود آن باید صحبت کنیم.

** پرونده مذاکرات بسته نمی شود
عضو تیم مذاکره کننده هسته ای گفت: اینها تاریخ کشور ما است. پرونده مذاکرات بسته نمی شود ولی الان ضرورتی برای باز کردن بحث های اختلافی نمی بینیم. بحث هسته ای یک بحث ملی است. وقتی آمریکا نمی خواهد در کشورش این مساله را اختلافی کند، ما چرا باید در کشور دچار اختلاف شویم.

وی تاکید کرد: باید جبهه خود را همبسته تر و واحد کنیم. لازم است نشان دهیم بحث هسته ای فراتر از دولت ها است. امروز باید منتقد و موافق دست به دست هم بدهند تا از این مراحل حساس عبور کنیم. مناسب نمی دانیم با طرح موضوعات اختلافی، گسستگی ایجاد کنیم.

فیلی باستر بهتر است یا وتو
بعیدی نژاد در پاسخ به این سوال که برای ایران گزینه فیلی باستر بهتر است یا وتو ، گفت: این گزینه ها به لحاظ سیاسی تفاوت دارند نه حقوقی. در نظر سیاسی، وتو نشانه اختلاف عمیق سیاسی است وشاید شرکت های ملاحظه کار را در شکستن تحریم ها مردد کند.

مدیرکل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه افزود: در حوزه اقتصادی می تواند این گزینه ها برای ما تاثیرهای متفاوتی داشته باشد. اگر تایید برجام در امریکا شکننده باشد برخی شرکت ها ممکن است آن را سیگنال های منفی تلقی کنند

مجلس شورای اسلامی و برجام
بعیدی نژاد سه گزینه را در مورد برخورد مجلس شورای اسلامی با برجام متصور دانست و گفت: در گزینه نخست، مجلس هیچ نقشی در برجام ندارد. در گزینه دوم آن را تصویب می کند و تصویب هم کامل ترین اقدامی است که مجلس شورای اسلامی می تواند انجام دهد.

مدیرکل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امورخارجه هر دو این گزینه ها را « غیردقیق» توصیف کرد و افزود: تیم مذاکره کننده از روز نخست به گزینه ای دیگر معتقد بود که حد وسط و واقع بینانه است و آن درگیر شدن کامل مجلس با برجام، مشارکت موثر در تایید واجرای آن، فهم کامل از توافق و آماده کردن شرایط برای اجرای آن است.

عضو تیم مذاکره کننده هسته ای اضافه کرد: تنها تفاوت این گزینه با گزینه های قبلی در وجه تصویب آن است. ما در این زمینه ملاحظات حقوقی و کارشناسی داریم.

وی گفت که احتمالا اواخر شهریور گزارش کمیسیون برجام ارائه خواهد شد و پس از آن ، تصمیم گیری در مورد این گزارش با مجلس شورای اسلامی ؛ ضمن آن که شورای عالی امنیت ملی هم در کل دوره طولانی مذاکرات در جریان جزییات بوده و سریع تر می تواند در این باره به جمع بندی برسد.

بیانات گویای رهبری را طوری دیگر تفسیر کردند
بعیدی نژاد به بیانات اخیر رهبری درباره برجام در جمع اعضای مجلس خبرگان اشاره کرد و گفت: جای تعجب دارد با این که بیانات رهبری در این زمینه گویا بود باز هم برخی صاحبان رسانه گفتند « پس رهبری تکلیف را روشن کردند و باید برجام در مجلس تصویب شود».

رییس تیم کارشناسی مذاکره کننده افزود: دیدگاه ایشان بسیار کارشناسی ودقیق است. این که مجلس تصویب بکند یا نکند، بحث کاملا کارشناسی و فنی است نه بحثی میان دولت و مجلس و یا موضوع مباحثه سیاسی. این که نتیجه تعاملات حقوقی مشخص کند که نیاز به تصویب مجلس هست یا نه.

وی گفت: اگر مجلس شورای اسلامی به این نظر برسد و نهادهای قانونگذار از آن دفاع کنند که ضرورت دارد مجلس برجام را تصویب کند، تیم مذاکره کننده و دولت با آن هیچ مشکلی نخواهند داشت چون موضع مجلس، موضع مخالفت با برجام نیست.

سکوت نمی کنیم
رییس تیم کارشناسی مذاکره کننده گفت که در قبال اظهارنظرهای مقامات امریکایی مبنی بر حفظ چارچوب تحریم ها، در صورتی که برجام نهایی شود ، جواب رسمی و غیررسمی داده می شود و به کمتر از لغو تحریم های اقتصادی و مالی در روز نخست هم راضی نخواهیم شد.

به تبیین برجام کمک کنید
رییس تیم کارشناسی مذاکره کننده هسته ای خواستار تبیین برجام برای افکار عمومی شد و افزود: گاهی احساس می شود همه از تیم مذاکره کننده انتظار تبیین برجام را دارند؛ حال آن که دانشگاهیان و صاحبنظران در این مرحله باید مشارکت داشته باشند. انتظار انجام همه کارها از تیم مذاکره کننده منصفانه نیست.

تثبیت حق و تداوم تمامی برنامه ملی غنی سازی
مدیرکل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه گفت: ایران برخلاف برخی اظهارات از هیچیک از حقوق خود در معاهدات و اسناد هسته ای بین المللی صرفنظر نکرده است بلکه حقوق خود را تثبیت کرده است، که مهمترین آن در خصوص تثبیت حق غنی سازی و تداوم تمامی برنامه غنی سازی مطابق برنامه های ملی خود می باشد.

بعیدی نژاد تصریح کرد: ایران بر اساس برنامه غنی سازی خود که مورد تایید ترتیبات تفاهم شده در برجام نیز قرار گرفته است نهایتا ۲ یا ۳ سال پس از پایان دوره ۱۰ ساله تثبیت زیر ساخت تولید ماشینهای جدید خود بویژه سانتریفیوژ ir۸ قادر خواهد بود وارد دوره صنعتی غنی سازی شود.
وی خاطرنشان کرد: دوستانی که فکر می کنند ایران بعد از چهل سال هم نمی تواند حتی با راه اندازی تولید ماشینهای ir۶ , ir۸ به تولید میزان ۱۹۰ هزار سو برسد، کاملا اشتباه می کنند و عمده دلیل این اشتباه آن است که یا به ریزه کاریهای فنی متن برجام مسلط نیستند و یا مورد مشورتهای ناصحیح قرار می گیرند.

عضو تیم مذاکره کننده هسته ای یادآور شد: شدیدترین و گسترده ترین تحریمها علیه جمهوری اسلامی ایران از سال ٢٠١٠ یعنی تابستان سال ۱۳۸۹ در سطح شورای امنیت با تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ شروع و در سال ۹۱ در سطح تحریمهای آمریکا و اروپا به اوج رسید.

بعیدی نژاد افزود: قطعنامه ۱۹۲۹ در ۱۸ صفحه هر تحریمی را که فکر بکنیم علیه ایران وضع کرد و حتی زمینه مجوز تهدید انفرادی نظامی از سوی کشورها به ایران را هم صادر کرد؛ تحریمهای یکجانبه آمریکا و اروپا نیز درآمدهای صادرات نفت ایران و روابط مالی و بانکی را هدف گرفتند که در نوع خود در دنیا بی سابقه بودند.

وی با بیان اینکه غربی ها متاسفانه از همکاری و همراهی ایران در مذاکرات هسته ای نهایت سوء استفاده را کردند، اظهار داشت: در حالیکه ایران در مذاکرات سعی در ارائه طرحهای پیشنهادی مذاکراتی می کرد و همکاریهای خود با آژانس را ادامه می داد و برای باز نگهداشتن باب مذاکره از اقداماتی که به وخیم شدن شرایط بینجامد خودداری می کرد، غربیها در همین دوران بدترین محدودیتها و تحریمها را علیه ایران تحمیل کردند؛ ایران بیشترین خویشتن داری را در این دوران از خود نشان داد.

عضو تیم مذاکره کننده کشورمان تصریح کرد: این در حالی بود که تا سال ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ ایران تمامی مراحل غنی سازی از جمله غنی سازی بیست درصد و نصب تعداد زیادی سانتریفیوژ در نظنز را تکمیل کرده بود، اما در این دوران با خویشتن داری کامل در حالیکه هیچ تعهدی نداشت از نهایی کردن راه اندازی بیش از ۱۰ هزار سانتریفیوژ نصب شده و متعاقبا تزریق گاز و وارد کردن آنها به مرحله غنی سازی خودداری کرد تا بدون آنکه هیچ تعهدی داشته باشد از تحریک غربیها و وخامت شرایط خودداری نماید.

بعیدی نژاد ادامه داد: البته همان زمان یک نظر قوی وجود داشت که چرا در حالیکه آمریکاییها و اروپاییها سیاست تشدید فشارها و تحریمها را در پیش گرفته اند ما به مذاکرات با آنها و خویشتن داری ادامه دهیم، ولی حتما مسئولین محترم در آن مقطع صلاح کشور را بر این می دانسته اند.