فرار سرمایه از ایران در یکسالگی برجام!

«نسیم آنلاین»: روزهای پایانی هفته گذشته "نایروبی" پایتخت کنیا میزبان علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران و دیگر وزرای اقتصاد کشورهای سازمان توسعه و تجارت ملل متحد یا آنکتاد بود. یکی از مهم ترین وظایف این سازمان ارائه گزارش در خصوص وضعیت جذب سرمایه خارجی در کشورهای مختلف است. اما جدیدترین گزارش این سازمان که مربوط به عملکرد کشورهای عضو در سال 2015 می باشد، بسیار برای کشورمان نگران کننده بود و باعث شد که علی طیب نیا که با هزار امید و آرزو در نخستین سال پسابرجام به قاره سیاه رفته بود، دست خالی به تهران باز گردد.

این گزارش که نسخه ای از آن در اختیار خبرنگار «نسیم آنلاین» قرار گرفته است، نشان می دهد که سرمایه گذاری خارجی ایران در نخستین سال بعد از برجام نه تنها رشد نداشته بلکه با کاهش 2.7 درصدی به دو میلیارد و پنجاه میلیون دلار رسیده که در یک دهه گذشته بی سابقه بوده است. بدترین گزارش آنکتاد درباره وضع سرمایه گذاری خارجی در ایران در شرایطی منتشر شد که در یک سال گذشته طبق اعلام سازمان توسعه تجارت 150 هیات خارجی از 5 قاره جهان به تهران آمدند، اما به نظر می رسد بازدید آنها از پایتخت کشورمان به یک قرارداد سرمایه گذاری خارجی هم منجر نشده است.

به گزارش «نسیم آنلاین»، همچنین روند سرمایه گذاری خارجی در کشور هم برای سومین سال پیاپی در مسیر کاهش قرار گرفته است به طوری که حدود از عدد 5 میلیارد دلار در آخرین سال فعالیت دولت دهم به دو میلیارد و پنجاه میلیون دلار در سال جاری رسیده است. این در حالی است که وضعیت سرمایه گذاری خارجی ایرانیان خارج از کشور طی سالهای فعالیت دولت حسن روحانی افزایش چشمگیری داشته و از 89 میلیون دلار در سال 2014 به 139 میلیون دلار در سال 2015 رسیده، اما متاسفانه یک ریال آن هم به داخل مرزهای کشور نیامده است.

بنابراین برخلاف تاکید رئیس جمهور و سایر دولتمردان، برجام نه تنها نتوانسته سرمایه خارجی را به کشور ما بیاورد، بلکه باعث شده سرمایه گذاران داخلی هم از کشور فراری شوند. بخش دیگری از گزارش جدید آنکتاد هم تاسف دیگری را برای کشورمان به همراه دارد؛ زیرا کشورهای ضعیفی مانند بنگلادش، پاکستان و سریلانکا با رشد سرمایه گذاری بسیار بالایی رو به رو بوده اند به طوری که بنگلادشی ها با 44 درصد رشد در جذب سرمایه خارجی به عدد 2.2 میلیارد دلار دست یافتند و در کشورهای پاکستان و سریلانکا هم به ترتیب 865 و 681 میلیون دلار سرمایه خارجی جذب شده است.

حتی کشور همسایه ما ترکیه که در یک سال گذشته با انواع و اقسام بحرانها و چالشهای درونی رو به رو بوده، در بیشتر شاخصهای جذب سرمایه خارجی صاحب رتبه شده، اما ایران با وجود برجام و بهبود روابط با دنیا در هیچ شاخصی رتبه نیاورده است. گزارش آنکتاد نشان می دهد که در قاره کهن آسیا هنگ کنگ با 175 میلیارد دلار در رتبه نخست قرار دارد. همچنین ترکها هم در سال گذشته 17 میلیارد سرمایه خارجی جذب کرده اند.

براساس آخرین گزارش آنکتاد ٢٠١٦ حجم کلی جذب سرمایه گذاری خارجی انجام شده در جهان درسال 2015، 1.8 تریلیون دلار بوده است و کشورهای آمریکا با٣٨٠ میلیارد و هنگ کنگ با١٧٥میلیارد، چین با ١٣٦میلیارد، ایرلند با١٠١میلیارد، هلند با ٧٣میلیارد، وسوئیس با٦٩میلیارد، توانسته اند، بیشترین جذب سرمایه گذاری خارجی درجهان را به خود اختصاص دهند.

در همین خصوص محمدرضا جهان بیگلری رئیس سابق کمیسیون پولی، بانکی و سرمایه‌گذاری اتاق ایران و ایتالیا به «نسیم آنلاین» گفت: با وجود کاهش چشمگیر سرمایه گذاری خارجی در ایران، شاهد رشد سرمایه گذاری ایرانیان در خارج از کشور هستیم به طوری که سرمایه آنها با رشد ٥٦ درصدی به رقم ١٣٩میلیون دلار رسید.

وی خاطرنشان کرد: این یعنی فرار سرمایه یا به عبارتی خروج سرمایه با سرمایه گذاری در کشور های دیگر که بسیار تاسف آور است. در همین حال شاهد کسب رتبه در شاخص های سرمایه گذاری از جانب کشور همسایه ترکیه به میزان ١٧میلیارد دلارهستیم. کشوری که از مزیتهای کمتری از کشور ما برخوردار است ولی توانست با برنامه ریزی جامع کارشناسی واجرای یکپارچه به کسب این جایگاه برسد.
این عضو سابق اتاق بازرگانی و اقتصاددان به نسیم آنلاین عنوان کرد: دولت یازدهم هیچ توجهی به این شاخص مهم و تاثیر گذاردر اقتصاد جهانی که همان برنامه جامع سرمایه گذاری در کشور است ندارد و بجای ایجاد ثبات سرمایه گذاری به فرار سرمایه کمک میکند نکته قابل تاملی است. در واقع سازمان سرمایه گذاری بعنوان متولی امور هیچ جایگاهی را در زمینه سرمایه گذاری برای کشور ترسیم ننموده است.

با این تفاسیر باید گفت دولت حسن روحانی در سه سال گذشته نه تنها کمکی به جذب سرمایه خارجی نکرده است بلکه با گماردن مدیران ضعیف پر حاشیه ای مانند محمد خزاعی در سازمان سرمایه گذاری خارجی باعث فراری دادن سرمایه از کشور شده و در نخستین سال پس از برجام عملکرد بسیار ضعیفی را از خود به جا گذاشته است. باید دید وزیر اقتصاد که دیروز از کنیا به کشورمان بازگشته چه پاسخی برای عملکرد ضعیف دولت در جذب سرمایه خارجی خواهد داشت. آیا دولتی که در سه سال گذشته مدام در زمینه فرصتهای برجام برای جذب سرمایه خارجی شعار می دهد، پاسخی برای این عملکرد فاجعه بار با گذشت یک سال از برجام دارد یا خیر؟