- حسن روحانی احتمالا ۲۰ دسامبر به توکیو میرود و برخی منابع میگویند شینزو آبه در مورد توافق اتمی با او صحبت میکند.
- یک مقام ارشد ایالات متحده به ژاپنیها پیام داده نتیجه دیدار روحانی و شینزو آبه نخستوزیر ژاپن را به اطلاع واشنگتن برساند.
- نیویورک تایمز: مقامات آمریکایی تاکید کردند که هیچ نشانهای از اینکه معامله زندانیان به گفتگوهای بیشتر میان تهران و واشنگتن منجر شود نمیبینند.
منابع دیپلماتیک میگویند، ایالات متحده با برنامه ژاپن برای سفر روحانی و تهران به دنبال آن است که شرایط مداکره با قدرتهای جهانی بر سر بنبست توافق اتمی را مهیا کند.
یک مقام ارشد ایالات متحده به ژاپنیها پیام داده نتیجه دیدار روحانی و شینزو آبه نخستوزیر ژاپن را به اطلاع واشنگتن برساند. احتمالاً این دیدار ۲۰ دسامبر (۲۹ آذر) انجام خواهد گرفت.
برخی منابع میگویند در صورت دیدار روحانی و آبه انتظار میرود نخست وزیر ژاپن در مورد توافق اتمی با او صحبت کند. همچنین منابع دیگری گفتهاند که آبه ممکن است به تشریح برنامههای ژاپن برای اعزام نیروی نظامی به خاورمیانه بپردازد.
دولت ژاپن در نظر دارد برای ارتقاء تواناییهای اطلاعاتی و نظامی و همچنین اطمینان از ناوبری ایمن کشتیها، یک ناوشکن و یک کشتی گشتزنی به منطقه اعزام کند.
ژاپن برای میانجیگری بین تهران و واشنگتن تلاش میکند و از جمله کشورهایی است که تا کنون هیچ واکنشی به سرکوب خونین تظاهرات در ایران نشان نداده است.
پیشتر در ۲۳ خرداد ۱۳۹۸ (۱۳ ژوئن ۲۰۱۹) شینزو آبه با علی خامنهای در تهران دیدار کرد اما رهبر جمهوری اسلامی به او گفت ایران هیچ اعتمادی به آمریکا ندارد و تجربه تلخ مذاکرات قبلی با آمریکا در چارچوب برجام را به هیچ وجه تکرار نخواهد کرد زیرا «هیچ ملت آزاده و عاقلی مذاکره تحت فشار را نمیپذیرد.»
خامنهای در این ملاقات گفت «مذاکره نمیکنیم» و تاکید کرد «اینکه ترامپ گفته قصد تغییر رژیم ایران را ندارد دروغ است.»
اکنون با توافق تهران و واشنگتن برای معامله زندانیها این احتمال که مقدمات مذاکرات سیاسی میان دو کشور فراهم شود افزایش پیدا کرده است. در جریان تبادل ژیو وانگ و مسعود سلیمانی که به نظر میرسد سوئیس شرایط آن را فراهم کرده، برایان هوک و محمدجواد ظریف همزمان به زوریخ سفر کرده بودند اما هیچ خبری در مورد دیدار احتمالی یا رد و بدل شدن پیام (بیواسطه یا با واسطه) بین مقامهای آمریکا و جمهوری اسلامی منتشر نشده است.
نشانهای از مذاکراتِ بیشتر نیست
روزنامه نیویورک تایمز به نقل از مقامات آمریکایی که نامشان فاش نشده نوشت ژیو وانگ با یک هواپیمای دولتی سوئیس از تهران به زوریخ منتقل شده است. مقامات آمریکایی تاکید کردهاند که هیچ نشانهای از اینکه این معامله زندانیان به گفتگوهای بیشتر میان تهران و واشنگتن منجر شود نمیبینند.
با این حال دونالد ترامپ با ابراز خشنودی از همکاری جمهوری اسلامی برای آزادی وانگ از جمهوری اسلامی به خاطر این «معامله منصفانه» تشکر کرد.
نیویورک تایمز در ادامه مینویسد که برایان هوک از طریق سوئیس مذاکره مربوط به تبادل زندانیان را پیش برده است. با این حال هیچ دیدار مستقیمی میان هوک و مقامات رژیم ایران صورت نگرفته است. آخرین تماس مستقیم برایان هوک با مقامات ایرانی به مارس ۲۰۱۸ و به یک نشست پیرامون برجام برمیگردد.
قابل توجه اینکه معامله زندانیان دو روز پس از سفر بن علوی وزیر خارجه عمان به تهران صورت گرفته است گرچه در میان خبرها و گزارشهایی که از ملاقات او با مقامهای ارشد جمهوری اسلامی منتشر شد خبری در مورد احتمال گفتگو یا توافق برای آزادی وانگ و سلیمانی منتشر نشد.
تلاش برای تسهیل نقل و انتقال پول بین ایران و عمان
شنبه ۱۶ آذر، عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی درباره دیداری که با همتای عمانی خود و همچنین وزیر صنعت و تجارت عمان داشت گفت که آنها در مورد راهکارهای تسهیل روابط بانکی و تجاری بین ایران و عمان مذاکره کردهاند.
اینها همه میتواند نشانههایی برای افزایش احتمال آغاز مذاکره بین تهران و واشنگتن باشد چنانکه در جریان مذاکرات اتمی سال ۲۰۱۵ در دوران اوباما نیز آزادی زندانیان دو طرف از توافقات پنهان طرفین بود. با اینهمه پرسشهای زیادی در رابطه با مبادلهی اخیر مطرح است. اگر مقدمات مذاکره در حال فراهم شدن است آیا جمهوری اسلامی شروط ۱۲گانه آمریکا یا دستکم بخشی از آنها را پذیرفته و یا اینکه آمریکا قصد دارد از مواضع خود عقبنشینی کند؟ و پرسش مهمتر اینکه اعتراضات سراسری و سرکوب خونین معترضان چه تاثیری در رویکرد تهران و واشنگتن در مورد مذاکره داشته است؟ آیا جمهوری اسلامی برای حفظ خود قصد عقبنشینی دارد؟