شکست معنادار تیم هاشمی در مجلس خبرگان

رضا حقیقت‌‌ نژاد - ایران وایر

«احمد جنتی»، نماینده مردم تهران در پنجمین مجلس خبرگان رهبری با کسب ۵۱ رای از ۸۶ عضو این مجلس، به عنوان رییس انتخاب شد. «ابراهیم امینی» و «محمود هاشمی شاهرودی» دو کاندیدای دیگر این صندلی بودند که به ترتیب ۲۱ و ۱۳ رای آوردند.

احمد جنتی در انتخابات اخیر به عنوان آخرین نفر (نفر شانزدهم) به مجلس خبرگان راه یافت که شکست مهمی برای او محسوب می شد. وی اکنون با این پیروزی، تا حدودی شکست خود و یارانش در انتخابات را جبران شده می بیند.

جنتی در دوره چهارم مجلس خبرگان در سال ۸۶، پس از مرگ «احمد مشکینی»، رییس وقت این مجلس، شانس خود را برای ریاست آزمود. در آن دوره او ۳۴ رای کسب کرد و در مقابل اکبر هاشمی رفسنجانی که ۴۱ رای به دست آورده بود، شکست خورد.

در مقابل جنتی، دو چهره، یعنی ابراهیم امینی و محمود هاشمی شاهرودی ایستاده بودند که در روزهای اخیر از سوی رسانه های اصلاح طلب به عنوان چهره های نزدیک به اکبر هاشمی رفسنجانی معرفی شده اند. تلاش های رسانه های اصلاح طلب در دقیقه ۹۰ بیش تر متمرکز بر ابراهیم امینی بود تا با توجه به موقعیت شخصی او بتوانند بر تیم تندروها و حامیان جنتی در مجلس خبرگان رهبری غلبه کنند. اصلاح طلبان هم‎چنین نام «محمدامامی کاشانی» را هم مطرح کرده بودند. شخص هاشمی رفسنجانی نیز به عنوان یکی از گزینه ها تا چند روز پیش مطرح بود.

در مقابل، تیم تندروها از نخستین روزهای ورود به مجلس خبرگان بر احمد جنتی تمرکز داشتند و او را تنها کاندیدای خود معرفی می کردند. آن ها ایده خود را به صورت منسجم پیش بردند، مصاحبه های متعددی در حمایت از او انجام دادند، خبرهای مبنی بر عدم پذیرش و انصراف جنتی را به سرعت تکذیب و از کاندیداتوری چهره های رای خراب کن مثل «محمد مومن» جلوگیری کردند و در نهایت موفق شدند مهم ترین مهره خویش را بر کرسی ریاست بنشانند و طیف هاشمی را شکست بدهند.

در این میان، تعداد آرای جنتی یعنی ۵۱ رای از ۸۶ رای هم قابل توجه است. تمرکز تندروها بر این چهره و رای هماهنگ آن ها به خوبی نشان می دهد که مخالفان تندرو و اصول گرای هاشمی پس از انتخابات منسجم تر شده اند. آن ها در ماه های اخیر به شیوه های مختلف کوشیده بودند شکست سنگین خود در انتخابات مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی را جبران کنند. رای به جنتی یکی از گام های مهم این پروژه بود.

به نظر می رسد اکبر هاشمی رفسنجانی از میزان انسجام و تصمیم مخالفانش آگاه بود که از کاندیداتوری خودداری کرد. او سال ۹۴ در آخرین سال دوره چهارم گفته بود: «در صورتی که بعضی افراد که آن ها را برای ریاست خبرگان صالح نمی دانم، قصد کاندیدا شدن داشته باشند، آمادگی خود را برای کاندیداتوری ریاست این مجلس اعلام خواهم کرد.»

در آن دوران یکی از مهم ترین نام های مطرح، احمد جنتی بود و بسیاری از رسانه ها هم در گمانه زنی ها برای افرادی که از نظر هاشمی صالح نیستند، به جنتی اشاره کرده بودند. برخی رسانه ها نیز گزارش دادند که هاشمی شرط عدم کاندیداتوری را کاندیدا نشدن احمد جنتی و «محمد یزدی» اعلام کرده است؛ شرطی که محقق نشد و در نهایت یزدی کاندیدا شد و هاشمی در رقابت با او شکست خورد. او برای ریاست مجلس پنجم هم قطعا چنین دغدغه ای را داشت چون از روز اول مهم ترین رفیق سیاسی محمد یزدی کاندیدا شده بود.

با این حال، هاشمی با درک انسجام تندروها و احتمال شکست خود در رقابت برای ریاست، بر خلاف گذشته کوشید که پست ریاست را خیلی مهم جلوه ندهد و در نهایت از میدان کناره گرفت. او در مجلس چهارم، سه بار برای رسیدن به این سمت رقابت کرد؛ یک بار جنتی را شکست داد، یک بار محمد یزدی را و یک بار هم از محمد یزدی شکست خورد. سال ۸۹ نیز با توجه به حضور «محمدرضا مهدوی کنی»، ناچار به انصراف از کاندیداتوری شد.

از این منظر، شکست طیف هاشمی در انتخابات ریاست مجلس خبرگان اگرچه ممکن است با توجه به نتیجه کلی انتخابات، خیلی غیرمنتظره نباشد ولی از نظر سیاسی، یک شکست سنگین برای مجلس خبرگان محسوب می شود.

از سوی دیگر، کاندیداتوری هم‎زمان امینی و هاشمی شاهرودی و حضور دقیقه ۹۰ امینی در انتخابات نشان می دهد بر خلاف تبلیغات رایج رسانه های اصلاح طلب، استراتژی انتخاباتی خاصی از سوی تیم هاشمی برای ریاست خبرگان در جریان نبوده است. کاندیداتوری هر دو نفر نشان گر آن است که آن ها بازی را از پیش باخته اند.

ابراهیم امینی به عنوان یک چهره میانه رو و مرضی الطرفین تبلیغ می شد. گمان می رفت با کاندیداتوری او، نوعی تفاهم بین جناح ها برای بازی برد-برد رقم بخورد ولی رای یکپارچه تندروها به جنتی نشان داد چه قدر فضای داخل خبرگان دوقطبی و سیاسی شده است.

هاشمی شاهرودی اما باختش بر صندلی ریاست را با کاندیداتوری بر صندلی نایب رییسی جبران کرد و با ۶۳ رای، به عنوان نایب رییس دوم مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد. «محمدعلی موحدی کرمانی» هم با ۶۵ رای، نایب رییس اول شد. در این بخش اما نکته جالب، شکست «صادق لاریجانی بود». این نخستین تلاش او برای نشستن بر صندلی های هیات رییسه مجلس خبرگان بود که با شکست مواجه شد. نام او و محمود هاشمی شاهرودی در سال های اخیر بیش از هر چهره دیگری برای جانشینی علی خامنه ای مطرح شده است. رای پایین محمود هاشمی شاهرودی برای صندلی ریاست مجلس خبرگان و شکست صادق لاریجانی برای صندلی نایب رییسی به خوبی نشان می دهد که فضای درونی این مجلس تا چه اندازه پیچیده است.