تعجب کردم وقتی شنیدم سازمانی ایرانی بی سروصدا ولی با مشارکت مردم دو میلیون دلاردر آمریکا به افرادی که فاقد بیمه درمانی هستند خدمات پزشکی رایگان ارائه کرده است. سازمانی به نام " تندرستی و حقوق بشر" که برون دادش نشان میدهد که نقش یک سازمان غیر دولتی تا کجا میتواند تاثیر گذارباشد.
هر چند قبلا در جلسات این سازمان شرکت کرده و در کمپینهای مختلفی که برای افراد مبتلا به سرطان بر پا میکردند حضور داشتم ولی پیگیری نمیکردم که این کمپینها تا چه حد در نجات و ایجاد اعتماد به نفس درافراد مبتلا به سرطان تاثیرداشته و چگونه به ظرفیت سازی جامعه ایرانی پیرامون مشارکت در فعالیتهای بشر دوستانه و تولید سرمایه و اعتماد عمومی کمک کرده است.
فعالیت هایی که جای آن درکشورما ایران خالیست وامنیتی تلقی میشود درحالیکه به عنوان مثال یک سازمان ایرانی در خارج از ایران میتواند درکمپینی به نام " نیما " برای یک فرد مبتلا به سرطان با همت مردم ده هزار دلارجمع آوری کرده و به درمان او اقدام کند و یا به پناهندگان مستقر درعراق امداد رسانی کنند.
بدون شک سازمانهای غیردولتی بستررشد و ارتقا افراد و زمینه سازبروز توانمندیها و پتانسیل آنها در ایفای مسئولیت اجتماعی هستند. سازمان هایی که عاملی موثر در رشد و توسعه جوامع محسوب میشوند.
هدف از نگارش این کوتاه سخن این است که نشان دهیم ممانعت از تاسیس چنین سازمان هایی در عصری که به سر میبریم خطری جدی و جبران ناپذیر در اسکلت بندی سرمایه اجتماعی در ایران است. امروز در بررسیهای انجام گرفته نشان داده شده که چگونه این سازمانها، البته از نوع مستقل میتواند بر روی انسجام عمومی تاثیر گذار باشد و فقدان آنها موجب گسست در روابط اجتماعی میشود.
امروز در کشورهای توسعه یافته، فعالیتهای مدنی به نوعی جزجدایی ناپذیراز فرهنگ ملی تبدیل شده به گونهای که یک سازمان مورد اعتماد مردم میتواند هزاران دلار برای خدمات اجتماعی جمع آوری کند ولی در تفکر جمهوری اسلامی چنین سازمان هایی دشمن محسوب میشوند.
به سازمانی که به عنوان نمونه اشاره شد توجه کنید. این سازمان یعنی " حقوق بشر و تندرستی" آزاد است که برای کمک به پناهگاههای عمومی گروه هایی به مدارس مختلف اعزام کند، با دانش آموزان گفت گو و گروههای داوطلب تشکیل دهد و مدرسه و نهادهای آموزشی و سیاست عمومی کشور هم برای پیشبرد چنین فعالیتی حداکثر توان خود را به کار میگیرند.
حالا چنین فعالیتی را در ایران تصور کنید که تنها به عنوان رویا متصور است و حتی خوابش را نمیتوان دید.
"فرانسیس فوکویاما" فیلسوف آمریکایی معتقد است تنها دولت و حکومتهای کارآمد هستند که با پرهیز از تصدی گری و تقویت جامعه میتوانند در مسیر توسعه پایدار قرار گیرند. وی نهادهای مدنی را موجب شکوفایی جامعه، تامین امنیت عمومی و گسترش اعتماد عمومی میداند که از راه غنی سازی آموزش عمومی و تشویق شهروندان به فعالیتهای داوطلبانه قابل تحقق است.
به نظر میرسد درشرایطی که هر گونه فعالیت داوطلبانه در داخل ایران جرم محسوب میشود ما ایرانیان در خارج از ایران میتوانیم با ایجاد و همیاری با چنین سازمان هایی نه تنها فعالیتهای مدنی را تمرین کنیم بلکه نتایج نوک پیکان چنین مشارکتی را به سمت توانمند سازی و آگاهی بخشی در ایران قرار دهیم.