تحویل بوئینگ؛ زودتر از ایرباس

روزنامه دنیای خودرو - در حالی که مصوبه‌های کنگره آمریکا خبر از لغو سفارش‌های ایران به دو غول هواپیماسازی دنیا - بوئینگ و ایرباس - می‌دادند و توجه کارشناسان داخلی را معطوف به هواپیماهای روسی و ژاپنی کرده بودند، اما دولت آمریکا با پافشاری بر مواضع خود در قبال برجام، مجوز اولیه فروش هواپیما به ایران را برای شرکت‌های ایرباس فرانسه و بوئینگ آمریکا صادر کرد تا سرانجام، باب ورود هواپیماهای نو به کشور باز شود.

اعطای مجوز فروش ۱۷ هواپیما به ایرباس

«بیزنس اینسایدر» در گزارشی تفصیلی نوشت: فروش تاریخی ۱۱۸ هواپیمای ایرباس به ایران ایر، در نهایت با چراغ سبز دولت آمریکا مواجه شد. به گفته تیم هافر، خبرنگار رویترز، دولت ایالات متحده موانع معامله با ایران را برچیده و مجوز صادرات هواپیما را صادر کرده است. در همین رابطه، ایرباس اعلام کرده است تاکنون موفق به کسب مجوز فروش ۱۷ فروند هواپیما به ایران شده و در انتظار مجوز فروش بعدی است که در روزهای آینده صادر خواهد شد. ایرباس با کسب این دو مجوز می‌تواند ۱۱۸ هواپیما به ایران بفروشد.

یکی از سخنگویان ایرباس در این زمینه می‌گوید: با توجه به جمعیت تقریبا ۸۰ میلیون نفری ایران، این موضوع برای صنعت هوایی این کشور کاملا مسجل شده است که بازار هوایی ایران به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هواپیمای تجاری جدید برای جایگزینی ناوگان فرسوده و پای گذاشتن به عرصه رقابتی منطقه نیازمند است. وی ادامه می‌دهد: ما زمان زیادی را صرف متقاعد کردن مقامات مربوطه برای اطمینان از اینکه تمام فعالیت‌ها در انطباق کامل با قوانین است کردیم که تصمیم «اوفک» برای رفع موانع ورود هواپیما به ایران نیز بازتابی از همین اقدامات است. اولین مجوز فروش صادر شده است و ما در انتظار مجوز دوم هستیم. با این ۲ مجوز، ۱۱۸ هواپیما به ایران تحویل خواهیم داد.

در ماه‌های اخیر، اعضای مجلس نمایندگان ایالات متحده برای جلوگیری از انجام این معامله با اعمال فشار به دفتر کنترل دارایی‌های خارجی این کشور، سنگ‌اندازی‌های فراوانی در جهت فسخ معامله ایرباس با ایران کردند. اگرچه ایرباس یک شرکت اروپایی است، اما بسیاری از اجزای مورد نیاز برای ساخت هواپیماهای خود را از ایالات‌متحده آمریکا دریافت می‌کند. با مسدود کردن فروش این قطعات، دولت آمریکا می‌تواند به طور غیرمستقیم مانع ادامه این معامله شود.

«بیزنس اینسایدر» در ادامه می‌نویسد: در ماه ژانویه سال جاری، ایرباس و ایران‌ایر به یک توافق‌نامه مهم و با ارزش به مبلغ ۲۵ میلیارد دلار دست یافتند. همچنین در ماه ژوئن، بوئینگ در قراردادی اقدام به فروش ۱۰۰ فروند هواپیما به خطوط هوایی ملی ایران کرد. با توجه به تحریم‌های اقتصادی وضع شده علیه ایران در چند دهه گذشته، هواپیمایی ملی این کشور قادر به گسترش خدمات و به‌روز‌رسانی ناوگان خود نبوده است. بنابراین، با توجه به آمار پایگاه اینترنتی «ایرفلیتز»، ایران‌ایر در حال حاضر دارای ۵۰ فروند هواپیما با عمر متوسط ۲۷ سال است. معاملات بزرگ با ایرباس و بوئینگ، نه تنها بخشی از استراتژی ایران‌ایر برای نوسازی ناوگان فرسوده است، بلکه گامی بزرگ برای رونق صنعت هوانوردی تجاری ایران و رقابت با رقبای منطقه‌ای در خلیج‌فارس است.

در حالی که ۱۱۸ هواپیمای ایران شامل ۲۱ فروند «A۳۲۰ceo»، ۲۴ فروند «A۳۲۰neo»، ۲۷ فروند «A۳۳۰ceo»، ۱۸ فروند «A۳۳۰-۹۰۰neo»، ۱۶ فروند «A۳۵۰-۱۰۰۰s» و ۱۲ فروند «A۳۸۰» است، اما دقیقا مشخص نیست مجوز فروش ۱۷ هواپیما برای کدام مدل از این هواپیماها صادر شده است. از سوی دیگر خبرهایی مبنی بر لغو سفارش ۶ هواپیما از سوی ایران به گوش می‌رسد.

بوئینگ هم از قافله عقب نماند!

در مراحل اخذ مجوز فروش هواپیما به ایران، دولت آمریکا نشان داد که علاقه ای به عقب ماندن از قافله اروپایی‌ها ندارد. در نتیجه، شرکت بوئینگ هم پس از گذشت ۴۰ سال از تسخیر لانه جاسوسی در سال ۱۹۷۹، موفق به کسب مجوز انجام بزرگ‌ترین معامله تجاری بین دو کشور در دوران پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی شد.

بلومبرگ در تازه ترین گزارش خود آورده است: این شرکت مستقر در شیکاگو با بیان این خبر که فروش ۱۰۹ فروند هواپیما به ایران قطعی شده است، می افزاید: هنوز شرایط نهایی مورد توافق دو کشور قرار نگرفته است.

هوارد روبل، تحلیلگر هوایی آمریکایی معتقد است اعطای این مجوز، بی‌اطمینانی‌ها بین دو کشور را از بین خواهد برد. وی ادامه می‌دهد: آغاز این تجارت بسیار مهم است و باعث ایجاد پل‌هایی میان دو کشور می‌شود. این قرارداد همچنین یک نقشه راه برای کسانی خواهد بود که قصد دارند در آینده‌ای نزدیک با ایران وارد تجارت شوند.این گزارش می‌افزاید: آخرین تحویل بوئینگ به ایران، مربوط به جامبوجت‌های «۷۴۷» است که در سال ۱۹۷۷، دو سال پیش از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، وارد این کشور شدند. ایران‌ایر، حامل پرچمدار جمهوری اسلامی ایران قصد دارد ۸۰ فروند هواپیما شامل «Boeing ۷۴۷» گوژپشت، «Boeing ۷۷۷» و نسخه پیشرفته آن، «Boeing ۷۷۷X» را با ارزشی معادل ۱۷.۶ میلیارد دلار به ناوگان خود بیفزاید. بوئینگ همچنین قصد دارد ایران ایر را در جهت در اختیار گرفتن ۲۹ فروند هواپیمای دیگر از شرکت‌های لیزینگ یاری کند.

بازتاب خبر در داخل ایران

تایید لغو سفارش ۶ هواپیمای ایرباس

به گفته فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل، جلسه بعدی مذاکره با نمایندگان ایرباس هفته آینده در تهران برگزار می‌شود و به گفته مسئول عالی مذاکره‌کننده ایرانی، در این جلسه نمایندگان دو طرف به موضوعات حقوقی قرارداد خرید ۱۱۱ فروند هواپیما رسیدگی می‌کنند. طبق خبری که اصغر فخریه‌کاشان داده است، مذاکرات با ایرباس در بخش مالی و فنی به پایان رسیده و با صدور مجوز خزانه‌داری آمریکا تا پایان سال ۲۰۱۶ چند هواپیمای نو وارد ناوگان هوایی ایران خواهد شد. قائم‌‌مقام وزیر راه‌و‌شهرسازی در امور بین‌الملل این خبر را هم می‌دهد که ممکن است مذاکرات با بوئینگ زودتر به نتیجه برسد و هواپیماهای ساخت این شرکت زودتر از ایرباس وارد تهران شوند. ضمنا، این اظهارنظر لغو سفارش ۶ هواپیما را به طور غیر مستقیم تایید می‌کند.

فشار جامعه جهانی به آمریکا

فخریه‌کاشان هم چنین از مذاکرات ۴ کشور سازنده ایرباس با آمریکا خبر داد و گفت: وزرای خارجه کشورهای سازنده هواپیمای ایرباس به آمریکا فشار آورده‌اند و با مقامات آمریکایی دیدار و مذاکره داشته‌اند؛ موضوعی که این هفته در اجلاس کاپا از سوی عباس آخوندی، وزیر راه‌و‌شهرسازی مورد تاکید قرار گرفت. وی با اشاره به برگزاری دوباره اجلاس کاپا در دو سال در تهران این را گفت که نهایی شدن قرارداد خرید هواپیما خواست جامعه جهانی است و به غیر از ما، کشورهای زیادی هستند که با فشار به آمریکا خواهان صدور مجوز اوفک هستند. سرانجام آمریکا نیز تحت تاثیر فشارهای جهانی مجوز فروش هواپیمای نو بوئینگ و ایرباس به ایران را صادر کرد.

روند مذاکرات با ایرباس

وی در مورد مذاکرات با ایرباس می‌گوید: مذاکرات با ایرباس متوقف نشده است و کماکان ادامه دارد، علت هم این است که درباره بندهایی از قرارداد ما با ایرباس هنوز توافق نشده و قاعدتا باید درباره موضوع‌های مختلفی به توافق نهایی برسیم. این بندها بیشتر مربوط به مواردی است که اگر بار دیگر شرایط به گونه‌ای باشد که ایرباس نتواند به تعهدات خود عمل کند مثل برگشت احتمالی تحریم‌ها، بار حقوقی آن لحاظ شود و به ما جریمه بپردازد. اگر چه اعتقاد ما بر این است که تحریم‌ها بازنمی‌گردد چرا که درحال حاضر بین اروپا و آمریکا آن اجماع قبلی وجود ندارد، اما برای اینکه خوشبین هم نباشیم باید قرارداد را به‌گونه‌ای ببندیم که انگار شرایط عادی برقرار است یعنی شرایطی که قبلا هم وجود داشته و همه خریدها را انجام می‌دادیم و هیچ ماده و بندی هم نبود که بگوید اگر چنین شد چه کاری باید کرد. مثل هر کشور دیگری ایرباس باید رفتار مساوی و یکسانی با ما داشته باشد. طبیعی است آنها هم نقطه نظرات خودشان و نگرانی‌های خودشان را دارند. ما هم چیزی را می‌خواهیم امضا کنیم که منافع مملکت را در پی داشته باشد، لذا این بخش عمده ای است که باقی مانده است.

رفع موانع مالی

وی با اشاره به مشکلات مالی قبلی به وجود آمده در مذاکرات با ایرباس اضافه می‌کند: خبر خوش ما در این قسمت است. مسائل بانکی و فاینانس که باید به صورت سه جانبه بین ما و ایرباس و شرکت فاینانسر مذاکره و حل می‌شد، حل شده است و حتی ایرباس به سمت ساخت لگویی که اسم ایران‌ایر روی هواپیماها نصب شود، رفته است. این درحالی است که دو ماه قبل سازندگان قطعات و اجزای هواپیما رغبتی به مذاکره با ایران نداشتند اما در دو ماه اخیر این مشکل حل شده است و با چند شرکت سازنده صندلی، موتور هواپیما و سایر تجهیزات داخلی و مسائل فنی مذاکره داشته‌ایم. اطلاعات و گزارش‌هایی که از مذاکره‌کنندگان فنی دریافت می‌کنیم حکایت از این دارد که خوشبختانه این عدم تمایلی که تا دو ماه پیش، بین سازندگان قطعات وجود داشت رفع شده و آنها برای مذاکره به ایران آمده‌اند.

۵۰ درصد تخفیف در قرارداد ایرباس

فخریه‌کاشان در مورد تخفیف های گرفته شده از ایرباس می‌گوید: قیمت‌هایی که در کاتالوگ هواپیما می‌نویسند معمولا قیمت‌های غیر واقعی است اما معمولا وقتی خرید هواپیما به مرحله آخر می‌رسد، روی این قیمت ۳۰، ۴۰ درصد تخفیف وجود دارد. آنچه ما مذاکره کرده‌ایم این است که میزان تخفیف را بیشتر کرده‌ایم نه اینکه ۵۰ درصد تخفیف گرفته‌ایم ولی می‌شود گفت اگر به طور متعارف ۳۰ درصد تخفیف داده می‌شود ما توانسته‌ایم این تخفیف را به ۵۰ درصد برسانیم.

ورود چند فروند هواپیما تا پایان ۲۰۱۶

وی معتقد است با صدور مجوز آمریکا، تا پایان سال ۲۰۱۶ چند هواپیما وارد کشور خواهد شد، اما اگر اوفک تاخیر کند که تا به حال هم کرده است این زمان دیرتر خواهد شد.

تحویل بوئینگ، زودتر از ایرباس

قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل در پایان می‌افزاید: مذاکره با بوئینگ به لحاظ زمانی دیرتر شروع شده است ولی به نظر می‌آید زودتر انجام شود، برای اینکه ساختار مذاکره با بوئینگ متفاوت با ساختار ایرباس است. به عنوان مثال بوئینگ خودش همه مسئولیت‌های سازندگان دست دوم را دارد از موتور تا غیره... . اما در ایرباس اینگونه نیست. دو شرکت مختلف با دو استاندارد مختلف هستند و به همین دلیل مذاکره با ایرباس سخت‌تر و مذاکره با بوئینگ آسان‌تر است باید بیایند و بنشینیم و مذاکره کنیم و ببینیم آیا واقعا مذاکره با بوئینگ آسان تر است؟ البته بوئینگ خیلی علاقه‌مند به حفظ بازار ایران است و سعی دارد تلاش کند تا زودتر این رابطه را برقرار کند.