عباس عبدی: ۳ نکته درباره پیروزی ترامپ برای ما ایرانی‌ها

روزنامۀ شهروند ـ عباس عبدی ـ همان‌طور كه صاحبان قدرت در ایران در برابر انتخاب‌های موجود دچار تعجب می‌شوند، ظاهرا این بیماری به كشورهای توسعه‌یافته هم سرایت كرده است و باید علت بروز این بیماری در هر دو مشترك باشد یا حداقل اینكه علت آن از نظر این یادداشت مشترك است.

-البته آنها هنوز با ما فاصله بسیار زیادی دارند، زیرا خطای برآورد آنان در حد چند‌درصد است و خطای برآورد ما در حد چندده درصد!

-از روزی كه رقابت انتخاباتی میان نامزدهای درون‌حزبی آغاز شد، یك اصل در ساختار سیاسی آمریكا پذیرفته شده بود؛ اصلی كه گویی غیرقابل مناقشه است. اوباما این اصل و برداشت سیاسی را در آن زمان بیان كرد و چنین تعبیری به كار برد كه گویی حضور ترامپ در كاخ‌ سفید در ساختار كلی ایالات متحده غیرممكن است و فرضیه و احتمال پیروزی او را از ابتدا مردود می‌دانست.

-اوباما حدود ٧ ماه پیش نیز در مراسم شامی كه در كاخ‌ سفید برگزار كرده بود و ترامپ دعوت او را برای حضور در این مراسم نپذیرفت، شروع به مسخره كردن ترامپ كرد و حتی نگرانی برخی از جمهوریخواهان از بالا رفتن ترامپ را بی‌مورد و شوخی تلقی كرد. ولی دیروز با واقعیت روشنی روبه‌رو شد و این‌كه آنچه از نظر او ناممكن بود، محقق شد.

-آیا اوباما حقیقت را می‌دانست و در قالب یك موضع سیاسی می‌خواست خلاف آن را بگوید یا آنكه اساسا به آنچه گفته بود یقین داشت؟

-به نظرم حالت دوم بود. پس اگر چنین است، چرا در یك جامعه توسعه‌یافته تا این حد اشتباه محاسباتی رخ می‌دهد؟

-به نظر می‌رسد كه جامعه آمریكا برخلاف ظاهرش كه نوعی آزادی رسانه‌ای حاكم است از این حیث دچار اشكال جدی شده است. شاید ترامپ بهتر از دیگران این ضعف را متوجه شده بود و به شدت علیه رسانه‌ها سخن می‌گفت. وقتی رسانه‌ها آزاد نباشند و نتوانند آنچه را در بطن جامعه است، منتقل كنند، رهبران سیاسی دچار توهم و انحراف در ارزیابی واقعیت می‌شوند.

-رسانه‌های آمریكایی تا حدی تحت انحصار یا تحت نفوذ گروه‌های رسانه‌ای سرمایه‌داری هستند. توجه كنیم، منظور این یادداشت از خطای سیاستمداران آمریكایی، ارزیابی نادرست آنان از اتفاق روز آخر نبود، كه این خطای كوچك ماجرا بود. خطای اصلی در همان تحلیل اوباما بود كه احتمال به قدرت رسیدن فردی مثل ترامپ را به كلی رد می‌كرد

-درسی كه ما به‌عنوان یك ایرانی می‌توانیم از این اتفاق بگیریم این است كه در فضای ناسالم رسانه‌ای درك ما از واقعیت به شدت مخدوش می‌شود و چه‌بسا واقعیت نیز نامُتعین و گنگ باشد.

-جامعه‌ای كه از جنبش ٩٩‌درصد وال‌استریت به جایی می‌رسد كه یك شومن و سرمایه‌دار را برای خروج جامعه خود از بحران و رسیدن به آرزوهایش انتخاب می‌كند، نشانه‌ای از این وضعیت نامتعادل است.

-نكته دیگر این است که برخی افراد با توجه به روی كار آمدن هیتلر كه تجربه بسیار بدی بود نگران حضور ترامپ در كاخ‌ سفید هستند. این نگرانی و دغدغه مورد احترام است، ولی شبیه‌سازی درست نیست، زیرا زمینه‌های اجتماعی و سیاسی تقویت یك فرد بسیار مهم‌تر از ویژگی‌ها و گفتار آن فرد است.

-درواقع اگر زمینه‌ها اجازه ندهد، فرد مورد نظر نمی‌تواند هر نوع رفتاری را پیشه كند. شرایط كنونی جهان چنان نیست كه كسی از تغییرات غیرقابل پیش‌بینی دفاع كند.

-ساختارهای رسمی در آمریكا به مراتب قدرتمندتر از افراد هستند ولی این امر بدان معنا نیست كه فرد اهمیت ندارد كه اگر نداشت این همه مجادله برای انتخابات بیهوده بود، ولی این اهمیت و تأثیر نامحدود نیز نیست.

-و بالاخره نكته آخر اینكه ترامپ آمده است، لازم نیست كه گمانه‌زنی‌های عجیب و غریب درباره اقدامات و سیاست‌های احتمالی وی انجام شود. به نظر نمی‌رسد كه آمریكایی‌ها او را به دلیل مواضع خارجی‌اش برگزیده باشند، بنابراین مواضع خارجی او فرع بر مواضع داخلی‌اش خواهد بود و از این حیث می‌تواند محل معامله و بحث و گفت‌وگو قرار گیرد

- نیازی نیست كه ایران نسبت به مواضع احتمالی ترامپ واكنش عجولانه‌ای نشان دهد، چه از حیث مثبت و چه از جهت منفی. فرصت برای شناخت بیشتر مواضع احتمالی او وجود دارد

- آمریكا یا ترامپ فعال مایشاء نیستند كه هر كاری بخواهند بتوانند انجام دهند. به اظهارات شعاری آنان نگاه نكنیم، ترامپ در نهایت می‌خواهد مسائل داخلی آمریكا را حل كند، با این حال در مواجهه با گاو لزومی ندارد كه احتیاط را از دست داد.