اظهارات ضدونقیض برای فیلترکردن دو روزه پیام‌رسان‌ها

بررسی‌های کمیپن بین المللی حقوق بشر در ایران بر روی سرورهای محلی در ایران نشان می‌دهد که در ساعات ابتدایی صبح روز چهار شنبه پنجم اسفند ۱۳۹۴ دسترسی به سرویس ایمیل گوگل(جیمیل) برای دقایقی مسدود شد. از حدود ساعت پنج و نیم صبح تا شش صبح به وقت تهران درخواست های دسترسی به وب سایت جی میل چه از طریق پروتکل HTTP و چه از طریق SSL به صفحه فیلترینگ موسوم به پیوندها هدایت می‌شد. به این معنی که تنها راه دسترسی کاربران به ایمیل های خود استفاده از فیلترشکن بود و بدون آنها امکان استفاده از جیمیل عملا وجود نداشت.

طی روزهای گذشته برخی از وب‌سایت‌های داخل ایران اخباری را مبنی براحتمال فیلتر کردن برخی از پیام‌رسان‌های پراستفاده مطرح کردند ولی این اظهارنظرها یا بلافاصله توسط مقامات مسوول تکذیب یا خبرهای مربوطه از خروجی این وب سایت‌ها پس از ساعاتی برداشته شد. مشخص نیست که دلیل قطع دسترسی به سرویس جی‌میل اختلال فنی در سیستم فیلترینگ بوده است یا این موضوع به شایعات در خصوص موضوع فیلترینگ در دو روز قبل از انتخابات است و در واقع دستگاه‌های مرتبط در حال آماده کردن خود برای ایجاد محدودیت در روز انتخابات هستند.

یکی از کاربران داخل کشور برای دسترسی به سرویس جیمیل با صفحه فیلترینگ موسوم به پیوند‌ها رو به رو شده بود به کمپین گفت: «از حدود ساعت پنج، پنج و نیم صبح تا شش چه بر روی خط اینترنت خانگی و چه بر روی خط موبایلم قادر نبودم که به جیمیل دسترسی پیدا کنم و صفحه فیلترینگ را می‌دیدم.» او در توضیح چگونگی دسترسی به وب‌سایت‌ها اضافه کرد: «در حال حاضر سرعت و دسترسی به سایت‌ها خیلی افتضاح نیست ولی برای مدتی در حدود یک ربع درست دسترسی به جی‌میل امکان پذیر نبود.»

یک کارشناس شبکه ساکن ایران نیز به کمیپن‌ گفت: «به نظر می‌رسد مخابرات یک سرور در نظر گرفته برای اینکه دی‌ان‌اس پکت‌ها را پردازش کند و اگر در پکت‌ها کلمات فیلتر شده استفاده شده باشد جواب جعلی تولید می‌کند به عبارت ساده کاربر به صفحه فیلترینگ منتقل می‌شود. این همان سیستم فیلترینگ URL است که اکنون در دی‌ان‌اس شبکه اعمال می‌شود. راه مقابله با آن هم استفاده از دی‌ان‌اس امن است که به دلیل اینکریپشن امکان چنین پردازشی را از سیستم فیلترینگ خواهد گرفت.» به گفته این کارشناس شبکه با این روش هم سرعت فیلترینگ افزایش پیدا خوهد کرد و هم کنترل اینکه چه سایت‌هایی مورد بازدید کاربر قرار گرفته نیز آسانتر خواهد شد.

پیش از این در مهرماه ۱۳۹۱ وب‌سایت جیمیل به گفته وزیر ارتباطات و فن‌اوری بنا به دستور مقامات قضایی مسدود شده بود که پس از چند روز از آن رفع مسدودیت شد.

اظهارنظرهای مرتبط با فیلترینگ از آنجا ناشی می‌شود که تبلیغات کاندیداهای مجلس‌شورای اسلامی و مجلس خبرگان که روز جمعه هفتم اسفند ماه برگزار می‌شود، نیمه شب چهارشنبه به پایان می‌رسد. این درحالی است که شبکه‌های اجتماعی در این دوره انتخابات نقش مهمی در تبلیغات انتخاباتی این دوره ایفا می کنند.

طی روز‌های گذشته خبرگزاری‌های ایران گزارش‌هایی مبنی بر فیلتر شدن سرویس‌ اپلیکیشن پیام رسان تلگرام در روز‌های ششم و هفتم اسفند منتشر کردند. روز یکشنبه دوم اسفند ماه ۱۳۹۴ خبرگزاری ایسنا به نقل از منابعی که نام آنها را ذکر نکرد در گزارشی اعلام کرد «شبکه‌ تلگرام در دو روز آخر هفته فیلتر خواهد شد.» این گزارش یک روز پس از انتشار از خروجی خبرگزاری ایسنا حذف شد.

در همین حال بعضی از ارائه دهنده‌های اینترنت به وسیله ارسال پیامک برای کاربرانشان به آنها اعلام کردند که از تاریخ چهارم اسفند به مدت دو روز سرویس اینترنت آنها اختلال شدیدی خواهد داشت.

ایسنا در توضیح علت این فیلترینگ نوشت: «موافقان فیلترینگ تلگرام با این استدلال که تبلیغات انتخاباتی ۲۴ ساعت قبل از زمان آغاز اخذ رأی و در روز انتخابات ممنوع است، اما هیچ کنترل و نظارتی بر روی تبلیغات نامزدها در شبکه‌های اجتماعی تا لحظه آخر انتخابات وجود ندارد، خواستار قطع تلگرام هستند.»

با وجود این وب‌سایت اخبار فن‌آوری اطلاعات از قول یک مقام آگاه در وزارت ارتباطات و فناوری ضم رد شایعات فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در روز انتخابات نوشت : «هیچ برنامه‌ای برای قطع و یا فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی طراحی نشده است و اخبار منتشر شده در این باره صحت ندارد.»

همچنین باشگاه خبرنگاران جوان در تاریخ چهار اسفند ۱۳۹۴ در گزارشی که دقایقی بعد آن را حذف کرد به نقل از مقام قضایی اعلام کرد دستور فیلترینگ سه نرم‌ افزار پیام‌ رسان تانگو، واتزاپ و لاین صادر شده. باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از این منبع در کمیته تبیین مصادیق مجرمانه نوشت: «دستور قضایی، فیلترینگ نرم‌ افزارهای ارتباطی تلفن همراه شامل لاین، واتس‌آپ و تانگو صادر شده است، این طرح ارتباطی به فیلترینگ هوشمند ندارد و نرم‌ افزارهای یاد شده به‌ طور کامل فیلتر می‌ شوند.»