وزارت خارجه آمریکا: برجام به اعتماد ربطی ندارد

بى بى سى فارسى: وزارت خارجه آمریکا تاکید کرده است که توافق هسته‌ای گروه ۱+۵ و ایران - برجام - ارتباطی به اعتمادسازی بین ایران و آمریکا ارتباطی ندارد. به گزارش وبسایت وزارت خارجه آمریکا، جان کربی، سخنگوی این وزارتخانه در نشست خبری روزانه خود به سئوالاتی در مورد اجرای برجام و اظهارات اخیر مقامات جمهوری اسلامی در این زمینه پاسخ داده است.

در این نشست خبری، یکی از خبرنگاران در مورد واکنش وزارت خارجه آمریکا نسبت بهاظهارات اخیر آیت‌الله علی خامنه‌ای،رهبر جمهوری اسلامی سئوال کرد که گفته بود ایالات متحده به تعهدات خود در قبال برجام عمل نکرده است؟ وی افزود آیا این اظهارات به معنی شکایت تازه ای از سوی ایران است؟آقای کربی گفت که گزارش این سخنان را دیده و افزود "ما در نظر نداریم که به تمام لفاظی‌های تبلیغاتی ایران در مورد برجام پاسخ بدهیم، ولی در عین حال همواره مشغول ارزیابی وضعیت هستیم که آیا آنها به تعهدات خود، و ما به تعهدات خود عمل کرده ایم یا نه."
وی گفت که "ایالات متحده مصمم است به تمامی تعهدات و مسئولیت‌های خود در قالب برجام عمل کند زیرا معتقد است که این توافق باعث ثبات منطقه و شاید حتی جهان شد و به همین دلیل هم، تمرکز وزیر خارجه [آمریکا] دقیقا بر این است که اطمینان حاصل کنیم خودمان به تعهداتمان عمل می‌کنیم و البته مراقب باشیم که ایران هم همچنان به تعهدات متقابل خود عمل می‌کند."

در مورد اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای در مورد اعتماد به آمریکا، وی گفت که توافق هسته‌ای "هرگز ربطی به اعتماد نداشته بلکه مربوط به راستی‌آزمایی در چارچوب حقوقی بسیار قاطعانه‌ای بوده است برای حصول اطمینان از اینکه دو طرف به تعهدات عمل می‌کنند." سخنگوی وزارت خارجه آمریکا افزود: "بنابراین با احترام برای اظهار نظر رهبر [جمهوری اسلامی]، باید بگویم که هیچ چیزی در این توافق صرفا بر اعتماد مبتنی نبوده است."

یکی از خبرنگاران گفت که براساس اظهارات رهبر جمهوری اسلامی، ایرانیان فقط در مورد پرونده هسته‌ای با آمریکا مذاکره کردند ولی از آنجا که به آمریکا اعتماد ندارند، حاضر به همکاری و مذاکره در زمینه‌های دیگری مثل بحران سوریه نیستند، آیا در چنین صورتی، ایالات متحده همچنان در نظر دارد ایران را در تلاش برای حل بحران سوریه مشارکت دهد؟
آقای کربی گفت که در مورد تلاش برای حل بحران سوریه در چارچوب "گروه بین‌المللی حمایت سوریه"، "تغییری در موضع ایران مشاهده نشده است، آن کشور هنوز عضوی از این گروه است و پیش‌بینی ما هم این است که همچنان عضو باقی خواهد ماند، ولی به هر حال این تصمیمی است که دولت ایران باید بگیرد و من هم از تغییری در این زمینه اطلاع ندارم."
اخیرا آیت‌الله خامنه‌ای در سخنانی گفت که تجربه برجام و "بدعهدی" آمریکا در عمل به تعهداتش نشان می‌دهد که مذاکره با این کشور درباره مسائل منطقه‌ای "سمی مهلک" خواهد بود و گفت که اگرچه آمریکا خواهان گفتگو با ایران در مورد مسایل منطقه ای است، اما در هیچ مسئله‌ای "نمی‌توان و نباید" به حرف آمریکا اعتماد کرد.

در حالیکه یک سال از اعلام برجام می‌گذرد، شماری از مقامات جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه انتظاراتی که از برجام در زمینه حل مشکلات اقتصادی ایران داشتند به طور کامل برآورده نشده، آمریکا را به عدم پایبندی به تعهدات خود متهم کرده‌اند. شامگاه گذشته حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیزدر یک برنامه تلویزیونی، با اشاره به اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای گفت که "اگر طرف مقابل به آنچه متعهد بود به خوبی عمل می‌کرد، شرایط بهتری داشتیم" و افزود "اگر آمریکاییان با حسن نیت برجام را اجرا می‌کردند، چه بسا به طرف اعتماد می‌کردیم تا در زمینه موضوعات دیگر مذاکره کنیم."
حسن روحانی در عین حال یادآور شد که برجام نتایج بسیاری مهمی برای ایرانیان داشته است. آقای روحانی تاکید کرد که "مهمترین اثر برجام، رفع سایه شوم تهدید" از سر ایران بوده است. وی نتایج دیگر برجام را امکان افزایش فروش نفت و دریافت عواید صادرات نفت، رفع تحریم بانکی، بیمه، کشتیرانی و امکان افزایش فعالیت در شماری از بخش‌های اقتصادی از جمله خودروسازی، پتروشیمی و نظایر آن و ایجاد زمینه رشد اقتصادی معرفی کرد. وی در عین حال گفت که مشکلات موجود به طور کامل رفع نشده و عدم پایبندی کامل آمریکا به تعهدات خود را عامل اصلی در این زمینه دانست.

با توجه به اینکه مقامات آمریکایی تاکید داشته‌اند که نه تنها به تعهدات خود در زمینه رفع تحریم‌های یکجانبه و بین‌المللی هسته‌ای علیه ایران عمل کرده‌اند، برخی ناظران گفته‌اند که به نظر می‌رسد که استنباط و انتظارات دو طرف از برجام یکسان نبوده است و ظاهرا ایرانیان انتظار داشته‌اند در قبال پذیرش مصوبات شورای امنیت در زمینه برنامه‌های هسته‌ای، گشایش قابل توجهی در شرایط اقتصادی این کشور پدید آید.
در مقابل، ایالات متحده معتقد است که تعهدات آن کشور در قابل توافق هسته‌ای صرفا به تحریم‌هایی مربوط می‌شود که به خاطر خودداری جمهوری اسلامی از پذیرفتن خواست شورای امنیت سازمان ملل در تغییر سیاست هسته‌ای خود به علیه ایران اجرا گذاشت و این تحریم‌ها برداشته شده و تا زمانی که ایران به تعهدات خود عمل کند، برقرار نخواهد شد. همچنانکه مقامات جمهوری اسلامی تاکید داشته‌اند که گفتگوی مستقیم با آمریکا، به عنوان عضو اصلی گروه ۱+۵، صرفا به رفع اختلاف هسته‌ای منحصر بود و به موضوعات دیگر مورد اختلاف دو طرف ارتباطی نداشت، مقامات آمریکایی نیز اظهار داشته‌اند که تحریم‌های غیرهسته‌ای و عواملی که باعث وضع آنها شده همچنان برجاست و دلیلی برای لغو آنها وجود ندارد.
ایالات متحده این تحریم‌ها را به دلایلی مانند "حمایت از تروریسم"، نقض حقوق بشر و فقدان آزادی ارتباطات شهروندان ایرانی وضع کرده است. همچنین، ایالات متحده گفته است که نظام مالی ایران دارای مکانیسم لازم برای مقابله با پولشویی نیست.
اگرچه ایران و آمریکا روابط تجاری و مالی مستقیم گسترده‌ای ندارند، به خاطر موقعیت خاص آمریکا در صحنه اقتصاد بین‌المللی، موسسات عمده تجاری و مالی سایر کشورها دارای روابط نزدیکی با آن کشور بوده و به همین دلیل هم نگران آن هستند که در معامله با ایران، به طور غیرمستقیم تحریم‌های باقی مانده را نادیده بگیرند یا با معضلات حقوقی ناشی از پولشویی درگیر شوند و در نتیجه آن، ارتباط اقتصادی‌شان با آمریکا به مخاطره افتد. همچنین گفته شده است که ارتباط نظام مالی ایران با جهان به خاطر انزوای چند سال اخیر آسیب دیده و بعضی از مشکلات تجاری کنونی ناشی از این آسیب است. همچنین، برای بازگشت کامل ایران به نظام بانکی جهان، به گذشت زمان نیاز است.