توضیح سازمان حج در مورد تفاهم نامه ای که امضا نشد، عربستان: ایران می‌خواست تظاهرات برگزار کند

عربستان مدعی شد: ایران می‌خواست در حج تظاهرات برگزار کند

زیتون - عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در واکنش به اظهارات مقام‌های ایران که عربستان را به کارشکنی در اعزام زائران ایرانی به حج متهم کرده‌اند، خواسته‌های ایران برای شرکت در حج تمتع امسال را «غیر قابل قبول» خواند.

عادل الجبیر در کنفرانس خبری مشترک با فیلیپ هاموند، همتای بریتانیایی خود در جده گفت: «ایران خواهان حق برگزاری تظاهرات و امتیاز گرفتن بود… این کارها باعث ایجاد هرج و مرج در مراسم حج می‌شود. این مسئله قابل قبول نیست.»

وزیر امور خارجه عربستان در بخشی دیگر از اظهارات خود که توسط بی بی سی فارسی منتشر شده است گفته است که ایران حاضر نشده مانند بیش از ۷۰ کشور دیگر تفاهم‌نامه سالانه حج را امضا کند در حالی که «با وجود نبود روابط دیپلماتیک، عربستان موافقت کرده است که تسهیلات سفر زائران ایرانی را فراهم کند.»

توضیح سازمان حج و زیارت در مورد تفاهم نامه ای که امضا نشد

رییس سازمان حج و زیارت در گفتگویی تلویزیونی مفاد تفاهم نامه ۱۱ بندی مورد نظر عربستان سعودی و دلیل خودداری ایران از امضای آن را شرح داد.

به گفته سعید اوحدی، امسال برای اولین بار بود که عربستان خواستار امضای چنین تفاهم نامه‌ای شده بود.

او که پیش‌تر دو مورد از این بندها را اعلام کرده بود، یادآور شد:«محدودیت در استفاده زائران ایرانی از هواپیمای شرکت‌های داخلی و صدور ویزا در کشور ثالث از جمله این بندهای منفی تفاهم‌نامه حج بود که بعد از ساعت‌ها رایزنی نظر آنها در این‌باره تغییر کرد؛ اگر چه در موضوع صدور ویزا در خاک ایران، هیچ هماهنگی و توافقی بین وزارت خارجه عربستان و حافظ منافع آنها در ایران یعنی سفارت سوئیس صورت نگرفته بود.»

اوحدی در ادامه سخنانش که توسط ایسنا منتشر شده، افزود:«در خصوص صدور ویزا نیز وزارت حج عربستان هیچ اراده‌ای نداشت و ر دور نخست مذاکرات، صراحتاً اعلام کرد که باید با وزارت خارجه‌شان هماهنگ کند و تاکید کرد راهکاری تبیین نکرده‌اند. این چگونه ممکن است؟ ما برای امضا تفاهم‌نامه به عربستان رفته بودیم. دولت این کشور با ایران روابط سیاسی‌اش را قطع کرده است، مگر می‌توانستند راهکاری نداشته باشند؟ مساله آن است که عربستان اراده جدی برای نپذیرفتن زائران ایرانی داشت و می‌خواست با خریدن زمان، مانع حج ایرانی‌ها شود.»

او سپس به دیگر بندهای منفی این تفاهم‌نامه اشاره کرد و گفت:«ممنوعیت نصب پرچم جمهوری اسلامی ایران در ساختمان‌های مورد استفاده زائران ایرانی و همچنین در مسیر حرکت زائران، یکی از بندهای منفی این تفاهم‌نامه بود. این در حالی است که ما پیشنهاد داده بودیم در مسیرهای پرازدحام، تابلوهای اطلاع‌رسانی مزین به پرچم جمهوری اسلامی ایران نصب شود تا هدایت زائران در چنین مناطقی به‌درستی و با رفع مشکلات قبلی صورت گیرد. تنها امکان ما برای اطلاع‌رسانی، پرچم کشورمان است. چه دلیلی برای محدود کردن آن وجود دارد، غیر از اینکه عربستان با عینک ذره‌بینی به حج ایرانی‌ها نگاه می‌کند؟»

رییس سازمان حج و زیارت ادامه داد:«اعمال محدودیت در تعداد درمانگاه‌های ایران در عربستان هنگام موسم حج، اعمال محدودیت در انتقال دارو برای استفاده زائران ایرانی در عربستان، اعلام جزئیات اطلاعات پزشکان ایرانی اعزامی به حج و همچنین تعیین ظرفیت برای پزشکان، بند منفی دیگر این تفاهم‌نامه بود که واکنش صریح ما را در پی داشت.»

او در ادامه به اصرار عربستان بر ممنوعیت استقرار چادرهای امداد و نجات ایرانی‌ها را در مسیر جمرات و مشعر، اشاره کرد و گفت که درمانگاه‌های ایرانی باید مجوز استقرار داشته باشند.

او همچنین درباره دستور عربستان برای استفاده زائران ایرانی از «مچ‌بند الکترونیکی»، توضیح داد:«متاسفانه رسانه‌های ایرانی به موضوع دستبند، درست نپرداختند. خود سازمان حج استفاده از چنین دستبندی را به عنوان جایگزین کارت‌های PVC که در فاجعه منا مخدوش و شناسایی زائران را دشوار کرد پیشنهاد کرده بود، ولی مساله آنجا بود که دولت عربستان صراحتاً اعلام کرد این مچ‌بندها را خودش طراحی می‌کند و به ایران اجازه نمی‌دهد طرح خود را اجرا کند.»

اوحدی سپس به بند دیگری از این تفاهم‌نامه امضانشده اشاره کرد که بحث داغ رسانه‌های سعودی نیز بوده است و درباره آن گفت:«آنها تاکید کردند که زائران ایرانی حق برگزاری هیچ مراسمی را در اماکن عمومی ندارند. پرسش ما این است که مگر حج غیر از این است که بهره‌برداری معنوی از آن می‌شود؟ آیا برگزاری جشن غدیر خم و سوگواری برای شهادت ائمه (ع) خلاف است؟ وزیر حج عربستان در دو دور مذاکرات، منطقی برای پاسخگویی نداشت.

اوحدی همچنین درباره خواسته به‌حق ایران برای استفاده از خدمات کنسولی در هنگام حج، تصریح کرد:«امسال به خاطر قطع روابط، نه سفارت و نه کنسولگری در این کشور نداریم و حتماً در طول حج به طور طبیعی اتفاقاتی می‌افتد، چرا که هر سال احتمال مفقودشدن گذرنامه زائران وجود دارد و باید مرکزی باشد که مجوز خروج برای این زائران صادر کند. اگر زائری حادثه دید، کجا باید از حق زائر در دادگاه‌ها دفاع کند؟»

او در همین رابطه توضیح داد:«سال گذشته ۴۰ مورد دستگیری به بهانه‌های واهی صورت گرفت، البته زائران ایرانی بعد از دو سه روز آزاد شدند که عربستان به خاطر آن عذرخواهی هم نکرد، اما در هر حال وجود امکانات کنسولی، تضمینی برای تأمین امنیت زائران است.»

رئیس سازمان حج با اشاره به اصرار وزیر حج عربستان برای امضای چنین تفاهم‌نامه‌ای گفت که در دو تماسی که با وزیر جدید حج عربستان داشتم، می‌گفت «تفاهم‌نامه را امضا کنید و من نظر موافق وزیر خارجه را درباره خدمات کنسولی می‌گیرم». من در پاسخ به این خواسته ایشان، ماجرای بی‌توجهی وزارت خارجه کشورشان را به نامه آن وزارتخانه در تعیین تعداد نفرات هیأت مذاکره‌کننده ایران در دور نخست تعریف کردم. قرار بود آن هیأت هشت‌نفره باشد که به پنج نفر رسید. حالا در شرایط موجود، چه تضمینی وجود دارد وزارت خارجه به درخواست وزارت حج این کشور بی‌توجهی نکند؟

وی افزود:«این تناقض در دعای کمیل سال گذشته اتفاق افتاد. با آنکه وزیر حج در تفاهم‌نامه موافقت خود را اعلام کرده بود، اما در لحظه آخر اعلام کرد ایران نمی‌تواند چنین مراسمی را برگزار کند؛ چون وزارت کشور عربستان مخالفت کرده است. من به وزیر وقت گفتم که مشکل عربستان با ایران، دعای کمیل نیست چرا که در ۱۰ سال گذشته حتی یک مورد دستگیری در این مراسم اتفاق نیفتاده است. سیاسی‌نبودن این دعا را حتی وزیر حج قبل، تأیید کرده بود. او گفته بود که از سر کنجکاوی شاهد مراسم دعای کمیل در کنار مسجدالنبی (ص) بوده است و تأیید کرده که این دعا سیاسی نیست و زائران ایرانی، مراسم را حتی بدون آنکه یک شعار سیاسی بدهند، پاکیزه‌تر از قبل، ترک می‌کنند.»

اوحدی ادامه داد: وقتی در مذاکرات، دیه جان‌باختگان منا و وعده دولت عربستان در این‌باره یادآوری شد و خواستیم این موضوع در قراردادی ذکر شود تا سازمان حج با پلیس سعودی برای پیگیری دیه ارتباط برقرار کند، آنها در پاسخ گفتند «به این موضوع بعد از دیه جرثقیل رسیدگی می‌شود و لازم است مسائل امنیتی را با وزارت کشور هماهنگ کنیم.»

اوحدی همچنین به اقدام عجولانه دولت سعودی در اعلام امضای تفاهم حج از سوی هیأت مذاکره‌کننده ایرانی اشاره کرد و گفت:«انتشار این مطلب به صورت گسترده در عربستان و به دنبال آن تکذیب این خبر در روز بعد از سناریوی بسیار خطرناکی برای فضاسازی رسانه‌های این کشور علیه جمهوری اسلامی ایران حکایت دارد.»