پنج دلیل برای شکست کودتای نظامی در ترکیه

عباس جوادی - رادیو فردا

ارتش ترکیه از سال ۱۹۶۰ تاکنون سه کودتای نظامی انجام داده و یک دولت را در سال ۱۹۹۷ مجبور به ترک قدرت کرده است. اما چرا در مورد اخیر با شکست مواجه شد؟

عدم حمایت عمومی

سه کودتای قبلی به خاطر تمایل مردم به ایجاد «صلح و نظم» بعد از یک دوره کشمکش‌ها و خشونت‌های اجتماعی نسبتاً با اقبال عمومی مواجه شده بود. در مورد اخیر چنین حمایت مردمی از کودتا کننده‌ها وجود نداشت و تعداد اندکی برای تشویق و پشتیبانی آنها بیرون آمدند.

در حقیقت، خیل عظیم‌تری از مردم در پاسخ به ندای رجب طیب اردوغان که تنها از طریق اتصال به یک شبکه خبری با فیس‌تایم موبایل خود، آنها را به ریختن در خیابان‌ها و نمایش مخالفت با کودتا دعوت کرده بود، وارد صحنه شدند.

این بار (ظاهراً) سکولاریست‌ها عامل کودتا نبودند

ارتش ترکیه به صورت سنتی خود را به عنوان محافظ قانون اساسی سکولار کشور معرفی می‌کند. در کودتاهای قبلی، قدرت از دست دولت‌های غیرنظامی با این عنوان که خطری برای نظام سکولار کشور هستند، ضبط شد. اما این بار، مقام‌های ترکیه به جای بلند کردن انگشت اتهام به سکولارها، نیروهای مذهبی وابسته به فتح‌الله گولن -از رهبران مذهبی منتقد اردوغان که هم‌اکنون در تبعیدی خودخواسته در آمریکا اقامت دارد- را عامل کودتا معرفی کردند.

آقای گولن دست داشتن در کودتا را رد می‌کند.

از طرفی دو حزب مخالف اصلی دولت اردوغان با پیامی روشن حمایت خود را از دولت در مقابل کودتاگران اعلام کردند و تصریح کردند که نباید گذاشت تجربه تلخ کودتاهای نظامی قبلی تکرار شود.

پلیس و کودتاگران در دو جبهه مختلف قرار داشتند

در کودتاهای قبلی پلیس در پشت نیروهای حاکم جدید بعد از به دست گرفتن قدرت توسط نظامی‌ها قرار گرفته بودند، اما این بار به نظر می‌رسد که پلیس متحد نزدیک دولت بود. نیروهای پلیس به دنبال گروهی از نظامیان که وارد صحنه کودتا شده بودند وارد عمل شده و شماری از کادرهای نظامی و سربازان مظنون از رده‌های مختلف نظامی را بازداشت کردند.

عاملان کودتا بخش کوچکی از ارتش بودند

ارزیابی هر دو جناح دولت و اوپوزیسیون بر این بود که تنها بخش کوچکی از ارتش که حداکثر ۱۰ تا ۲۰ درصد نظامیان را تشکیل می‌دهد وارد صحنه کودتا شده‌اند. در موارد قبلی کل ارتش به کودتا دست زده بود.

این روزها خاموش کردن رسانه‌ها سخت‌تر است

در موارد قبلی توطئه‌گران کودتا تلویزیون و رادیو دولتی را ضبط و پخش آن را متوقف می‌کردند. اما این بار به لطف شبکه‌های تلویزیونی خصوصی، مانند «سی ان ان ترک» و شبکه‌های اجتماعی خصوصاً «تویتر» و «واتس‌اپ» بستری برای بلند شدن صدای مخالفان کودتا فراهم شد.