پیامدهای تلخ انتخاب ترامپ برای ایران و برای زنان

• انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آینده آمریکا برای خیلی‌ها شوک‌برانگیز بود. دو گروه اما احتمالا بیشتر از بقیه زیان خواهند دید: ایرانیان و زنان. نظرات مهدی عربشاهی و محبوبه عباسقلی‌زاده را در این باره جویا شدیم.

دویچه وله ـ انتخاب دونالد ترامپ به مقام ریاست‌جمهوری آمریکا شوکی بزرگ برای بسیاری از کنش‌گران مدنی و سیاسی در آمریکا بود. نگاهی به شبکه‌های اجتماعی و اظهارنظرهای تا کنون منتشرشده این گروه نشان می‌دهد که آمادگی شنیدن این خبر را نداشته‌اند.

انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور کشوری بزرگ و قدرتمند و نیز تاثیرگذار در بحران‌های جهانی و منطقه‌ای بدون شک بر خیلی مسائل سایه خواهد افکند.

از دو منظر اما این تاثیر پررنگ‌تر و برای ایرانیان مهم‌تر است؛ رابطه ایران و آمریکا و وضعیت زنان.

در رابطه میان ایران و آمریکا عوامل زیادی نقش ایفا می‌کنند؛ از توافق اتمی گرفته تا تحریم‌های خاص آمریکا علیه ایران و نیز مسائل منطقه‌ای.

در موضوع برجام، مهدی عربشاهی فعال سیاسی مقیم واشنگتن معتقد است از آنجا که توافق اتمی، توافقی میان ایران و شش کشور دیگر است و نه تنها میان ایران و آمریکا، کارشکنی‌های احتمالی ترامپ نمی‌تواند تاثیر خیلی زیادی بر این توافق بگذارد.

او به دویچه‌وله می‌گوید: «برجام یک توافق چندکشوری​ست ولی اینکه ترامپ بخواهد به​ عنوان رئیس جمهور آمریکا علیه برجام موضع داشته باشد و با توجه به نتایجی که من تا آخرین لحظه از انتخابات مجلسین آمریکا داشته​‌ام، در واقع مجلس نمایندگان هم در اختیار جمهوری​‌خواهان خواهد بود. یعنی حزب جمهوری​‌خواه تمام قدرت را یکدست در دست خواهد داشت، قطعا شرایط برای کسانی که در داخل ایران به ​دنبال بهبود روابط با آمریکا و همکاری​های مشترک بوده​‌اند، بسیار دشوارتر خواهد شد.»

تاثیر بر شرایط داخلی ایران

به نظر این عضو سابق دفتر تحکیم وحدت دانشجویان، پیروزی ترامپ قطعا با خشنودی و خرسندی شخص خامنه‌ای و مقامات ارشد سپاه پاسداران روبرو خواهد شد چرا که به نظر او: «اولین مسئله‌ای که هست اینکه انتخاب ترامپ به ریاست‌جمهوری تصویر آمریکا را در دنیا لکه‌دار می‌کند و در واقع این تصور به​ وجود می‌آید که نتیجه لیبرال دموکراسی حالا شخصی مثل ترامپ شده و آنها کسانی که گفتمان‌های غرب‌ستیز و آمریکاستیز را دنبال می‌کنند، فرصت زیادی خواهند داشت که این نگاهشان را ترویج کنند.»

از سوی دیگر عربشاهی معتقد است از آنجا که معمولا جریان​‌های تندرو در ایران و در آمریکا به ​نوعی به روی​کارآمدن و قدرت گرفتن همدیگر کمک کرده‌اند بنابراین دور از انتظار نیست که پیروزی ترامپ باعث قدرت گرفتن و شجاع‌تر شدن جناح اصول‌گرا در ایران شود و در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری ایران، نه روحانی بلکه یک اصول‌گرا رئیس جمهور شود.

تاثیرات منطقه‌ای

ترامپ رابطه چندان خوبی با کشورهای عربی ندارد. موضع او در سوریه نیز به نوعی به ایران نزدیک است چرا که معتقد است به جای تمرکز مبارزه با اسد باید ثقل مبارزه را بر داعش گذاشت.

از سوی دیگر در اظهارنظرهایی گفته که موافق خروج یا کمتر شدن نیروهای آمریکا در خاورمیانه است.

به همین دلیل مهدی عربشاهی می‌گوید این احتمال وجود دارد که با اجرایی شدن این سیاست‌ها از سوی ترامپ، قدرت نیروهایی مثل ایران و روسیه و نیز بشار اسد در خاورمیانه بیشتر شود و جریان به سمتی پیش برود که این نیروها خواهان آن هستند.

از سوی دیگر اما عربشاهی این بیم را دارد که با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن سیاست‌های ترامپ و رادیکال بودن برخی تصمیماتش یک جرقه کوچک میان ایران و آمریکا به آتشی بزرگ تبدیل شود.

دونالد ترامپ پیشتر گفته بود اگر قایق‌های ایرانی به شناورهای آمریکایی در خلیج فارس نزدیک شوند، به آنها شلیک خواهد کرد.

"زنان امریکا خیلی چیزها را از دست خواهند داد"

شاید هیچ سیاستمداری در امریکای معاصر تا کنون به اندازه ترامپ اظهارات جنسیت‌زده، ضد زن و توهین‌آمیز نسبت به زنان نداشته است. این البته تنها شامل گفته‌ها نمی‌شود بلکه آنچه در ویدیوی جنجالی ترامپ عنوان شد حاکی از نگرش این فرد نسبت به زنان است.

از روز ۲۱ ژانویه ۲۰۱۷ چنین شخصی رئیس جمهور امریکا خواهد بود. آیا دستاوردهای زنان در زمینه برابری حقوقی از دست خواهد رفت؟

پاسخ محبوبه عباسقلی‌زاده به این پرسش مثبت است. این کنشگر حقوق زنان در این باره به دویچه‌وله می‌گوید: «چیزی که ما به​ عنوان جامعه زنان از دست دادیم برنامه‌هایی بود که هیلاری کلینتون برای زنان داشت؛ مهم‌تر از همه در مورد درآمد مساوی، مسئله کنترل جمعیت و بحث سقط جنین، مسئله مشارکت سیاسی زنان و اینکه بخواهد سقف‌های شیشه‌ای را برای پیشرفت زنان بردارد، و در واقع ایجاد فرصت​ هایی برای اینکه زنان به خصوص کم​ درآمد، بتوانند وارد کسب و کار بشوند و توانمندی اقتصادی پیدا کنند.»

به گفته خانم عباسقلی‌زاده، برنامه ترامپ برای محدودیت و احتمالا قطع بودجه​ های بیمه‌های اجتماعی از بهداشت و تنظیم خانواده، دگرگونی اساسی در وضعیت زنان در خانواده ایجاد خواهد کرد.

از سوی دیگر نگاهی به اظهارنظرهای ترامپ درباره مهاجران، مسلمانان، لاتین‌ها می‌تواند این هراس را ایجاد کند که با بدتر شدن وضع این لایه‌ها، وضعیت زنان این گروه‌ها بدتر شود چرا که به گفته عباسقلی‌زاده "اکثر کسانی که در بخش​های آسیب​‌پذیر مهاجر و جوامع اقلیت هستند زنان هستند و آسیب جدی به لحاظ اقتصادی در جوامع اقلیت به زنان وارد خواهد شد.

آیا برآمد جامعه آمریکا "ضدزن" است؟

وقتی اکثریت یک جامعه بدون توجه به اظهارات و نیز برنامه‌های ضد زن یک کاندیدای ریاست جمهوری به او رأی می‌دهد، آیا می‌توان نتیجه گرفت که این جامعه اهمیتی به مسائل زنان نمی‌دهد؟

محبوبه عباسقلی‌زاده می‌گوید: «جامعه آمریکا بسیار گسترده است: ۳۰۰ میلیون جمعیت دارد و به اندازه دو سه برابر اروپا هم وسعتش است. گستردگی در اینجا به قدری زیاد است که شما می‌توانید از آدمی که سواد صفر دارد پیدا کنید تا کسی که واقعا تحصیل‌کرده است و مثلا دارد در نیویورک و شیکاگو زندگی می​کند. در نتیجه فاصله تعلیم و تربیت، فاصله طبقاتی این قدر اینجا عظیم و باورنکردنی​‌ست که یک رهبری به​‌راحتی می‌تواند از حماقت افرادی که تحصیلات پایین یا فقر خیلی زیاد دارند و فقط می‌خواهند از این وضعیت نجات پیدا کنند یا به دلیل محرومیت​‌های زیادی که دارند فکر می‌کنند با توسل به کلیسا می‌توانند مسائل و مشکلات زندگی روزمره​‌شان را حل بکنند، استفاده کند. ثروتمندهایی هم هستند که دوام​شان به اجرای سیاست​‌های سرمایه‌داری ترامپ بسته است. در نتیجه دو قشر بسیار فقیر و بسیار ثروتمند از طرفداران اصلی ترامپ در انتخابات بودند.»

به عنوان مثال در بحث سقط جنین به نظر خانم عباسقلی، ترامپ از وحشت جامعه سنتی آمریکا از آزادی سقط جنین استفاده کرد. او می‌گوید: «ترامپ از وحشت بخش بزرگی از جامعه سنتی آمریکایی در مورد سقط جنین استفاده کرد و اصلا دعوای اصلی​اش در مورد زنان در خانواده و خود زن و جنسیت، مسئله سقط جنین است و خیلی از کسانی که از جوامع سنتی به هیلاری رای نداده​‌اند، اصلا بحث​شان این بود که چرا هیلاری با سقط جنین موافق است.»

اشتباه بزرگ حزب دموکرات در انتخاب کاندیدا

محبوبه عباسقلی‌زاده معتقد است حزب دموکرات با انتخاب هیلاری کیلنتون به جای برنی سندرز به عنوان نامزد نهایی ریاست‌جمهوری اشتباهی بزرگ مرتکب شد.

او می‌گوید: «برنی و ترامپ هر دو مخالف ساختارگرایی بودند ولی هر کدام به سبک خودشان. برنی طبقه فرودست را بسیار زیاد حمایت می​کرد و برای فقرا برنامه داشت. او هم مثل ترامپ در سیستم حکومتی نبود و در نتیجه مسائلی را که دامنگیر هیلاری شد، نداشت. از آن طرف هم انرژی بسیار زیادی از جوان​ها را دنبال خودش داشت که می‌توانست در فضای انتخاباتی تغییر جدی ایجاد بکند و ما این انرژی را در ستادهای هیلاری ندیدیم.»

او می‌گوید برنامه‌های سندرز برای زنان هم شبیه برنامه‌های کلینتون بود و در نتیجه می‌توانست رأی زنان را هم با خود داشته باشد.

در نهایت محبوبه عباسقلی‌زاده معتقد است: «نگاه ترامپ به زنان به عنوان "سلیطه" و کلا خشم سکسیستی او از زنان که همیشه در رفتار و در موضع​​‌گیری‌​هایش مشهود بوده، محتملا وارد سیاست‌های اجرایی هم خواهد شد.»