گفتوگو نباشد، یا خشونت جای آن میآید یا فریبکاری، مصطفی ملکیانما فقط با گفتوگو میتوانیم از خشونت و فریبکاری رهایی پیدا کنیم. در جامعه هر مسالهای از سه راه رفع میشود، یکی گفتوگوست، یکی خشونت و دیگر فریبکاری. اگر در جامعه گفتوگو تعطیل شود دو رقیبی که جای آن را میگیرند، خشونت و فریبکاری هستند ... [ادامه مطلب]
خواندنی ها و دیدنی ها
در همين زمينه
21 خرداد» «آقا بترسید شما از اینها»: از بابیبهائیهراسی و توطئهپردازی تا تابوشکنی دختر آیتالله- بخش دوم ، بیژن معصومیان
پرخواننده ترین ها
» دلیل کینه جویی های رهبری نسبت به خاتمی چیست؟
» 'دارندگان گرین کارت هم مشمول ممنوعیت سفر به آمریکا میشوند' » فرهادی بزودی تصمیماش را برای حضور در مراسم اسکار اعلام میکند » گیتار و آواز گلشیفته فراهانی همراه با رقص بهروز وثوقی » چگونگی انفجار ساختمان پلاسکو را بهتر بشناسیم » گزارشهایی از "دیپورت" مسافران ایرانی در فرودگاههای آمریکا پس از دستور ترامپ » مشاور رفسنجانی: عکس هاشمی را دستکاری کردهاند » تصویری: مانکن های پلاسکو! » تصویری: سرمای 35 درجه زیر صفر در مسکو! «آقا بترسید شما از اینها»: از بابیبهائیهراسی و توطئهپردازی تا تابوشکنی دختر آیتالله ، بیژن معصومیاندرکنارِ اتّهامِ فسادِ اخلاقی، بهائیستیزان روشهای متفاوتِ دیگری را نیز بکار بردهاند، از جمله ایجاد ترس و وحشت در میان شیعیان از هر گونه معاشرت با بهائیان. قدیمیترین نمونۀ این پدیده، قصۀ چای و نوشابۀ بهائیها است، که بعضی از روحانیونِ شیعه هنوز مشغول پراکندنِ آن هستند.
پیش گفتار[1] از بدوِ پیدایشِ آئینهای بابی و بهائی در سدۀ نوزدهم، این دو دینِ بومی در ایران آماجِ حملاتِ تندِ روحانیون و سنت گرایان شیعه بودهاند. مدت کوتاهی پس ازاینکه خبر نقاب از چهره برداشتن طاهره قُرّةالعین در اجتماع بدشت (۱۸۴۸میلادی) میان نزدیک به ۸۰ تن از پیروانِ اوّلیۀ باب به بیرون رسید، موجِ حملات و اتّهامات علیه طاهره و بابیان آغاز شد. چیزی نگذشت که آنها مجبور به دفاع از خود شدند و سرانجام در نبردهایی خونین بسیاری از بابیها در مازندران، زنجان، و نیریز توسّطِ قوای دولتی قتل عام شدند. سیّدِ باب، طاهره و گروه زیادی از بزرگانِ نهضتِ وی نیز در طول چهار سال بعد از بدشت (۱۸۴۸-۱۸۵۲) قربانی شدند. اما علیرغم شدیدترین سرکوبها، جنبشِ باب به حیاتش ادامه داد. در عصرِ محمد رضا شاه پهلوی هم، به منظورِ مستحکم کردن پایههای حکومت خود، شاهِ جوان با روحانیونِ شیعه به رهبریِ آیتالله بروجردی و حجت الاسلام فلسفی در سرکوبِ بهائیان شریک شد.[5][6][7] همچنین، در دورانِ پهلوی بود که اتّهاماتِ بیاساس علیه باب و بهاءالله از جمله عواملِ روس و انگلستان بودنِ آنها بصورت گسترده مطرح شد و به بهائیان هم هیچگاه فرصتِ دفاع از خود داده نشد.[8] با انقلابِ اسلامی (۱۹۷۹ میلادی) و روی کار آمدنِ روحانیونِ شیعه، خشونت علیه بهائیان شدّتِ کم سابقهای گرفت. در سالهای اوّلیۀ انقلابِ اسلامی، بیش از ۲۰۰ بهائی—از مونا محمود نژادِ ۱۶ ساله تا عبد الوهابِ کاظمیِ منشادیِ ۸۵ ساله—در ایران به اتّهاماتِ دروغین مثل جاسوسی برای اسرائیل کشته شدند. فشارهای بین المللی و ظهورِ شبکههای اجتماعی سرانجام حکومت ایران را مجبور کرد از خشونتِ سخت (کشتار) علیه بهائیان به خشونتِ نرم (حملات مجازی و رسانهای) روی بیاورد. در سالهای اخیر، هراس افکنی در مورد بهائیان شدّت بیسابقهای به خود گرفته است. ملاقاتِ اخیرِ فائزه هاشمی رفسنجانی دختر آیتالله رفسنجانی با هم سلولیِ سابقش فریبا کمال آبادی از اعضای گروه یارانِ ایران، که تا قبل از دستگیری، رهبریِ جامعۀ بهائیانِ کشور را به عهده داشتند، ابعادِ تازهای به این حملات داده است. به نظر میرسد این ملاقاتِ تابو شکنانه منجر به عمیقتر شدنِ شکاف میان حاکمیت و نیز میان آنها و مردم ایران شود. زمینۀ تاریخی فساد، فقر، تعصبات و خرافاتِ مذهبی، و بیعدالتیِ روز افزون درعهد قاجار و—هم زمان با آن، انتظاراتِ مذهبیِ شیعیان، که برخی از فِرَقِ آنها از جمله شیخیها معتقد به نزدیکیِ ظهورِ مهدیِ موعود بودند—شرایطِ مناسبی برای پیدایشِ جنبشهای عدالت خواه در ایرانِ قرنِ نوزدهم فراهم آورد. در بسترِ چنین جامعهای، آئینِ سیّدِ باب بارقهای از امید در دل بسیاری از ایرانیان روشن کرد. آئینی که در بطنِ فرهنگِ دینی ایران و در میان ساکنین آن شکل گرفت با سرعت خیرهکنندهای شروع به نفوذ در بین اقشار مختلف جامعه کرد. در مدتی کوتاه، جمع کثیری ازعلماء، کارگران، کشاورزان، مالکین، تُجّار، اَشراف، سیاست مداران، و درباریان به خیل پیروانِ باب پیوستند. حکومت قاجار و روحانیونِ اصولیِ شیعه—که یکی تاج و تخت و دیگری منبر و مسجد را در خطر میدید—در اتحادی خونین، تصمیم به قلع و قمعِ سریعِ این جنبش گرفتند. ابتداء سیّدِ باب را به جُرمِ بدعت در دین در تبریز به محاکمه کشیدند ( ۱۸۴۸ میلادی)، و پس از دو سال حبس او را به جوخۀ اعدام سپردند. متعاقباً، پیروان او در سراسر کشور را آماجِ حملاتِ خود قرار دادند. در گوشه و کنار ایران، بابیکُشی تبدیل به اتفاقی مکرر شد.[9] بعضی از این خون ریزیها بقدری وحشتناک و سَبُعانه بودند، که جزئیاتِ آن لرزه بر اندام میاندازد. یکی از بارزترین نمونههای این بابیکُشیها در تابستان سال ۱۸۵۲ میلادی در طهران واقع شد، که در آن حدود ۳۸ بابی در حضورِ جمع کثیری از مردم میانِ اقشارِ مختلفِ جامعه تقسیم شدند و به فجیعترین اَشکالِ ممکن قتل عام شدند. بدنِ برخی قربانیانِ بابی مثل حاجی سلیمان خان و فتح الله قمی را زنده سوراخ سوراخ و شمعآجین کردند. سلیمان خان را، که هیکلی تنومند و مقاوم داشت، شمعآجین شده در خیابانهای شهر گرداندند و سرانجام جسم او را دو شقه کرده، به دروازههای طهران آویزان کردند تا بقیه با باقیماندۀ آن جسد نیز تمرینِ تیراندازی کنند. شرحِ حال آن روزِ وحشتناک برای همیشه در نامهای به قلمِ افسری اطریشی بنامِ کاپیتان وان گومواَن (Captain von Goumoens)، که در آن زمان در خدمتِ حکومتِ ناصر الدین شاه بود، ضبط شده است. تنها یک پاراگراف از این نامه کافی است شدّتِ قساوت و سنگدلیِ مرتکبینِ این جنایات علیه بابیها را نشان دهد: عجیب نیست که پس از مشاهدۀ چنین صحنههای دلخراشی، افسر مزبور تصمیم به استعفاء و ترکِ ایران گرفت. طولی نکشید که اخبارِ کشتارِ وحشیانۀ بابیان و مقاومتهای دلیرانۀ آنها در رویارویی با دردناکترین روشهای مرگ زبانزد خاص و عام شد. خاورشناسانِ بزرگی چون ادوارد براونِ انگلیسی، کاظم بیکِ روسی، و نیکلاسِ فرانسوی توجه ویژهای به جنبش باب نمودند و بسیاری از آثارِ وی را در سالهای بعد ترجمه کردند. به فاصلۀ کوتاهی، مقاومتِ قهرمانانۀ بابیها سوژۀ صحبت اَشراف و درباریانِ اروپا و، در نهایت، نمایشنامههای تئاتر در آن قاره شد. شهرتِ روزافزون بابیها عزمِ دولت قاجار و روحانیون در سرکوبِ آنها را دو چندان کرد. مبارزه با آئینِ باب فقط از طریقِ شمشیر نبود. بلکه، از همان سالهای آغازین، حاج محمد کریمخان کرمانی (۱۸۷۱-۱۸۱۰ میلادی) رهبر شیخیها که باب و آئیناش را خطری بزرگ برای خود و مکتب شیخی میدید، در آثارِ متعددی به باب حمله کرد.[11] نکتۀ قابل توجه در این مرحله از رشدِ جنبشِ باب این است که نه در جریان محاکمۀ باب در تبریز (۱۸۴۸ میلادی)، و نه در حملاتِ حاج محمد کریمخان کرمانی به باب در بیش از ۲۰ سال پس از پیدایشِ آئین وی (یعنی تا ۱۸۶۷ میلادی)، اثری از ارتباطِ سیّد باب با انگلستان و یا روسیه به چشم میخورد. در حقیقت، تا حدود ۸۰ سال پس از کشته شدنِ سیّدِ باب، خبری از تئوریهای توطئه در موردِ چگونگیِ پیدایشِ آئینِ وی نیست. اوّلین نمونۀ جعل تاریخ در بارۀ وابستگیهای سیاسیِ باب در اوائل دهۀ ۱۹۳۰میلادی تحتِ عنوانِ »یادداشتهای کینیاز دالقورکی« ابتدا به صورتِ دست نویس و سرانجام به شکلِ چاپی در مشهد ظاهر شد. این اثر، که به »اعترافات دالگورکی« نیز معروف است، بیشتر به داستانی جاسوسی-سیاسی شبیه است ونویسندۀ آن به جایِ شرحِ وقایعِ تاریخی به قصّه پردازی و هویت سازی پرداخته است.[12] نوشتۀ مزبور قرار است شرحِ خاطراتِ دیمیتری ایوانوویچ دالگوروکف سفیر روسیه در ایران دراواخر سلطنت محمّد شاه و اوائل سلطنت ناصرالدین شاه باشد. ولی اشتباهات مکرر تاریخی، نویسندۀ این یادداشتها را مجبور به چاپهای متعدد برای اصلاحِ اشتباهات قبلی کرد.[13] در این داستانِ تاریخوار،»کنیاز دالگورکی در دهۀ۱۸۳۰میلادی با مأموریت مخفی در مقام مترجم سفارت روسیه به ایران رفت، مسلمان شد، و به کسوت آخوندی درآمد. وی شماری از ایرانیان، ازجمله بنیانگذار آتی آئین بهائی را به کار جاسوسی گماشت. اندکی پس از بازگشت به روسیه، با نام شیخ عیسی لنکرانی به عتبات رفت و درآنجا طلبۀ شیرازی جوانی [سیّد باب] را برانگیخت که نهضت بابی را به راه اندازد. آنگاه خود به عنوان سفیر روسیه به ایران بازگشت و این بار مقدمات ظهور آئین بهائی را فراهم آورد.[14] نهایتاً، با درهم آمیختنِ رویدادهای تاریخی و افسانههای تَخَیُّلی، نویسنده در صددِ القای این نظریه بود که جنبشِ باب و آئینِ بهاءالله نتیجۀ نقشههای دالگورکی سفیر روسیه برای ایجادِ تفرقه در میان مسلمانان بوده است. فقدانِ آزادیِ قلم در ایران برای بهائیان به نویسندۀ این جزوه فرصت داد تا حدِ زیادی به اهدافِ خود برسد. با وجودِ این که تاریخنویسانِ شناخته شدهای نظیرِ احمد کسروی،[15] محمود محمود،[16] مجتبی مینوی،[17] و عباس اقبال آشتیانی[18] بر جعلی بودنِ اعترافاتِ دالگورکی صِحِّه گذارده بودند، تا قبل ازسالهای اخیر، بسیاری از ایرانیان هنوز به محتویاتِ این جزوه به عنوانِ تاریخنویسیِ معتبر نگاه میکردند. حکومت ایران و شیعیان سُنَّتی نیز همچنان در صددِ حفظِ اعتبارِ این جزوه به عنوان سندی تاریخی هستند. از آنجایی که دولتهای روسیه و انگلستان نفوذ غیر قابل انکاری در ایرانِ عَهدِ قاجار داشتند، پذیرشِ تئوریهای توطئه از جانبِ این دو کشور علیه منافع ایران برای بسیاری از هموطنان براحتی قابل قبول بود. یادداشتهای کینیاز دالگورکی اوّلین تلاشِ مستمر برای وصل کردنِ پیدایشِ آئین باب به دولتِ روس بود. یکی از اهداف مهم نشر این یادداشتها، تلاش برای دگر سازی و اجنبی جلوه دادن این آئین وبه بوتۀ فراموشی سپردنِ پیوستگیِ تاریخی میان بابیان (و بعدها بهائیان) و مذهب شیعه بود. یعنی میخواستند دینی را که از بطن جامعۀ ایران بر خاسته بود ساختۀ دست استعمار گران و مُخرِّبِ اتحاد و یکپارچگیِ مسلمانان جلوه دهند. یکی دیگر از تاثیراتِ منفیِ یادداشتهای کینیاز دالگورکی این بود که «اين ياد ساختهها نه تنها نيروهای خارجی را مُحرّک دگرگونیهای درونی ايران فرض کرده بود، بلکه با نفیِ نفسِ خودآگاه و مشروطهخواه و انتخابگر، ايرانيان را اشخاصی ساده لوح، خود فروش، و وطن فروش میپنداشت. براين اساس، علی محمد باب نيز که جوانی برخاسته از بطنِ فرهنگِ ايران و پروردۀ پيشتازانِ فکریِ شيعه در سدۀ سيزدهم بود، به آلتِ بیاختيارِ شاهزادهای روسی که اندک زمانی در ايران زندگی کرده بود تبديل شد. بر همين منوال، بهاءالله و صبح ازل وجانشينان و پيروان ايشان نيز آلتِ دست دولتهای روس، عثمانی، انگليس، و اسرائيل پنداشته شدند.»[19] تئوری توطئه و عللِ توسّل به آن تئوریهای توطئه و دسیسه در جهان سابقهای بس طولانی دارند. ولی در قرونِ اخیر، بیشترِ این تئوریها ریشه در جنگهای صلیبی، ترس تاریخی از یهودیان، و وحشت از انجمنهای مخفی مثل فراماسونها داشته است. برای مثال، نفرتِ برخی مسیحیان در قرون وسطی نسبت به یهودیان به حدّی بود که آنها متوسّل به انتشارِ یهودیهراسی شدند: «در تصوراتِ قرون وسطی، یهودیان چاههای آب را مسموم و به مقدسین [مسیحی] بیحرمتی میکردند؛ کودکانِ مسیحی را مورد اذیت و آزار قرار میدادند، در معادلات خود با بازرگانان به نیرنگ و تقلّب متوسل میشدند و دائماً در جهان مسیحیّت توطئه میکردند...در غرب از جمله کشور آمریکا افراد و جریانهایی وجود دارند که همچنان اعتقاد دارند استقلالِ آمریکا کینهکشی فرانسویان از انگلیس است و یا انقلاب فرانسه را انتقام انگلیس به واسطهی فراماسونری از کشور فرانسه میدانند.»[25] در میان ایرانیانی که نظراتِ افراطی در تئوری توطئه دارند، باور بر این است که همۀ تصمیماتِ اصلیِ جهان زیر نظر خارجیها به خصوص دولت انگلستان گرفته میشود، و شخصیتهای داخلی تاثیری به مراتب کمتر در سرنوشت خود و کشورشان دارند. احمد اشرف معتقد است «توهم توطئه نوعی بیماری روانیِ فردی و جمعی است. بیماری فردیِ سوءظن به همهچیز و همهکس را «پارانویا» و بیماریِ جمعی را «conspiracy theory» مینامند. کسی که به «توهّمِ توطئه« در مفهوم اخیرِ آن مبتلاست، تمامِ وقایعِ عمدۀ سیاسی و سیرِ حوادث و مشیِ وقایعِ تاریخی را در دست پنهان و قدرتمندِ سیاستِ بیگانه و سازمانهای سیاسی و اقتصادی و حتی مذهبیِ وابسته به آن سیاست میپندارد.»[26] بهائیهراسی و بهائیستیزی بهائیهراسی پیشینه در بابیهراسیهای اواسط قرن نوزدهم، یعنی سالهای آغازینِ نهضتِ باب دارد. از آن جایی که آثار سیّدِ باب براحتی در دسترس عموم نبود، بسیاری از ایرانیان، حتّی بابیان، از جزئیّات تعالیمِ وی در سالهای اوّلیّۀ پیدایشِ نهضتش بیخبر بودند. در این خلاء، دشمنانِ وی به تاریخ سازی و قصّه پردازی در موردِ باب و پیروانش پرداختند. شاید قدیمیترین نمونههای این قصّه پردازیها، مجلّدات «ناسخ التّواریخ» به قلم محمد تقی سپهر، ملقّب به لسان الملک، تاریخ نویس در بار ناصرالدّین شاه باشد. در واقع میتوان از سپهر به عنوان یکی از قدیمیترین ردّیه نویسان علیه باب و جنبش او یاد کرد. وی در مجلّدات «ناسخ التّواریخ» مربوط به دورۀ سلطنت ناصرالدّین شاه که آنها را در سال ۱۲۷۸هجری قمری (۱۸۶۸ میلادی) به اتمام رساند، تهمتهای زیادی علیه بابیها به ویژه طاهره مطرح میکند. اتّهاماتِ بیاساسِ سپهرعلیه بابیان هنوز یکی از منابعِ اصلیِ ردّیه نویسان، مطبوعات و رسانههای جمهوری اسلامی است. برای نمونه، در نقل قولی از سپهر، بابیها متهم به شُرب خَمر و بیعفّتی در میان زنانشان میشوند که بیحجاب—از قرار، به دلیل بینقاب ظاهر شدن قرّةالعین در میانِ بابیانِ حاضر در بدشت—بین دیگر بابیها ظاهر میشوند و خود مست کرده، دیگر مردان را نیز به مستی میکشانند: آن گاه در هر خانه که انجمن می شدند به شُرب خَمر و مَنهیّات شرعیّه ارتکاب می نمودند و زنان خویش را فرمان می دادند تا بی پرده به مجلس بیگانگان در می آمدند و بگُساریدن کأسات عقار [خوردن مشروب] مشغول می شدند و سَقایت [شراب دادن به] مردانِ مجلس می کردند.[29] سپهر همچنین طاهره قُرّةالعین را مسئول بیحجابی زنان بابی و نیز جایز شمردن چند شوهری برای آنان معرفی میکند، پدیدهای که هرگز میان بابیها رایج نبود: از سوء قضا [قُرّةالعین] شیفتۀ کلمات میرزا علی محمد باب گشت و از جمله اصحاب او شد و اندک اندک طریقت او را که بیشتر ناسخِ شریعت بود بدانست، حجابِ زنان را از مردان موجب عِقاب شمرد و یک زن را به نکاح ۹ مرد فرضِ استحباب کرد.[30] سپهر برخی اتّهاماتِ شدیدتر جنسی را هم علیه قُرّةالعین مطرح میکند که در این جا قابل ذکر نیستند.[31] عرفان ثابتی—مترجم و پژوهشگر حوزۀ فلسفه، دین و جامعهشناسی—معتقد است: درتصویری که نخبگانِ حاکم بر ایران از طاهره ترسیم میکنند قُرّة العينی که پیشگامِ کشفِ حجاب و مُنادی آزادی زن بود، در قامت ریتا هیورث و مارلنه دیتریش، افسونگران افسانهای هالیوود ظاهر می شود و در برابر دیدگان حیران دیگر بابیان حاضر در بدشت با یکی از بابیان برجسته ملقب به قدوس به حمام می رود و قصۀ باغ اپیکور را از نو می سراید.[32] در برخی محافل، از بابیها به عنوان فرقهای کمونیست و سوسیالیست هم نام برده میشد، برچسب اشتباهی که لااقل تا اوائل قرن بیستم در بارۀ بابیها پایدار بود: زنان که اسلام سنتی به زحمت برای آنان قائل به روح انسانی است، به راحتی در محافل بابی ها پذیرفته می شوند. این پدیده به دشمنان آنها یعنی ملّایان فرصت کافی می دهد تا علیه بابی ها تهمت های ناروا بزنند. ولی آنها هرگز نتوانسته اند کوچکترین سندی در حمایت از اتّهامات مبهمی نظیر فساد اخلاقی علیه پیروان این آئین جدید ارائه بدهند. اتّهام پیروی از کمونیسم و سوسیالیسم نیز اغلب به آنها نسبت داده شده است.[33] از سالهای آغازین جنبش باب، تهمتهای جنسی و برچسبهای بیعفّتی و بیعصمتی به طاهره قُرّةالعین و پیروان باب و بهاءالله از جمله روشهای مستمرِ روحانیون شیعه در ایران بوده است. محمد توکلی،[34] استاد تاریخ و تمدّنهای خاور نزدیک و میانه، نمونهای از این اتّهامات را از طرف ميرزا علی اکبر مجتهد اردبيلی حاجبالائمه در رسالۀ اصول دين و کَشفُالخَطای مسلمين ذکر میکند. اردبیلی پس از ابراز تأسف از آن که «می بينيم بعضی عوامههای بی غيرت و بی ناموس از دين اسلام دست کشيده بابی می شوند» به تکرار ادعاهای «قبيح» بابيان و بهائيان می پردازد و میگوید چون «بی شرمی و بی حيائی طايفۀ بابی و بهائيه که زن و مرد در يک مجلس جمع شده چراغ از مجلس برداشته با زنهای همديگر هم آغوش شده زنا میکنند.»[35] در اين ردّيهها، از قُرّة العين به عنوان نماد فساد اخلاقی بابیها و بهائیان یاد شده است. همین قبیل اتّهامات این روزها هم تقریباً به صورت روزمرّه در رسانههای جمهوری اسلامی تکرار میشوند. برای مثال، بدون ذکرهیچ نمونۀ تاریخی و یا معاصر، بولتن نیوز و تابناک بهائیان را متّهم به ازدواج و زنا با محارم میکنند.[36] اساسِ این اتّهام هم اینست که چون در آموزههای آئین بهائی فقط از زن پدر به عنوان مَحرم صریحا نام برده شده است، پس ازدواج و رابطۀ جنسی با بقیۀ خویشاوندان—که یک به یک نام برده نشدهاند، مانند دختران، خواهران، خالهها، و عمهها—مجاز است.[37] یا جهان نیوز ادعا میکند بهائیان برای جلبِ مسلمانان به آئین خود از جاذبههای جنسیُ دخترانشان استفاده میکنند.[38][39] چنین ادعاهایی مُغایر با تعالیم بهائی در مورد رعایتِ عفّت و عصمت هستند: اهل بهاء باید مظاهر عصمتِ کُبری و عفّتِ عُظمی باشند. در نصوصِ الهیّه مرقوم و مضمونِ آن به فارسی چنین است که اگر رَبّات حجال [الهههای حجلهها] به اَبدع جمال، بر ایشان بگذرد ابداً نظرشان به آن سَمت نیفتد. مقصد این است در تقدیس و تنزیه و عفّت و عصمت و سَتر و حیا و حجاب مشهور اهل آفاق گردند تا کُل بر پاکی و طهارت و کمالات عفّتیۀ ایشان شهادت دهند زیرا ذرّه ای عصمت، اعظم از صد هزار سال عبادت و دریای معرفت است. عفّت و عصمت از اعظم خصلت اهل بهاء است. وَرَقات موقنۀ مطمئنه باید در کمال تقدیس و تنزیه باشند.[40] طرح اهریمنسازی از بهائیان اما قصۀ چای بهائیها در مقابل طرح اهریمن سازی از بهائیان که در آن بهائیستیزان متوسّل به افسانههای بزرگتر و بمراتب وحشتناکتری میشوند، رنگ میبازد. برای مثال، به تبعیّت از مسیحیان قرون وسطی و هراساندازیِ آنها در مورد یهودیان، بهائی ستیزان نیز تصمیم گرفتند با قصّه پردازیهای ترسناک، شیعیان را از فکر هر نوع معاشرت با بهائیان بر حذر دارند: در این قصۀ بخصوص که هیچگاه نامی هم از این «سرهنگ بهائیِ» نا شناس برده نمی شود ، هدف ازاَنگِ خون زدن به بهائیان اینست که از آنها چهرهای شيطانی ترسيم کنند تا بهائیان را »تجسمِ واقعیِ شمر و يزيد در تعزيههای عاشورایی جلوه دهند«.[43] هدفِ دیگر از طرحِ روایتهای شیطانی از بهائیان، انسانیت زُدائی از پیروانِ بهاءالله است، چرا که اگر بهائیان خوی حیوانی دارند، پس نمیشود برای آنها حقوق انسانی قائل شد، و اذیت و آزار و تعقیب و تنبیه آنها هم مجاز است. پیروی از این خط مشی است که در رسانهها و تار نماهای جمهوری اسلامی در سالهای اخیر شاهدِ ترسیمِ چهرهای خبیث و شیطانی از آئین بهائی و پیروان آن بودهایم. نمونههایی از اجرای این طرح را در چهار تصویر زیر میبینیم. در تصویرِ اوّل ، با استفاده از چهرۀ وحشتناکِ Deadite Cheryl یکی از منفورترین مُردگانِ شرور (Evil Dead) در فیلمهای سینماییِ ترسناکِ هالیوود، بهائیستیزان میخواهند چنین آیندۀ شومی را برای پیوستگان به آئین بهائی ترسیم کنند. در تصویرِ دوّم ، با ترسیمِ چهرهای شیطانی از بهائیان و استفاده از یک نقل قولِ توهین آمیزِ خمینی در مورد پیروان این آئین ، مسلمانان را از نزدیک شدن به بهائیها می ترسانند: «آقا بترسید شما از اینها؛ یک جانورهاییاند اینها«.[44]
طرح واژگوننمائیِ تعالیم و ارزشهای بهائیان یکی از حربههای دیگری که رسانههای جمهوری اسلامی به آن متوسّل شدهاند، سعی در واژگوننمائی آموزهها و معیارهای اخلاقیِ بهائیان است. برای مثال، اگر تعالیمِ این آئین صحبت از صلح، برادری و وحدت عالم انسانی میکند، یا باید به بهائیان اَنگِ خون و ترور زد،[47] یا آموزههای شان را مایۀ اختلاف افکنی میان مسلمانان، کشتن روح مقاومت انقلابی در مردم، و کمک به اهدافِ امپریالیسمِ جهانی تعبیر کرد.[48] اگر بهائیان صحبت از جهان وطنی (global citizenship) میکنند، باید آنها را بیوطن و جاسوسِ این و آن جلوه داد[49] با جود اینکه ایران زادگاهِ باب، بهاءالله، وعبدالبهاء برای بهائیانِ تمام جهان (نه فقط بهائیانِ ایران) کشوری مقدس است و در آثار بهائی آیندهای بسیار درخشان برای آن پیش بینی شده است.[50] اگر بهاءالله و عبدالبهاء میگویند ذرّهای عفّت و عصمت بهتر از صد هزار سال عبادت است، باید آنها را فاسدترین و بیاخلاقترین گروهها نشان داد تا مردم از آنان بیزاری جویند.[51] دعوت به نسلکشی اوج بهائیستیزیِ برخی از روحانیونِ شیعه را میتوان در کتاب «امشی به حشرات بهائی» اثر آیتالله حاج سیّد محمد مهدیِ مرتضویِ لنگرودی مشاهده کرد. این کتاب ابتداء در سال ۱۳۴۰ (۱۹۶۱ میلادی) در شهر قم توسّط انتشارات علّامه چاپ شد و سه سال بعد نیزدر تهران تجدید چاپ شد و اکنون در چاپ بیست و یکم است. نسخهای از این اثر را میتوان در کنسرسیوم محتوای ملی یافت. نویسنده که احتمالاً پس از انتشارِ چاپِ اوّل با انتقاداتی روبرو شده است، در مقدمۀ چاپ تهران به تغییراتی اشاره میکند و در صددِ توجیهِ عنوانِ خشونت زای کتاب نیز بر میآید: سببِ نام نهادنِ این کتاب، امشی به حشرات بهائی برای این است که چون بهائیان مانند حشراتِ موذی مثل پشه، مگس، عقرب، مار، و غیر آنها در نفوسِ بشر رخنه کرده، با نیش های مسمومانۀ تبلیغ، مزاحمِ حالِ مردم می شوند لذا ما آنها را به حشراتِ بهائی نام نهادیم، البتّه خوانندگانِ محترم می دانند که موادی مانند امشی و ددت وغیر آن دو اختراع شده که بشر می تواند به وسیلۀ آنها حشراتِ موذی را از خود دور سازد، بنابراین، این کتاب هم چون خاصیتِ امشی را دارا است، یعنی همان طوری که امشی دفع کنندۀ حشراتِ موذی است، این کتاب هم دور سازنده ی حشراتِ موذیِ بهائی است، به قدری در دفعِ آن حشرات مؤثر است که اگر در هر جا حشراتِ موذیِ بهائی بوی آن را استشمام کنند به فوریت از آنجا دور گشته، دیگر به سراغِ آن مکان نمی روند. لذا با این شباهت، ما این کتاب را امشی به حشرات بهائی نام نهادیم: پس بر مسلمانان به ویژه جوانانِ آنان لازم است که یکی از این امشی ها را در خانه یا مغازۀ خود نگاه داشته، همیشه آن را به کار اندازد؛ یعنی موردِ مطالعۀ خویش قرار دهند، و اگر هم برخی از آنها سواد ندارند از رفیقِ باسوادِ خود استفاده کنند، تا بدین وسیله بتوانند برای همیشه از شَرِّ حشراتِ موذیِ بهائی آسوده باشند.[52] بهائیستیزیِ »چپها« در سال ۱۹۳۹ میلادی، مُحقّقِ روسی، میخائیل ایوانف، کتابی در شرحِ جنبشِ باب نشر نمود به نام »قیام بابیها در ایران، ۱۸۴۸–۵۲ ((Babidskie Vostaniya v Irani, 1848–52, Moscow.» ایوانف که خود عقایدِ مارکسیستی داشت، در این کتاب لَب به تحسینِ باب به عنوانِ یک انقلابی گشود و جنبشِ وی را نتیجۀ جمع شدنِ انتظاراتِ طبقۀ متوسّطِ ایران در کنارِ خواستهای دموکراتیکِ پیشهوران و کشاورزان دانست. ولی ایوانف ظهورِ آئین بهائی و تعالیمِ صلح آمیز و مُداراگرانۀ بهاءالله را عاملی باز دارنده در ادامۀ قیامِ انقلابی باب تلقی کرد.[53] احسان طبری، که از پایه گذاران و نظریه پردازان و از اعضای کمیتۀ مرکزیِ حزبِ تودۀ ایران در سالهای انقلاب بود، در کتاب ِ»برخی بررسیها دربارۀ جهانبینیها و جنبشهای اجتماعی در ایران« خود دقیقاً نظریاتِ ایوانف در موردِ باب و بهاءالله را تکرار میکند. متعاقباً، در سالهای بعد، بسیاری از اعضای حزب توده و دیگر گروههای چپ همین عقاید را تکرار کردند و باب را انقلابی و بهاءالله و تعالیمش را مانعی در راه احقاقِ حقوقِ حقّۀ زحمت کشان دانستند و، در نهایت، همسو با رهبرانِ جمهوری اسلامی، سرانِ بهائی را مرتبط با عواملِ بیگانه و حامیِ امپریالیسم خواندند. »طوفان در فنجانِ چای «یا »آب در لانۀ مورچگان؟« صبحِ روز ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۵، پس از تحملِ هشت سال زندان بدون مرخصی، فریبا کمالآبادی یکی از اعضای «یاران ایران» به یک مرخصیِ پنج روزه آمد. در میان دوستانی که به دیدارِ وی رفتند میتوان از شخصیتهای آزادی خواهی چون نسرین ستوده، رضا خندان، دکتر محمد ملکی، دکتر محمد نوری زاد، ژیلا بنی یعقوب، و بهمن احمدی امویی نام برد. اما دیدار فائزه هاشمی، دختر هاشمی رفسنجانی، که چندین ماه را در کنار فریبا کمال آبادی در بندِ نسوانِ زندانِ اوین گذرانده بود از اهمّیتِ ویژهای بر خوردار بود. موج حملاتی که پس ازگذشت حدود یک ماه از این دیدار همچنان بسوی خانوادۀ رفسنجانی در جریان است خود نشانهای از اهمّیتِ این واقعه دارد. از بسیاری جهات، این دیدار تابو شکنیِ بزرگی است که میتواند نقطۀ عطفی در تاریخِ دگرستیزی در ایران باشد. اما جامعۀ چند صدائیِ ایران در مقابل این حملات ساکت ننشست. فائزه رفسنجانی خود اعلام کرد خلافی نکرده و از این دیدار پشیمان نیست.[67] صادق زیبا کلام، استاد علوم سیاسی در دانشگاه تهران، عیادتِ فائزه هاشمی از فریبا کمال آبادی را عملی از هر نظر درست خواند.[68] آیتالله محسن کدیور نیز از این دیدار دفاع کرد و مجدداً خواستار رعایت حقوق انسانی و شهروندی بهائیان شد.[69] همچنین، کدیور و چند تن ازنو اندیشان دینی در بیانیهای رسمی اعلام کردند «عقیده نمیتواند مبنای جرم حقوقی یا معصیت دینی باشد«.[70] واقعیت اینست که در جامعۀ ایران، بهائیستیزی رو به افول است[71] و فتواهای مکارم شیرازیها تنها شتاب بیشتری به این روند خواهد داد. به نظر میرسد آن دیوارِ مجازی میان شیعیان و بهائیان که حکومت با ۳۷ سال تلاشِ بیوقفه سعی در به پا نگاه داشتنِ آن کرده است، در حالِ فرو ریختن است.[72] ولی آنچه تا کنون در مطبوعاتِ داخلی علنی شده است، تنها جزءِ کوچکی از یک پوست اندازیِ بزرگ در جامعۀ ایران است. آنچه که ما نمیبینیم و نمیشنویم به مراتب بزرگتر و تأثیرگذارتر از خواندهها و شنیدههاست. این روزها از بیتِ رهبری، تا منزلِ رفسنجانیها، تا اقامتگاهِ برادران لاریجانی، و بقیۀ سران نظام تا حوزهها و مدارسِ علمیه و مساجد و منابر و تکایا همگی در مقابلِ سؤالات بزرگترِ فقهی قرار گرفتهاند، مثل مسئلۀ نجاست و طهارتِ انسانها، تقسیم بندیِ آنها به مؤمن و کافر ومُلحد و فرقۀ ضالّه و هر آنچه در میان اقشارِ مخلتفِ جامعه دیوارِ جدائی و کینه و نفرت میکِشد: ببینید نسل جدید طلبهها دچار بُحرانند. قبلاً میگفتند برویم علم دینی بخوانیم. اما طی بیست و چند سالِ گذشته بخشِ عمدهی افرادی که وارد حوزه میشوند، میآیند که به حکومت بپیوندند، امام جمعه بشوند، رئیسِ عقیدتی سیاسی بشوند و امثال آن. این ها انگیزهای برای تحصیل ندارند و نظرِ مستقلی هم ندارند. گروه اقلیتی هم هستند که افراد باهوشی هستند و با انگیزههای دینی آمدهاند و الان دچار سردرگمیاند.... این بحثِ نجاست گِرِهی است که باز شدنی نیست؛ با حقوقِ شهروندی سازگار نیست، با انسانشناسیِ مدرن سازگار نیست، با تلقّیِ ما از یک جامعهی انسانی سازگار نیست. طلبهها سرگردانند. بینشان خیلیها به اصطلاح «کافرِ مخفی»اند، یعنی اعتقادشان را به خیلی از چیزها از دست دادهاند. اما بخشِ دیگری هم هستند که دوست دارند چهارچوبِ فکری و هویتِ طلبگیشان را حفظ کنند، اما این معضلات قابل حل نیست. مشکل هم اینجاست که اساسِ فقه اشکال دارد. فقه یک خانهی بزرگی نیست که فقط یک اتاقش ایراد داشته باشد، بلکه تمامِ این ساختمان برای یک دنیای دیگر ساخته شده و با دنیای ما بیگانه است.[73] این دیدارِ تابو شکن نشان داد نه فقط داغ و درفش و زورگوئی بلکه حتی زندانهای جمهوری اسلامی که قرار بود محل تأدیب خاطیان باشد هم کار بُردشان را از دست دادهاند:[74] ادامه مقاله را از اینجا بخوانید. Copyright: gooya.com 2016
|