نقش پوتین، خامنه‌ای و جانشین ولیعهد عربستان سعودی در توافق اوپک

رادیو فردا - خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی می‌نویسد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در حل اختلافات ایران و عربستان سعودی برای رسیدن به اولین توافق اوپک با روسیه طی پانزده سال اخیر نقش تعیین کننده‌ای ایفا کرد.

منابع مطلع در اوپک و خارج از این سازمان می‌گویند دخالت ولادیمیر پوتین، محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد عربستان سعودی و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر و حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در لحظات تعیین کننده قبل از جلسه روز چهارشنبه اوپک به توافق اخیر کشورهای صادر کننده نفت کمک کرد.

نقش ولادیمیر پوتین به عنوان میانجی بین ایران و عربستان حیاتی بود و تاکیدی است برگسترش نفوذ روسیه در منطقه خاورمیانه پس از دخالت نظامی ‌آن کشور در جنگ داخلی سوریه که از سپتامبر ۲۰۱۵ شروع شد.

میانجیگری پوتین از زمان دیدارش با شاهزاده سعودی در حاشیه اجلاس کشورهای گروه ۲۰ در سپتامبر امسال شروع شد. دو طرف در مورد راه‌هایی برای پیشگیری از تداوم کاهش بهای نفت که از سال ۲۰۱۴ شروع شد و درآمد خارجی هر دو کشور را به شدت کاهش داده به توافق رسیدند. بهای نفت طی هفته جاری حدود ۱۰ درصد افزایش یافته و به ۵۳ دلار رسیده است.

با وجود اختلاف‌نظرهای دو کشور در مورد جنگ داخلی سوریه، فشار مالی ناشی از کاهش بهای نفت زمینه توافق بین روسیه و عربستان سعودی را فراهم کرد.

اوپک در جلسه ماه سپتامبر در الجزایر برای اولین بار پس از بحران اقتصادی جهانی سال ۲۰۰۸ با کاهش تولید موافقت کرد. ولی تنظیم شروط و تعهدات هر یک از کشورهای عضو برای نهایی شدن این توافق مستلزم اقدامات دیپلماتیک فراوانی بود.

در ‌جلسات ماه‌های گذشته، به دلیل اختلاف عربستان سعودی و ایران بر سر میزان تولید هر یک از دو کشور اوپک، توافق به دست نیامد. عربستان سعودی در ازای کاهش تولیدش می‌خواست ایران نیز سقف تولید خود را براساس سهمیه بندی پيشنهادی حفظ کند. ولی ایران اصرار داشت تولید خود را به دوره قبل از تحریم‌های بین‌المللی و سهمیه بندی قبلی اوپک افزایش می‌دهد.

در سال‌های اخیر علاوه بر کانون‌های بحران در خاورمیان،ه جنگ نیابتی عربستان سعودی و ایران در یمن نیز روابط دو کشور را به شدت تیره کرده است.

خبرگزاری رویترز می‌افزاید در آستانه برگزاری جلسه اخیر اوپک در وین همه نشانه‌ها منفی بود. بهای نفت رو به کاهش گذاشته بود و اختلافات هیئت‌های نمایندگی ایران و عربستان سعودی در اوپک تشدید می‌شد. حتی چند روز قبل از جلسه، عربستان سعودی تهدید کرد اگر ایران از تولید خود نکاهد ریاض نیز تولیدش را افزایش خواهد داد.

در چنین شرایطی ولادیمیر پوتین توانست عربستان سعودی را قانع کند تا بخش عمده کاهش تولید را بپذیرد به شرطی که ایران در مورد پیروزی‌اش بر سیاست عربستان در اوپک تبلیغات و جشن پیروزی به راه نیاندازد.

مکالمه تلفنی ولادیمیر پوتین و حسن روحانی اوضاع را آرام کرد. یک منبع نزدیک به دفتر رهبر ایران می‌گوید پس از این مکالمه حسن روحانی و بیژن زنگنه وزیر نفت ایران به دیدار آیت الله خامنه‌ای رفتند.

این منبع در وین به خبرگزاری رویترز گفت «آیت الله خامنه‌ای در این ملاقات بر خط قرمز ایران تاکید کرد که تسلیم نشدن به فشارهای سیاسی و نپذیرفتن کاهش تولید در جلسه وین بود. آقای زنگنه استراتژی خود را توضیح داد و آیت الله خامنه‌ای آن را تایید کرد. درعین حال توافق شد که لابی گری سیاسی به‌خصوص با ولادیمیر پوتین بسیار مهم است و رهبر ایران این نکته را نیز تایید کرد».

روز چهارشنبه عربستان سعودی با کاهش چشم‌گیر تولید خود موافقت کرد در حالیکه ایران اجازه پیدا کرد در حد اندکی به تولید خود بیافزاید.

به گفته مقام‌های اوپک بیژن زنگنه در حاشیه جلسه در این مورد تبلیغاتی نکرد. توافق شب قبل از جلسه با کمک و میانجیگری الجزایر حاصل شده بود. وزیر نفت ایران برخلافت معمول در پایان این جلسه از هرگونه اظهار نظری که ممکن است پیروزی ایران بر عربستان سعودی جلوه کند، پرهیز کرد.

آقای زنگنه پس از جلسه روز چهارشنبه در مصاحبه با تلویزیون دولتی ایران گفت:«موضع ما قاطع بود. مکالمه تلفنی بین آقایان روحانی و پوتین نقش مهمی‌ ایفا کرد و پس از آن گفت‌وگو روسیه از طرح کاهش تولید حمایت کرد».

اما در آخرین لحظات موضع دولت عراق به مشکل اصلی این جلسه بدل شد. مقام‌های عراقی گفتند با توجه به هزینه‌های سنگین جنگ با تروریسم این کشور نمی‌تواند تولیدش را کاهش دهد.

به گفته یک منبع اوپک، وزیر نفت عراق که از سوی همتایان خود در جلسه وین به‌شدت تحت فشار قرار داشت وسط جلسه و در حضور سایر نمایندگان با نخست وزیر عراق مشورت کرد.

حیدر عبادی به نماینده عراق گفت «توافق را قبول کن!» و به این ترتیب جلسه اوپک توانست این توافق را تصویب کند.