یک تاریخچه کوتاه

پس از یک کودتایِ ناموفق در 1965 در اندونزی، که آن را به حزب کمونیست آن زمانِ اندونزی "پ.ک.ا." نسبت دادند، کشتار گسترده ای با رهبری ژنرال سوهارتو از اعضا، هواداران، سمپات ها و به این بهانه حتا گروهی مسلمانان و شماری اندونزیایی که ریشه چینی داشتند، انجام گرفت. میزان قربانیان را از سَد هزار تا دو میلیون بر آورد کرده اند که این دومی بسیار اغراق آمیز است و تنها برآوردی است بدون سند که اعتبار ندارد. این سرکوب برنیرویِ ژنرال سوهارتو(2008 ـ1921 ) بسیار افزود و او در 1967 قدرت را از رییس جمهورسوهارنو تحویل گرفت و خود رییس جمهور شد.

دورانِ سوهارتو

سوهارتو از 1967 تا 1998 به مدت سی و یک سال رییس جمهور بود. دوران او را "دورانِ اندونزیِ نوین" نامیده اند. زیر ساخت و زیربنایِ پیشرفتِ اندونزی در دورانِ او شکل گرفت. پنج سال نخست حکومتِ او به کوشش در راه بر پایی یک دمُکراسی غربی می گذرد، راه بر سرمایه های خارجی گشوده شده و اقتصاد اندونزی رو به شکوفایی می گذارد. ولی چون همه تجربه هایِ تلخِ تاریخی، قدرت بی اندازه خودکامگی، سرکوب و فساد را نیز در پیِ خود می آورد. سوهارتو از 1970 به خود کامه ای مبدل می شود که هر آوایِ مخالفی را خفه کرده و اقتصادِ کشور در اختیار خود و خانواده اش قرار می گیرد به شکلی که بنا به گفته یکی از مبارزانِ راهِ آزادی پیشینه دارِ اندونزی در یک مستندِ تلویزیونی، که هفته ای پیش از کانالِ دانش و آگاهیِ تلویزیون سوئد پخش شد، حتا اکنون نیز بخش زیادی از اقتصادِ اندونزی در دستِ بازماندگانِ خاندانِ سوهارتو است. به هر رو نا خشنودیِ مردم از نبود آزادی و فسادِ حکومت هر روز بیشتر می شود تا هنگامِ بحرانِ مالی سال 1997 که اقتصادِ اندونزی بسیار لرزان و سست شده، جامعه به انفجار رسیده و سر به شورشِ همه جانبه ای بر می دارد و سوهارتو در 21 مه 1998 مجبور به استعفا می شود.

استعفا چگونه شکل گرفت؟

همه هدفِ این نوشته درست در همین پرسش نهفته است. چگونگی این استعفا می توانست درسی باشد برای خودکامه ای چون خامنه ای و حکومت ولایی او. امری که با شناخت از اندیشه و روش او و پیرامونیانش، شوربختانه ناشدنی می نماید.

شورش هایِ گسترده که شکل می گیرد، سوهارتو برای راضی کردن مردم در اندیشه جابجایی کابینه می افتد ولی یازده یا دوازده تن از وزیران نه تنها از همکاریِ با او سر باز می زنند که همگی خواستارِ بر کناری او می شوند. این یک سویِ ماجرا است، از دیگر سو سه تن از ژنرال های قدرتمند در مقام رهبرانِ نظامی به محلِ سکونتِ سوهارتو رفته و به او می گویند برای نگاهداشت یکپارچگی، آینده و سودِ اندونزی بهتر است شما استعفا بدهید. فردایِ آن روز سوهارتو استعفا داده و معاون او جانشینِ او می شود که اثر فراوانی در پیشرفت هایِ اندونزی می گذارد که بحثِ این نوشته نیست. همین اندازه گفته شود که در همآن مستندِ تلویزیونی آن مبارز پیشین به نکته مهم دیگری نیز اشاره کرد و گفت امروز ناداری و ناداران همچنان هستند ولی دستِ کم ما آزاد هستیم و می توانیم بدون ترس سخن گفته و انتقاد کنیم.