اصغر فرهادی: با تغییر جغرافیا قرار نیست فیلمساز دیگری بشوم

اصغر فرهادی تاکید کرد: اکران «گذشته» در ایران برای من بیشتر از فیلم‌های دیگرم اهمیت دارد.

این کارگردان برگزیده اسکار در گفت‌وگویی با خبرنگار سینمایی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در جریان جشنواره‌ی فیلم کن، همچنین با ابراز خرسندی از اینکه شرایط اکران فیلم «گذشته» در ایران فراهم شده است، ادامه داد: برای من اهمیت دارد که همزمان با کشورهای دیگر، در ایران هم تماشاگران بتوانند فیلم را ببینند.

او درباره دلایل مخالفت اخیرش با اکران «گذشته» برای اهالی رسانه‌های داخل ایران، گفت: اطلاع ندارم قرار نمایش فیلم برای اهالی رسانه با هماهنگی چه کسی انجام شده اما طبیعی است با نمایش نسخه دی وی دی که میکس صدا، تصحیح رنگ و موسیقی آن نهایی نیست و در تمام طول زمان فیلم یک نوشته بزرگ گوشه کادر است - به این مضمون که این نسخه تنها برای بازبینی محدود مجاز است - مخالف باشم. این نوع نمایش بی‌احترامی به تماشاگر است.

فرهادی در عین حال یادآور شد: بعد از بازگشت از فستیوال کن، کار تصحیح زیرنویس فارسی و گذاشتن آن روی نسخه اصلی در پاریس آغاز می‌شود و تلاش بر این است که در کمترین زمان این اتفاق بیافتد.

او در پاسخ به اینکه پیش بینی‌اش برای زمان آماده‌سازی نسخه نهایی «گذشته» برای اکران درایران چه زمانی است؟ گفت: تمام تلاش من و همکارانم در این است که در کوتاهترین زمان این اتفاق بیافتد؛ اما فکر نمی‌کنم زودتر از دو هفته‌ی دیگر آماده بشود.

این کارگردان ادامه داد: نسخه‌ای که الان از فیلم در ایران وجود دارد، زیرنویس‌اش به لحاظ تایم‌بندی استاندارد نیست و با عجله آماده شده است؛ بنابراین مایل نیستم نسخه‌ای را که کامل نیست، تماشاگران ببینند.

وی در عین حال گفت: اشتیاقی را که برای دیدن فیلم وجود دارد، درک می‌کنم؛ ولی از سوی دیگر، باید این احترام را به مخاطبان بگذاریم که نسخه‌ی باکیفیت فیلم را ببینند.

فرهادی درباره‌ی همزمانی اکران فیلم با انتخابات ریاست جمهوری در ایران نیز گفت: همین که قرار است فیلم در ایران اکران شود، اتفاق خوبی است و هر چه زودتر بهتر. فیلم درباره الی هم در همین زمان‌ها اکران شد.

او درباره‌ی شایعاتی که درباره‌ی ساخت فیلم تبلیغاتی یک نامزد خاص مطرح شده بود هم توضیح داد: خبر وهمه نقل قول‌هایی که به نام من گفته شده بود جعلی است و بعید می دانم این خبر از ستاد آقای هاشمی منتشر شده باشد.

کارگردان «گذشته» درباره‌ی پیشنهاد دوبله فیلم برای اکران در ایران هم گفت: میل قلبی‌ام این نیست که فیلم در ایران دوبله شود اما شاید برای عده‌ای از تماشاگران سخت است که فیلم را با زیرنویس دنبال کنند.

وی در عین حال گفت: البته ابتدا فیلم با زیرنویس پخش خواهد شد، پس از آن به مرور و با توجه به بازخورد مخاطبان تصمیم درباره نسخه‌ی دوبله آن گرفته می‌شود.

فرهادی در پاسخ به اینکه چرا فیلم با وجود حضور تعدادی عوامل ایرانی، محصول مشترک فرانسه و ایتالیا معرفی شده است، گفت: از لحاظ معنوی فیلم محصول ایران و فرانسه است. در مصاحبه‌ها و یادداشت‌هایی هم که درباره فیلم است، به این موضوع اشاره می‌شود. اما از لحاظ حقوقی فیلم متعلق به کشورهایی است که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند و هیچ سرمایه گذار ایرانی در فیلم سهیم نیست. بخش کمی از سرمایه‌ی فیلم متعلق به ایتالیا است و بقیه را فرانسه سرمایه‌گذاری کرده است.

این کارگردان ایرانی تاکید کرد: «گذشته» فیلم یک فیلم‌ساز ایرانی است، در ادامه مسیر وسبک و سیاقی که قبلا کار کرده است؛ بنابراین جنس نگاه و پرداخت برای تماشاگر ایرانی غریبه نیست اما نکته‌ای که از آن‌سو مراقب بودم آن بود که برای تماشگری که در فرانسه زندگی می‌کند، به نظر نیاید این فیلم، یک اثر غریبه و توریستی است.

فرهادی همچنین در پاسخ به اینکه به‌نظر می‌آید گذشته یک «جدایی...» فرانسوی است، گفت: به دلیل اینکه بستر داستان باز خانواده است، ممکن است این احساس پیش بیاید اما تفاوت بنیادی وجود دارد. این‌ها تا پیش از دیدن فیلم و قضاوت بر اساس تماشای عکس‌ها و آنونس فیلم است.

این کارگردان درباره‌ی پیش‌بینی‌اش از استقبال مخاطبان «گذشته» با توجه به فیلم «جدایی» به ایسنا گفت: در روزهای اولیه‌ی اکران فیلم در فرانسه تعداد مخاطبان بیشتری نسبت به فیلم «جدایی» آن‌را دیده‌اند. صدوهفتاد هزار نفر در سه روز. به نظرم در آمریکا و فرانسه مخاطبان آن بیشتر از «جدایی» خواهد بود اما در ایران چون اکران فیلمی با زیرنویس، تجربه تازه‌ای است، نمی‌توانم پیش‌بینی بکنم.

این کارگردان سینمای ایران با اشاره به تجربه فیلم‌سازی‌اش در خارج از کشور نیز گفت: صحبت کردن از این تجربه هم خیلی سخت است و هم خیلی راحت . تجربه بسیار باارزش و مفیدی بود.

فرهادی یادآور شد: روزهای اول احساس کردم باید فرصتی بگذارم تا تفاوت‌های زندگی در ایران و خارج را در حد مورد نیاز داستان پیدا کنم اما بعد از مدتی متوجه شدم باید شباهت‌ها را درک کنم تا براساس شباهت‌ها، قصه را بنویسم. به همین دلیل یک‌باره دریچه جدیدی باز شد.

وی خاطرنشان کرد: احساسات آدم‌ها در همه جای دنیا شبیه به هم است، فقط نوع ابرازش متفاوت است.

اصغر فرهادی درباره‌ی حضور فیلمبردار، صدابردار و دستیار کارگردان ایرانی در کارش هم توضیح داد: برایم مهم بود که فیلم‌بردار، صدابردار و دستیارهایم ایرانی باشند. از ابتدا این قرار گذاشته شد و علی‌رغم قوانین صنفی محکمی که درباره‌ی استفاده از عوامل خارجی برای فیلم‌های فرانسوی و جود دارد، این امکان فراهم شد.

کارگردان «گذشته» درباره‌ی تفاوت بازیگر ایرانی و خارجی هم گفت: تفاوتی احساس نمی کردم. بعد از مدتی کوتاه همه با هم عضو یک گروه بودند و شبیه به هم.

او درباره انتخاب علی مصفا یادآور شد: چند گزینه وجود داشت؛ اما می‌خواستیم بازیگر ایرانی با فرانسه آشنا باشد. آقای مصفا آشنایی قبلی به زبان فرانسه داشت اما کلمات را فراموش کرده بود، بنابراین سه ماه قبل از فیلمبرداری به فرانسه آمد و در محیط زندگی کرد و وقتی اولین روز فیلمبرداری با این تسلط به زبان فرانسه صحبت کرد، همه شگفت‌زده شدند.

فرهادی در عین حال گفت: نکته‌ای که ما در فیلم به‌عنوان یک ایرانی ممکن است متوجه نشویم، این است که آقای مصفا علاوه بر اینکه خوب فرانسه صحبت می‌کند، توانسته لهجه‌ی شیرینی پیدا کند که برای خارجی‌ها جذاب است.

این کارگردان همچنین درباره‌ی اینکه قرار بود در مقطعی جوایزش را به موزه سینما بدهد، گفت: من جوایزم را در اولین فرصتی که به ایران بیایم به موزه سینما می‌دهم. تمام پوسترهای «جدایی» در دنیا جمع‌آوری و به موزه سینما فرستاده شد و هماهنگی‌ها انجام شده است.

فرهادی در پاسخ به اینکه‌ چه زمانی به ایران برمی‌گردد نیز گفت: مرداد ماه در تهران خواهم بود. تا پایان اکران فیلم در فرانسه هستم و پس از آن برمی‌گردم.

کارگردان «درباره‌ی الی» و «چهارشنبه سوری» درباره‌ی فیلم بعدی‌اش به ایسنا گفت: به داستانی بستگی دارد که درگیر آن می‌شوم. اگر قصه‌ی مناسب پیدا کنم، در ایران کار خواهم کرد که امیدوارم این‌گونه باشد اما اگر قصه‌ای باشد که در خارج از کشور بگذرد، در بیرون از ایران کار می‌کنم. برای تصمیم‌گیری زود است.

فرهادی در ادامه درباره‌ی ممیزی‌هایی که برای اکران فیلم «گذشته» در ایران وجود دارد، توضیح داد: چند مورد بسیار جزیی است. برای من اکران «گذشته» در ایران اهمیتش بیشتر از فیلم‌های دیگرم است، چون این فیلم را در خارج از کشور ساخته‌ام و نمی‌خواهم این موضوع باعث شود ارتباطم را با تماشاگران ایرانی از دست بدهم.

این کارگردان گفت: بخشی از زمان اکران عمومی فیلم در ایران خواهم بود و شاید بازیگران خارجی فیلم هم بتوانند درزمان اکران به ایران بیایند.

فرهادی در پایان در پاسخ به اینکه آیا ممیزی‌هایی که در داخل کشور وجود دارد باعث شده به‌گونه‌ای فیلم را بسازد که کمترین ممیزی برای اکران در داخل کشور داشته باشد، گفت: در هر شرایط دیگری هم بود فیلم را همین‌گونه می‌ساختم. بنابراین اگر قرار بود این فیلم در ایران هم اکران نشود باز همین‌گونه فیلم را می‌ساختم که امروز ساخته‌ام. این سینمایی است که به آن اعتقاد دارم و با تغییر جغرافیا قرار نیست فیلمساز دیگری بشوم.