اظهارات متناقض در ایران در باره مسئول فاجعه مکه

دویچه وله: رهبر جمهوری اسلامی و رئيس‌جمهور ایران ضمن اعلام سه روز عزای عمومی در کشور دولت عربستان را در قبال حادثه منا مسئول دانستند. ایران می‌گوید در این حادثه ۱۳۱ زائر ایرانی جان باخته و ۶۰ نفر دیگر نیز مجروح شده‌اند.

علی خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری اسلامی ایران٬ شامگاه پنجشنبه (۲۴ سپتامبر/ ۲ مهر) در پیامی در رابطه با حادثه کشته‌شدن صدها تن از حجاج در حین مراسم حج با اعلام سه روز عزای عمومی در ایران خواستار مسئولیت‌پذیری دولت عربستان سعودی شد.

وی در پیام خود که نسخه کامل آن در خبرگزاری‌های داخلی منتشر شد٬ آورد: «دولت سعودی موظف است مسئولیت سنگین خود را در این حادثه‌ تلخ پذیرفته و به لوازم آن به قاعده‌ حق و انصاف عمل کند. مدیریت غلط و اقدامات ناشایسته که عامل این فاجعه بوده نباید از نظر دور بماند.»

دولت جمهوری اسلامی نیز در بیانیه‌ای که روز گذشته منتشر کرد ضمن اعلام سه روز عزای عمومی دولت عربستان سعودی را مسئول امنیت و حفاظت از جان حجاج دانست و تاکید کرد که "عواقب هرگونه اهمال و بی توجهی به این امر متوجه دولت عربستان خواهد بود." در بیانیه دولت آمده: «دولت عربستان می‌باید با شناسائی عوامل بروز این حادثه حداکثر مساعی خود را در انتقال سریع جانباختگان و رسیدگی همه جانبه به مجروحان و استفاده از نیروهای امدادی ایران و دیگر کشورها به کار گیرد.»

ایران در همین رابطه اعلام آمادگی کرده است برای اعزام نیروهای امدادی و کمک‌های پزشکی همکاری کند. ستاد کل نیروهای مسلح نیز به نیروی هوایی ارتش و سپاه دستور داده است برای انتقال جان‌باختگان و مصدومین حادثه مکه اقدامات لازم را انجام دهند.

اظهارات متناقض مسئولان ایران

در حالی رهبر جمهوری اسلامی و رئیس‌جمهور ایران خواستار مسئولیت‌پذیری عربستان در قبال حادثه مرگبار روز پنجشنبه شدند که محمد هاشمی رفسنجانی٬ رئیس دفتر اکبر هاشمی‌ رفسنجانی٬ با بیان اینکه نمی‌توان در حادثه کشتار حاجیان در منا دولت عربستان را مقصر دانست، گفت:‌ ««قضاوت در این مسائل مشکل است، در تهران هشت میلی‌متر باران آمد و چندین کشته داشتیم اما این دلیل نمی‌شود که قضاوت کنیم چه کسی مسئول است.»

هاشمی در گفت‌وگو با فارس گفت: «ما نمی‌توانیم بگوییم مقصر کیست و باید مقصر را شناسایی کرد چرا که صرف وقوع این حادثه در یک کشور دلیل نمی‌شود که ما مسئولان آن کشور را مسئول وقوع این حادثه بدانیم.»

او گفت: «درست است این حادثه دلخراش است اما نمی‌توان گفت که آیا این دولت مقصر بوده یا خیر و از اینجا برای آن‌ها حکم صادر کرد.» او تاکید کرد که "باید به دور از هر گونه حب و بغض به بررسی ابعاد این موضوع پرداخت."

این در حالی است که مهرداد بذرپاش٬ سخنگوی فراکسیون حج و زیارت مجلس ایران٬ روز پنج‌شنبه "محکوم کردن" عربستان را کافی ندانست. او گفت: «رئیس‌جمهور از ظرفیت حضور در سازمان ملل برای خلع ید آل‌سعود از مدیریت حج و سپردن آن به سازمان کنفرانس اسلامی استفاده کند.» او تاکید کرد: «سازمان حج و زیارت نیز باید به صورت جدی این موضوع را پیگیری کند تا از آسیب‌های آینده بکاهد.»

مراسم حج روز سه‌شنبه (۳۱ شهریور/ ۲۲ سپتامبر) در مکه آغاز شده است. در سومین روز حج بخشی از اعمال مانند قربانی کردن گوسفند و رمی جمرات (پرتاب کردن سنگ به سوی جمره) در منطقه کوهستانی منا در نزدیکی مکه انجام می‌شود.

تسلیت سازمان ملل و کاخ سفید

روز گذشته بان کی مون٬ دبیر کل سازمان ملل متحد٬ و همچنین کاخ سفید با بازماندگان حادثه مراسم حج امسال ابراز همدردی کردند.

ند پرایس٬ سخنگوی کاخ سفید٬ گفت: «آمریکا عمیق‌ترین همدردی‌های خود را با خانواده صدها زائرجان‌باخته در مراسم حج در منا و صدها زائری که در وحشتی نفس‌گیر زخمی شدند ابراز می‌کند.»

خبرگزاری رویترز می‌نویسد که حادثه روز گذشته بدترین حادثه اتفاق افتاده در مراسم حج در ۲۵ سال اخیر است. پیش از این در سال ۱۹۹۰ در حادثه‌ای مشابه در تونلی در نزدیکی مکه هزار و ۴۲۶ نفر جان باختند. هر دو حادثه در روز عید قربان اتفاق افتاده است.

سالانه بیش از دو میلیون مسلمان برای شرکت در مراسم حج به مکه سفر می‌کنند. حج یکی از فروع دین اسلام است. در سال ۲۰۰۶ نیز ازدحام زائران در منا، موجب کشته‌شدن ۳۵۰ زائر شد.

حادثه روز پنج‌شنبه دومین حادثه مرگبار سال جاری در مکه است. روز ۱۱ سپتامبر (۲۰ شهریور) در پی سقوط یک جرثقیل بر روی مسجد الحرام بیش از ۱۰۰ زائر حج کشته شدند.