اظهارات رئیسجمهوری روسیه درباره ایران و توافق هستهای، مقامات جمهوری اسلامی را دچار شوک کرده و حالا این رژیم در برابر آمریکا بیش از پیش احساس تنهایی میکند.
به گزارش «شبکه رسانهای بیان» یک روز پس از سفر مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا به روسیه، ولادیمیر پوتین سخنانی را به زبان آورده است که میتواند نقطه عطفی در روابط این کشور با ایران باشد. پوتین با ابراز «تأسف» از نابودی احتمالی توافق هستهای، گفته است «ما نمیتوانیم همه مسائل را حل کنیم. روسیه آتشنشانی نیست که همهچیز را نجات دهد.»
این اظهارات پوتین که مانند خنجری تیز به پشت رژیم تئوکرات ایران فرو رفته پس از آن مطرح شده است که سازمان انرژی اتمی ایران روز چهارشنبه 25 اردیبهشت اعلام کرد که به دستور شورای عالی امنیت ملی «برنامههای مربوط به توقف رعایت سقف تولید اورانیوم غنیشده در تأسیسات نطنز و همچنین تولید بدون محدودیت آبسنگین در تأسیسات اراک را آغاز کرده است.»
پوتین که در نشست خبری مشترک خبری با الکساندر فن در بلن، رئیسجمهوری اتریش سخن میگفت، یادآور شد: «من بارها به طرفهای ایرانی گفتهام که به نظر من بدون توجه به تمامی حوادث، برای ایران بهتر است که در این توافق باقی بماند. به این علت که اگر ایران اولین قدم را در پاسخ به خروج آمریکا از برجام بردارد، روز بعد همگان فراموش خواهند کرد که آمریکا آغازگر این تخریب بوده است و ایران به خاطر همهچیز سرزنش خواهد شد.»
تحلیلگران سیاسی میگویند رئیسجمهوری روسیه با این اظهارات خود به نوعی با رژیم ایران اتمامحجت کرده و این هشداری است که اگر تنشها منجر به درگیری نظامی شد، از دست روسیه کاری ساخته نیست. در همین حال، پوتین تصریح کره است که ما نمیتوانیم «همه چیزهایی را که کاملاً هم در اختیارمان نیست» نجات دهیم. ما سهم خودمان را ایفا کردهایم.
جمهوری اسلامی که با شعار «نه شرقی، نه غربی» و «استقلال» پا به عرصه حیات سیاسی گذاشته، همواره روسیه را به چشم یک «متحد استراتژیک» نگاه کرده است. مهرماه سال گذشته علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی گفته بود «باید نگاهمان به شرق باشد نه به غرب، ضمن اینکه نگاه به غرب و اروپا جز معطل ماندن، منت کشیدن و کوچک شدن فایدهای ندارد.»
علیاکبر ولایتی، مشاور خامنهای نیز مرداد 1395 گفته بود که «رابطه ایران با روسیه نشئتگرفته از نگاه ایران به شرق است، نگاه به شرق مستلزم ابزارهایی است که از جمله آنها داشتن ارتباط راهبردی با کشورهایی چون روسیه و چین است.»
اما تجربه نشان میدهد این همسایه شمالی درباره روابط خود با جمهوری اسلامی به گونه دیگری میاندیشد. چنانکه سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه بهمن پارسال به فاصله اندکی پس از حملات سنگین نیروهای هوایی اسرائیل علیه تأسیسات نظامی و اطلاعاتی سپاه قدس در سوریه، صراحتاً گفته بود «نمیتوان روسیه و ایران را متحد یکدیگر توصیف کرد و دو کشور تنها در سوریه با یکدیگر همکاری میکنند.»
روسیه در سند راهبرد سیاست خارجی خود نیز جایگاهی قابلتوجهی برای رژیم ایران قائل نشده و صرفاً در آن تصریح کرده است «در اجرای مداوم توافق جامع هستهای» به طور همهجانبه «مساعدت» میکند.
جایگاه نازل جمهوری اسلامی در سیاست خارجی روسیه و پشت کردن رئیسجمهوری این کشور به علی خامنهای در حالی است که ایجاد زیرساختهای برنامه هستهای ایران پس از انقلاب، میلیاردها دلار سود برای روسیه در پی داشته است.