برداشت سوم: اصلاح طلبان را نمی توان از شیر رانت‌ها گرفت

از بیعت سال ۹۶ بدین سو در سه موج دی ۹۶، آبان ۹۸، و دی ۹۸ بخش قابل توجهی از مردم کوچه و بازار نشان داده‌اند که جمهوری اسلامی را نمی خواهند. نارضایی عمومی حتی در نظر سازی‌های دولتی منعکس شده است (البته برای زدن دولت روحانی). اما گروه‌هایی که خود را بدون هیچ نشانه‌ای اصلاح‌طلب می‌خوانند نیز نشان داده‌اند که به این اعتراضات هیچ گونه توجهی ندارند و به کسب وکار سیاسی خود مثل گذشته ادامه می‌دهند. کشتار آبان ۹۸ می توانست بسیاری از آنها را بیدار کند که نکرد. بیعت ۹۸ نشان داد که اصلاح‌طلبان را به هیچ وجه نمی‌توان از شیر حکومت گرفت.

برداشت چهارم: مداحی قدرت همیشه کار نمی کند

گروه‌های اصلاح‌طلب از دی ۹۶ تا دی ۹۸ همه‌ی سرکوب‌های حکومتی را مورد تایید یا تمجید قرار دادند یا در برابر آنها سکوت کردند، اما در هنگام بررسی صلاحیت‌ها از این جانبداری و سکوت نتیجه نگرفتند. علی خامنه‌ای و وفادارانش نمی‌توانند به آنها اعتماد کنند. آنها در ذهن و زبان خامنه‌ای هنوز فتنه گر به حساب می‌آیند. اصلاح‌طلبان می‌توانند از این رد صلاحیت‌های گسترده بیاموزند که نقد سرکوب می تواند حتی بیش از مداحی آن به کسب قدرت سیاسی (نه فقط قدرت اجتماعی) بیانجامد.

برداشت پنج: با پول همه چیز را می‌توان یکجا در جمهوری اسلامی خرید

رد صلاحیت و بعد تایید صلاحیت تاجگردون (بعد از دیدار با اعضای شورای نگهبان)، یکی از اعضای ثروتمند مجلس دهم، نشان داد که وقتی اعضای شورای نگهبان رنگ پول را ببینند افراد را از صافی تنگ خود به سرعت عبور می‌دهند. برخی نامزدها (تاجگردون، الهیار ملکشاهی، و علیرضا ورناصری) پس از تایید صلاحیت در ستاد‌ها و برنامه‌های انتخاباتی‌شان کارناوال (رقص و موسیقی و آوازه خوانی و کباب خوری و تیراندازی) برگزار کردند. کسانی که دست در جیبشان می‌کنند هم صلاحیت می‌خرند هم کارناوال و هم رای.

برداشت ششم: مصباح و یزدی باز می‌گردند

اگر یادتان باشد استمرارطلبان برای حذف یزدی و مصباح از خبرگان در بیعت ۹۴ حاضر شدند به دری نجف آبادی رای بدهند (پناه بردن از مار به عقرب). در بیعت ۹۸ رژیم آنها را از حوزه‌های مشهد و قم به مجلس خبرگان بازگرداند تا نشان دهد که حتی کوچک‌ترین دستاوردهای استمرارطلبان بی حاصل بوده است.

برداشت هفتم: بازار سیاست اقتدارگرا آهنربای پول‌های کثیف است

در بیعت ۹۸ پول‌های کثیف برای خرید رای به سوی کالاهای مورد نیاز مردم مثل بنزین رفت. صاحبان این پول ها می‌دانند که با اعطای چند لیتر بنزین می توان رای خرید و چنین کردند. در همین دوره برخی نامزدها برای رای جمع کردن چای و قهوه نیز دادند. در دوره‌های قبل بسته به شرایط کالاهای دیگری توزیع شده‌اند: خام یا پخته. در جمهوری اسلامی دیگر بدون هزینه کردن نمی‌توان رای به کیسه ریخت. از این جهت صندوق رای دیگر محلی نه برای تمرین دمکراسی،بلکه برای رقابت درونی قشر حاکم بر سر منابع عمومی و فساد است.

برداشت هشتم: این "همه پرسی نظام" نیز به انجام رسید

جمهوری اسلامی نشان داده است که در بیعت‌ها "جبرا" پیروز است و بنابراین اکثریت مردم در هر شرایطی در بیعت شرکت کرده‌اند. نظام در هر بیعتی این را به اثبات می‌رساند چون بدان نیاز دارد. در بیعت ۹۸ نیز سخنگوی شورای نگهبان از پیش اعلام کرد که بالای ۵۰ درصد شرکت می‌کنند. مراکز نظرسازی رژیم (مثل ایسپا) نیز رقم ۵۲ درصد را پیش از انتخابات اعلام کردند تا رای سازی‌ها توجیه مناسبی داشته باشند. به همین دلیل مشارکت ۲۵ تا حداکثر ۴۰ درصدی از پیش بالای ۵۰ درصد اعلام شد. مقامات مربوطه (وزیر کشور و سخنگوی شورای نگهبان) در حالی که زمان رای‌گیری به پایان نرسیده بود بالاتفاق این سخن خلاف واقع را تکرار کردند که میزان مشارکت همانند دوره‌ی قبل است تا جلوی گزارش‌های میدانی را بگیرند و مصلحت نظام مخدوش نشود. همچنین پس از اعلام اعداد ۱۱ و ۱۷ میلیونی در ساعات ۳ و ۷ بعد از ظهر روز رای‌گیری اعلام میزان مشارکت متوقف شد تا در آشپزخانه نظام بتوانند آن را دستکاری کنند.

برداشت نهم: انتظاری بیش از این نداشتند

براساس ماده ۸ قانون انتخابات مجلس و براساس اصلاحیه ۱۳۹۵/۳/۳ ، فرد برنده در بیعت در مرحله ‏اول باید حداقل ۲۰ درصد از کل آرا را کسب کند. تا بیعت دور گذشته، این میزان ۲۵ درصد بود. مشخص است که مقامات جمهوری اسلامی همیشه انتظار دارند که مشارکت در رای دادن پایین بیاید چون خود بهتر از همه می‌دانند که کارنامه‌شان چگونه بوده است. آنها از فقدان مشارکت در دوره‌های گذشته درس می‌گیرند اما بخشی از رای‌دهندگان از بی‌نتیجه بودن رای خود درس نگرفته‌اند.

برداشت دهم: بیعت تنفس مصنوعی است

جمهوری اسلامی در شرایط بسیار دشواری قرار دارد. نه تنها ذخایر ارزی به اتمام رسیده بلکه حکومت مشغول بالا آوردن قرض خارجی است. بر اساس برخی تخمین‌ها قرض خارجی حکومت به حدود ۱۰ میلیارد رسیده است. نقدینگی در پایان آذر ۹۸ با رشد ۲۸ درصد از مرز ۲۲۶۳ هزار میلیارد تومان عبور کرد که به معنای چاپ بی دریغ اسکناس است و به تورم بالا در سال بعد دامن خواهد زد (تا حدود ۳۰ درصد). وضع خزانه‌ی حکومت آن قدر بحرانی است که شهرداری تهران ده میلیارد تومان برای برگزاری بیعت ۹۸ به دولت کمک کرد. در این شرایط رمقی برای شهروندان برای گرم کردن تنور بیعت باقی نمانده است. همان ۵ تا ۱۰ درصدی که ریزه خوار حکومت هستند در این ماجرا شرکت کردند. درسی که حکومت از این دوره باید بگیرد این است که وقتی جیب آن خالی است و چیزی گیر شهروندان نمی آید بر رای دادن اصرار نکند.