جزییات خاک‌سپاری شیرکو بی‌کس و وصیت شاعر

پیکر شیرکو بی‌کس هفته‌ی آینده از سوئد به عراق منتقل و در سلیمانیه به خاک سپرده می‎شود.

مریوان حلبچه‌ای - مترجم کُرد - در گفت‎وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره‌ی آیین خاک‌سپاری شیرکو بی‎کس، شاعر مطرح کُرد، که 13 مردادماه در سوئد از دنیا رفت، گفت: بعد از عید رمضان در سوئد مراسمی با حضور رایزن فرهنگی عراق در این کشور برگزار می‎شود و پیکر شیرکو بی‌کس با هواپیمایی ویژه به سلیمانیه منتقل و بر اساس وصیت خودشان و با موافقت شهردار سلیمانیه، در پارک آزادی سلیمانیه به خاک سپرده می‎شود.

او افزود: این پارک جایی است که محل جمع شدن جوانان و برگزاری فستیوال‌ها و جلسه‌های شعرخوانی است. در روز خاک‌سپاری ایشان نیز مراسمی با حضور نویسندگان، شاعران و میهمانانی از کشورهای همسایه برگزار می‎شود.

حلبچه‌ای درباره‌ی واکنش‎ها به درگذشت شیرکو بی‎کس در رسانه‏‌ها گفت: در کردستان عراق، سوریه و ترکیه واکنش‌ها به این موضوع بسیار زیاد بود. با توجه به این‌که پیکر ایشان هنوز به سلیمانیه منتقل نشده، در حلبچه و دیگر شهرستان‎های کوچک برنامه‌های مختلف و جلسه‎های شعرخوانی به یاد او برگزار شد و شبکه‌های تلویزیونی هم برنامه‎های ویژه‎ای را به ایشان اختصاص دادند.

شعرها و خاطرات منتشرنشده؛ میراث شاعر

این مترجم درباره‌ی آثار چاپ‌نشده‌ی شیرکو بی‌کس گفت: این شاعر بسیار پرکار است و بیش از 10 هزار صفحه شعر دارد. آخرین مجموعه‌ی شعر او شش ماه پیش منتشر شده است، اما از آن زمان شعرهای بسیاری را سروده و یک مجموعه‌ی چاپ‌نشده هم از او برجاست که امیدوارم به زودی منتشر شود.

حلبچه‌ای ادامه داد: این شاعر کتاب مهم دیگری نیز دارد که دست‌نوشته‎ها و خاطرات او را در بر‌می‎گیرد که امیدوارم این کتاب نیز منتشر شود.

ایجاد جایزه‌ی «بی‌کس» برای شعر کُرد

او همچنین عنوان کرد: بر اساس وصیت این شاعر، درآمد حاصل از چاپ آثارش به مؤسسه‎‌ای خیریه برای کودکان اختصاص پیدا می‏‌کند. همچنین وصیت کرده ‎است اموالی که از او برجای مانده، چه در اروپا و چه در سلیمانیه، صرف ایجاد جایزه‎ای به نام «بی‎کس» شود که به بهترین مجموعه‌ی شعر کُردی جوانان اختصاص پیدا کند.

شیرکو بی‎کس؛ شاعری متعهد

مریوان حلبچه‌ای با اشاره به دوستی‌اش با شیرکو بی‎کس، درباره‌ی ویژگی‎های شعری و شخصیتی این شاعر اظهار کرد: بی‎کس شخصیتی متعهد و مسؤول نسبت به جامعه و آرمان‏‌های انسانی و آزادی داشت. سه جنبه‌ی اساسی هم در شعر او می‏‌توان دید. او شاعری جست‌وجوگر و به دنبال آزادی بود، همچنین مفهومی به نام انسان کُرد را می‎توان در آثار او دید که هر شرق‌شناسی بخواهد راجع به کردها چیزی بداند، باید آثار او را بخواند. او تاریخ فجایع علیه کردها را در آثارش جای داده است؛ شکست‎های سیاسی، آوارگی‎ها و از بمباران شیمیایی حلبچه تا کشتار کُردها توسط صدام حسین در آثارش آمده است.

او ادامه داد: موضوع دیگری که در شعر بی‌کس آمده و بسیار اهمیت دارد، بحث زنان است. برابری حقوق زنان برای او بسیار اهمیت داشت و در هر حرکت اجتماعی که در این زمینه برگزار می‌شد، شرکت می‎کرد.

جایی که پر نمی‎شود

این فعال فرهنگی با روشنفکر خواندن شیرکو بی‎کس گفت: با فوت این شاعر، ما یک روشنفکر را در عراق از دست دادیم، او بعد از عبدالله گوران که مانند نیما برای شعر فارسی بود، بزرگ‎ترین اتفاق تاریخ شعر کُرد بود و من فکر می‏‌کنم سال‏‌های سال جای او خالی بماند. او در حکومت‎های مختلف به مردم متعهد بود؛ قبل بعث، در زمان بعث و الآن به مردم متعهد بود. او تبعید و آواره‌ی کوه‏‌ها شده بود، اما از تعهدش دست برنداشته بود. با وجود این‌که در این سال‏‌ها ما حکومتی کُرد و خودی داشتیم، اما باز هم او به مردم متعهد ماند و در همه‌ی زمینه‏‌های اجتماعی حاضر بود.

حلبچه‏‌ای تأکید کرد: بی‌کس در شعر کُرد همان کاری را کرد که محمود درویش در شعر فلسطین و احمد شاملو با شعر فارسی انجام دادند. او در اندازه‌ی ناظم حکمت و یانیس ریتسوس بود.

مریوان حلبچه‌ای از مترجمان مجموعه‌ی شعر «سلیمانیه و سپیده‌دم جهان» شامل شعرهای شیرکو بی‌کس است که با بازسرایی سیدعلی صالحی در ایران منتشر شده است.

شیرکو بی‌کس برای معالجه از کردستان عراق به سوئد، که چند سال در آن‌جا زندگی کرده بود، رفته بود که در پی بیماری در روز یکشنبه (13 مرداد) همان‌جا از دنیا رفت. او مدتی در بیمارستانی در سوئد بستری بود.

شیرکو بی‌کس در ایران شاعر نام‌آشنایی است و شعرهایش به فارسی ترجمه و منتشر شده‌اند. این شاعر با احمد شاملو دیدار داشته و سیدعلی صالحی نیز شعرهایش را بازسرایی کرده است.

شیرکو بی‌کس زاده سال 1940 در سلیمانیه عراق بود و پدرش، فائق بی‌کس، هم شاعر بود. او به دلیل مشکلات سیاسی پنج سال در سوئد زندگی کرد و پس از آن به عراق بازگشت. در سال 1968 اولین مجموعه شعر این شاعر به نام «مهتاب» منتشر شد و تاکنون از این نویسنده چندین مجموعه شعر، دو نمایشنامه منظوم و ترجمه «پیرمرد و دریا» نوشته ارنست همینگوی و «عروسی خون» اثر لورکا به زبان کردی به چاپ رسیده است.

از مجموعه شعر‌های بی‌کس به «دو سرو کوهی»، «عقاب»، «رود»، «سپیده‌دم»،«آفات»، «کرکس»، «عطشم را شعله فرو می‌نشاند»، «دره پروانه‌ها»، «صلیب»، «مار و روزشمار یک شاعر»، «سایه و آزادی» و «این واژه بی‌آبرو» می‌توان اشاره کرد. همچنین شعرهای این شاعر به چندین زبان ترجمه و منتشر شده‌اند.

شیرکو بی‌کس از دست نخست‌وزیر سوئد جایزه جهانی توخولسکی، مدال افتخار در ادبیات، را دریافت کرده بود.

چند عکس پس از درگذشت شیرکو بی‌کس را در این لینک ببینید