اوباما قانون تمدید تحریم‌‌ها علیه ایران را امضا نکرد

اقدام غیرمنتظره رئیس جمهوری آمریکا، واکنشی آشکار برای کاهش نگرانی‌های تهران است که ایالات متحده را به عقب‌نشینی در زمینه توافق هسته‌ای متهم می‌کند.

باراک اوباما در یک حرکت غیرمنتظره تصمیم گرفت که تمدید تحریم‌ها علیه ایران را امضا نکند اما این تحریم‌ها به هر حال قانونی خواهد بود.

این تصمیم واکنشی آشکار برای کاهش نگرانی‌های تهران است که ایالات متحده را به عقب‌نشینی در زمینه توافق هسته‌ای متهم می‌کند.

گرچه کاخ سفید گفته بود که اوباما تمدید‌ ۱۰ ساله تحریم‌ها را امضا خواهد کرد، اما با فرا رسیدن مهلت نهایی در نیمه شب سه‌شنبه ۱۴ دسامبر، اوباما این قانون را امضا نکرد. سخنگوی کاخ سفید. جان ارنست گفته که اوباما تصمیم گرفته که تمدیدها بدون امضای او قانونی شود.

ارنست گفته: «رییس جمهوری از تمام امکانات ضروری برای چشم‌پوشی از اجرای تحریم‌هایی که در راستای اجرای بخشی از توافق هسته‌ای برداشته شده بودند، استفاده خواهد کرد.»

بر اساس قانون آمریکا، رییس جمهوری ۱۰ روز پس از تصویب یک قانون یا لایحه در کنگره فرصت دارد که آن را امضا کند، وتو کند یا هیچ کاری انجام ندهد. اگر کنگره امضا نشدن را «رد لایحه قانونی به‌وسیله معوق گذاردن آن» تلقی کند، این موضوع مانع اجرایی شدن قانون خواهد شد. اما اگر کنگره هنوز جلسه داشته باشد، قانون بدون امضای رییس جمهوی اجرا خواهد شد. گرچه قانون‌گذاران برای تعطیلات به خانه‌های خود برگشته اند اما کنگره رسما باز است و جلسات «پرو فرما» که معمولا برای جلوگیری از معوق گذاشته شدن قوانین از سوی رییس جمهوری تشکیل می‌شود، این هفته برگزار خواهد شد.

گرچه این تصمیم اوباما از اجرایی شدن تمدید تحریم‌ها جلوگیری نمی‌کند، اقدامی سمبلیک از سوی او برای نشان دادن موافق نبودن او با عمل قانون‌گذاران کتگره به شمار می‌رود. کاخ سفید پیش‌تر اعلام کرده بود که تمدید تحریم‌ها غیرضروری است؛ چون در صورت نیاز می‌توان از ابزارهای دیگر برای تنبیه ایران استفاده کرد. کاخ سفیدهمچنین ابراز نگرانی کرده بود که تمدید تحریم‌ها می‌تواند به تضعیف توافق هسته‌ای بینجامد.

ایران هم اعلام کرده که تمدید تحریم‌ها به معنای نقض توافق هسته‌ای است که بر مبنای آن، تحریم‌ها علیه این کشور کاهش می‌یابد. دولت ایران درباره این تمدیدها به سازمان ملل شکایت کرده است. روز سه شنبه، رییس جمهوری ایران، حسن روحانی دستور ساخت کشتی‌هایی با انرژی هسته‌ای را داده و رسما آمریکا را به نقض توافق هسته‌ای متهم کرده است.

کنگره آمریکا اما می‌گوید که تمدید این تحریم‌ها که نخستین بار در ۱۹۹۶ تصویب شد، برای اعمال فشار بر ایران برای رعایت توافق هسته‌ای ضروری است و مانع ایجاد مشکلات دیگر از سوی ایران در منطقه خواهد شد.

اوباما اما تاکید می‌کند که ایران مادامی که به توافق هسته‌ای پاینبد باشد، از تمدید تحریم‌ها آسیبی نخواهد دید. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا گفته که به همتای ایرانی خود گفته که این کشور برای اطمینان از حداکثر شفافیت، از تحریم‌هایی که به دنبال توافق هسته‌ای برداشته شده بود، جشم‌پوشی خواهد کرد.

کری گفته است: «تمدید تحریم‌های ایران بر هیچ‌کدام از تحریم‌هایی که به دنبال توافق هسته‌ای برداشته شده اثر نخواهد گذاشت و شرکت‌ها همچنان می‌توانند به معاملات خود در ایران ادامه دهند.»

رییس جمهوری منتخب آمریکا دونالد ترامپ، آشکارا با توافق هسته‌ای با ایران مخالف است و تهدید کرده که باید مذاکرات مجدد انجام شود.

نخست وزیر اسراییل هم در تلاش است که با ترامپ برای لغو توافق هسته‌ای مذاکره کند. هواداران جمهوری‌خواه تحریم ایران، می‌گویند که تمدید تحریم‌ها این اطمینان را به وجود می‌آورد که ترامپ برای تشدید تنبیه‌هایی که از سوی اوباما تسهیل شده بود قدرت کافی خواهد داشت.

بر اساس توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای غربی، تحریم‌های اقتصادی نفتی و تجاری که اقتصاد ایران را تضعیف کرده بود، معلق شده است، در مقابل ایران توافق کرده که برنامه‌ هسته‌ای خود را متوقف کند.

منتقدان می‌گویند که این توافق ناقص است، زیرا همه فعالیت‌های ایران را کنترل نمی‌کند و محدودیت‌های کلیدی موجود در آن در نهایت به پایان می رسد.