ارادت سیاستمدار عصر پهلوی به سعدی؛ اقبال ناشران به قلم ادیبانه ذکاء‌الملک

پنجم آذرماه سالروز آرامیدن محمدعلی فروغی ملقب به ذکاءالملک در دل خاک است. فردی روشن‌فکر، ادیب و سخن‌شناس که از عمق فرهنگ به سیاست آمد و هر جا که در عرصه سیاست کم‌رنگ شد در عرصه ادب خوش درخشید.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، امروز پنجم آذرماه برابر با سالروز درگذشت محمدعلی فروغی ملقب به ذکاءالملک است. فردی که روشن‌فکر، مترجم، ادیب و سخن‌شناس، فلسفه‌نگار، روزنامه‌نگار، سیاست‌مدار، دیپلمات، نماینده مجلس، وزیر و نخست‌وزیر ایران بود. نگاهی به این عناوینی که فروغی با خود یدک می‌کشد حاکی از این است که با چهره‌ای فرهیخته مواجه هستیم؛ سیاستمداری که پررنگی وی در این عرصه موجب شده که چهره چند بُعدی وی چندان دیده نشود. حتی گاه کارنامه سیاسی‌ باعث به حاشیه راندن خدمات فرهنگی‌اش شده و فروغی را برای نسل امروز به چهره‌ای کمتر شناخته شده تبدیل کند.

با همه این تعابیر و داوری‌های نسنجیده‌ای که از رویکرد آخرین نخست‌وزیر پهلوی در تاریخ‌های تالیف شده، امروز وجود دارد، باید گفت مرور یادداشت‌ها و دست‌نوشته‌های فروغی حاکی از ایران دوستی این سیاستمدار است. با این حال انتشار مکرر آثار ادبی وی نشان از اقبال جامعه به قلم ادیبانه وی دارد.

مرور آثار وی در این فهرست که از سال 57 تا به امروز بر اساس اطلاعات مندرج در سایت خانه کتاب با کلیدواژه فروغی به دست آمده حاکی از این است که ناشران مختلفی آثار ادبی وی را منتشر کردند. ضمن اینکه کتاب‌هایی نیز درباره منش و رویکرد سیاسی وی نیز به نگارش درآمده است. با این حال باید گفت تا زمانی که جامعه ما سعدی، خیام و باباطاهر می‌خواند، محمدعلی فروغی زنده است.

کتابشناسی محمدعلی فروغی

• گلستان سعدی: به تصحیح محمدعلی فروغی
مصلح‌بن‌عبدالله سعدی ؛ به‌اهتمام:کاظم عابدینی‌مطلق ؛ مصحح:محمدعلی فروغی - مصطفی - 192 صفحه - وزیری (سلفون) - چاپ 2 سال 1395 - 1000 نسخه - 150000 ريال

• بوستان سعدی: به تصحیح محمدعلی فروغی
مصلح‌بن‌عبدالله سعدی ؛ به‌اهتمام:کاظم عابدینی‌مطلق ؛ مصحح:محمدعلی فروغی - مصطفی - 216 صفحه - وزیری (سلفون) - چاپ 2 سال 1395 - 1000 نسخه - 160000 ريال

• کلیات سعدی: براساس نسخه‌ی محمدعلی فروغی
مصلح‌بن‌عبدالله سعدی ؛ مصحح:محمدعلی فروغی ؛ ويراستار:کاظم عابدینی‌مطلق - مصطفی - 1048 صفحه - وزیری (سلفون) - چاپ 2 سال 1395 - 1000 نسخه - 600000 ريال

• نصیحت الملوک: براساس نسخه تصحیح شده محمدعلی فروغی
مصحح:مصلح‌بن‌عبدالله سعدی ؛ شهاب‌الدین طباطبایی - چاپ و نشر نظر - 64 صفحه - جیبی (شومیز) - چاپ 1 سال 1395 - 1800 نسخه - 45000 ريال

• گلچین رباعیات خیام: برگرفته از نسخه محمدعلی فروغی
به‌اهتمام:غلامرضا بهرام‌پور - سخنور توس - 176 صفحه - جیبی (شومیز) - چاپ 1 سال 1395 - 3000 نسخه

• گلستان سعدی (از روی نسخه تصحیح شده محمدعلی فروغی)
مصلح‌بن‌عبدالله سعدی ؛ مصحح:محمدعلی فروغی - به‌نشر انتشارات ‌آستان‌قدس ‌رضوی - 290 صفحه - جیبی (گالینگور) - چاپ 8 سال 1395 - 1000 نسخه - 100000 ريال

• نامه‌های محمد قزوینی به محمدعلی فروغی و عباس اقبال‌آشتیانی (به انضمام نامه فروغی به قزوینی در باب تالیف تاریخی برای ایران)
مقدمه:احمد مهدوی‌دامغانی ؛ به‌اهتمام:ایرج افشار ؛ به‌اهتمام:نادر مطلبی‌کاشانی - طهوری - 176 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1395 - 1100 نسخه - 200000 ريال

• گلستان و بوستان سعدی مطابق نسخه تصحیح محمدعلی فروغی
شاعر:مصلح‌بن‌عبدالله سعدی ؛ مصحح:محمدعلی فروغی ؛ به‌اهتمام:حمیدرضا مجدآبادی - پروان - 626 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 5 سال 1395 - 1000 نسخه

• یادداشت‌های روزانه محمدعلی فروغی از سفر کنفرانس صلح پاریس: دسامبر 1918 - اوت 1920
به‌اهتمام:محمد افشین‌وفایی ؛ به‌اهتمام:پژمان فیروزبخش - سخن - 680 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 5 سال 1394 - 1100 نسخه - 650000 ريال

• بازیگران عصر طلائی: مدرس، داور، تیمورتاش، آیرم، امیر طهماسبی، علی دشتی، محمدعلی فروغی و علی سهیلی
ابراهیم خواجه‌نوری - جاویدان،بدرقه جاویدان - 626 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1394 - 300 نسخه - 250000 ريال

• قصاید سعدی: رباعیات، ترجیعات، مفردات براساس نسخه‌ی محمدعلی فروغی
شاعر:مصلح‌بن‌عبدالله سعدی ؛ مصحح:محمدعلی فروغی - آلبوم - 332 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 2 سال 1394 - 500 نسخه - 75000 ريال

• زندگی و زمانه محمدعلی فروغی
احمد واردی ؛ مترجم:عبدالحسین آذرنگ - نامک - 246 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 2 سال 1394 - 1000 نسخه - 125000 ريال

• کم‌خوانده‌های سعدی: بر اساس تصحیح و طبع شادروان محمدعلی فروغی و مقابله با دو نسخه معتبر دیگر
مصحح:بهاء‌الدین خرمشاهی - دوستان - 280 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1393 - 1650 نسخه

• دوبیتی‌های باباطاهر: بر اساس نسخه محمدعلی فروغی
شاعر: باباطاهر ؛ ويراستار:کاظم عابدینی‌مطلق ؛ مصحح:محمدعلی فروغی - آسمان علم - 148 صفحه - وزیری (سلفون) - چاپ 6 سال 1393 - 2000 نسخه - 120000 ريال

• رباعیات خیام با تصحیح، مقدمه و حواشی محمدعلی فروغی و قاسم غنی همراه با ترجمه انگلیسی فیتز جرالد
مصحح:محمدعلی فروغی ؛ مصحح:قاسم غنی ؛ ويراستار:بهاء‌الدین خرمشاهی - ناهید - 308 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 6 سال 1391 - 3300 نسخه

• سیاست‌نامه ذکاء‌الملک: مقاله‌‌ها، نامه‌ها، و سخنرانیهای سیاسی محمدعلی فروغی
محمدعلی فروغی ؛ به‌اهتمام:ایرج افشار ؛ به‌اهتمام:هرمز همایون‌پور - کتاب روشن - 364 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 2 سال 1390 - 1100 نسخه - 90000 ريال

• یادداشتهای روزانه از محمدعلی فروغی (26 شوال 1321 - 28 ربیع‌الاول 1322 قمری)
به‌اهتمام:ایرج افشار - علم - 504 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1390 - 2000 نسخه - 145000 ريال

• یادداشت‌های روزانه از محمدعلی فروغی
گردآورنده:ایرج افشار - مجلس شورای اسلامی، کتابخانه موزه و مرکز اسناد - 518 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1388 - 1000 نسخه - 60000 ريال - 9 -08-5594-600-

• مقالات فروغی
محمدعلی ذکاء‌الملک ؛ به‌اهتمام:محسن باقرزاده - توس - 394 صفحه - (در2جلد ) - جلد 1 - وزیری (گالینگور) - چاپ 3 سال 1387 - 2000 نسخه

• مقالات فروغی
محمدعلی ذکاء‌الملک ؛ به‌اهتمام:محسن باقرزاده - توس - 482 صفحه - (در2جلد ) - جلد 2 - وزیری (گالینگور) - چاپ 2 سال 1387 - 2000 نسخه

• بازیگران عصر پهلوی از فروغی تا فردوست
محمود طلوعی - نشر علم - 660 صفحه - (در2جلد ) - جلد 2 - وزیری (گالینگور) - چاپ 6 سال 1387 - 1650 نسخه

• بازیگران عصر پهلوی از فروغی تا فردوست
محمود طلوعی - نشر علم - 602 صفحه - (در2جلد ) - جلد 1 - وزیری (گالینگور) - چاپ 6 سال 1387 - 1650 نسخه

• ریشه‌های تجدد: نمونه‌ی مدرسه‌ی علوم سیاسی و رساله‌ی حقوق اساسی اثر محمدعلی فروغی و ...
چنگیز پهلوان - نشر قطره - 360 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1383 - 1650 نسخه - 30000 ريال

• از پندار تا یقین: مروری بر خیام هدایت، ذکاء ‌الملک فروغی و دشتی
دانشفر همدانی - مفتون - 88 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1376 - 3000 نسخه

• زندگی سیاسی محمدعلی فروغی
جعفر مهدی‌نیا - پانوس - 800 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1372 - 3300 نسخه - 7900 ريال

• ذکاء‌الملک فروغی و شهریور 1320
باقر عاملی - علمی،سخن - 343 صفحه - چاپ 1 سال 1368 - 4000 نسخه - 2400 ريال