Sunday, Mar 22, 2020

صفحه نخست » شكستن درب حرم حضرت معصومه نشانه رشد عوام گرايی در تشيع، محمدحسن خلخالی

Mohammad_Hassan_Khalkhali.jpgمحمدحسن خلخالی - پژوهشگر امور حوزوی
از عوام است هر آن بد که رود بر اسلام
داد از دست عوام // زانچه ییغمبر گفته
است و درو نیست شکی نپذیرند یکی
وحی منزل شمرند آنچه شنیدند از امام
داد از دست عوام // به هوای نفسی جمله نمایند قعود آه از این قوم عنود
به طنین مگسی جمله نمایند قیام
داد از دست عوام
ملک‌الشعرای بهار
تراژدی كرونا يكبار ديگر نشان داد توقعات ما شيعيان از امامان با قضاء و قدر الهی منطبق نيست. متاسفانه علماء، خطباء، و نوحه خوانها با نقل روايات ضعيف و خوابهایكذايی سطح توقعات غير واقعی مردم را بالا ميبرند و ضرر اين كار اين است وقتی كه جواب دعاهايشان را نميگيرند ايمانشان نسبت به دين و اهل بيت ضعيف ميشود. بی ترديد دعاء طبق نظر قرآن عبادت است: "وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ" (و خدای شما فرمود که مرا با (خلوص دل) بخوانید تا دعای شما مستجاب کنم. آنان که از (دعا و) عبادت من اعراض و سرکشی کنند زود با ذلت و خواری در دوزخ شوند).
اما متاسفانه تصور عموم مردم از دعاء انحصارا طلب حاجت است و اين امر تاثيرات منفی زيادی در عقيده آنها ايجاد ميكند و علتش اين است كه درصد كمی از دعاهای حاجتی مردم مستجاب ميشود.
احتمالاً طبق تحقيقاتی كه در غرب بين متدينين به اديان يهوديت مسيحيت و اسلام انجام گرفته زير بيست درصد، يهوديها معتقد بودند كه دعاهای حاجتيشان مستجاب شده، در حالی كه اين درصد در مسيحيها بيست و شش بوده است. در مقابل مسلمانهای مورد تحقيق قرار گرفته معتقد بودند بيش از سی درصد از دعاهای حاجتيشان مستجاب شده است. همچنين تحقيقات نشان داده كه ايمان سيزده درصد از دعا كنندگان بسبب عدم استجابت تضعيف شده است .
احتمالاً اين درصد در ميان مسلمانان بيشتر ميباشد، بعضی از منتقدين معتقدند دعای حاجتی انسانها را از حالت فعال در زندگی به حالت منفعل تبديل ميكند. مثلاً وقتی شخصی مريض ميشود بجای دوا و درمان، درمان را در دعا جستجو ميكند. در حديثی هست كه وقتی موسی پيامبر مريض شد و روش علاجی اطباء را رد كرد و علاج را مستقيماً از خدا درخواست كرد ندا رسيد تا به توصيه اطباء عمل نكند شفايی در ميان نخواهد بود.
البته شفا از خداست و قرآن از زبان ابراهيم ميگويد: "واذا مرضت فهو يشفين" ولكن انسان ميبايست به وسائل علاج اهتمام بورزد در حديث است كه "ابي الله أن يجري الأمور الا بأسبابها".
همچنين منتقدين دعاهای حاجتی معتقدند كه اين نوع دعاها در واقع تخطئه قضاء و قدر الهی است، بعبارت ديگر خداوند در تعيين سرنوشت ما دچار خطا شده و از او توسط دعا خواسته ميشود كه خطايش را تصحيح كند.

سوال پيش ميايد پس حكمت دعا كردن چيست؟ بعضی معتقدند فايده دعا رهانيدن انسان از احساس حالت تنهايی است. از آنجا كه همراهی انسان با هر چيزی و با هر كسی در اين دنيا موقتی و زود گذر است و همراهی‌ها به جدايی و وانفصال منتهی ميشود و تنها همراهی با خدا انسان را از احساس هراس از تنهايی ميرهاند ولذا دعا وسيله ای است برای رهايی از نگرانی تنهايی است. قرآن نيز كه دعا را عبادت ميداند احتمالاً همين نكته را تاكيد ميكند. "الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ"، آنها كساني هستند كه ايمان آورده‏ اند و دلهايشان به ياد خدا مطمئن (و آرام) است، آگاه باشيد با ياد خدا دلها آرامش مييابد. بيشتر مردم متاسفانه با حقيقت دعا آشنا نيستند و خدا را فقط وسيله ای برای وصول به خواسته هایشان ميخواهند. و اما در شيعيان مشكل از نوع ديگری است. عملاً امامان جای خدا را گرفته‌اند. هر چند علماء تاكيد ميكنند اين مظاهر توسل به ائمه با اصل توحيد مغايرت ندارد اما عملاً ديده شده رابطه شيعيان با امامان از رابطه شان با خدا قويتر است قدرت آنان را همسان قدرت خدا به تصوير ميكشند.
قرآن در مورد پيامبر ميگويد: "قُل لَّا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ ۚ وَلَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ ۚ" بگو جز آنچه خدا بخواهد براى خودم اختيار سود و زيانى ندارم و اگر غيب مى‏ دانستم قطعاً خير بيشترى مى‏ اندوختم و هرگز به من آسيبى نمى ‏رسيد. حتی پيامبر نيز در معرض مصائب گرفتاریها مشکلات و امراض قرار می‌گیرد و‌ باید بخدا پناه ببرد. اينكه برای مردم عقيده بسازند كه اين بارگاهها مأمن از بلاها هستند و برای قضای حاجات و شفای أمراض بدانجا بايد متوسل شوند بر خلاف سنت الهی است، "ولن تجد لسنة الله تبديلا".
در اين جهان هر كاری از راهش بايد عمل شود و دنيا دنيای اسباب و مسببات است.
شما ملاحظه می‌كنيد خود اين بارگاهها در طول تاريخ در معرض تجاوزها بودند. در سال۱۲۱۶ قمری در روز عاشوراء در كربلاء وهابيون دست به كشتار زدند، اطفال را سر بريدند، هفت هزار از سادات و علماء را بقتل رساندند و حرم امام حسين را منهدم كردند. لازم به تذكر است كه وهابيون اول قصد نجف و بارگاه امام علی را داشتند، اما بدليل اينكه آن شهر توسط قلعه و حصار محافظت شده بود بسوی كربلا كه حصاری نداشت حركت كردند. طرفه اينكه مامون ماندن نجف از حمله وهابيون را اينگونه توجيه كردند كه يكی از صالحين امام علی را در خواب ديد كه كفهای دستش سياه شده و علت را پرسيد امام پاسخ داد پس آن توپها را از شهر چه كسی دفع ميكرد.
این پناه بردن‌ها به غیر خدا سبب می‌شود که بارگاه های امامان از اهمیت بسزایی برخوردار شوند. البته بارگاههای مجلل امامان به موضوع حفظ هویت تشیع نیز مرتبط است یعنی با این جاذبه‌ها ارتباط مردم با مذهب و امامان حفظ می‌شود، و‌ همچنین این بارگاه‌ها نقش بسزایی در تقدس آفرینی که لازمه حفظ هویت مذهبی است دارند.
شما ملاحظه کنید تقدس شهر قم مدیون به بارگاه حضرت فاطمه دختر امام کاظم است. امام کاظم حدود چهل فرزند داشتند اما چگونه شد كه بجز امام رضا حضرت فاطمه معصومه از ميان آنان اين گونه شهرت پيدا كرد؟ بنظر ميرسد همان حاجت تقدس آفرينی برای اهميت دادن به شهر قم و همچنين جاذبه ايجاد كردن برای حوزه علميه دليل آن باشد.
افراط در تقدس آفرينی، مرجعی همچون آيت‌الله وحيد خراسانی را بر آن داشت كه با نمايش بازی هنر پيشه ای در نقش حضرت عباس مخالفت كند با اينكه مرحوم آيت‌الله خويی در استفتائی نقش امامان را در فيلم بازی كردن به صراحت جايز دانسته بودند.
اين سيرت عوامپرورانه ايشان و ديگر همفكرانشان در بوجود آمدن حركات جاهلانه اي مثل شكستن درب حرم حضرت معصومه و در معرض خطر قرار دادن سلامت مردم بي تاثير نيست؛ "هذه بضاعتكم ردت إليكم".
قرآن میفرمايد: "وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا ۗ وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا ". واقعا شگفت انگيز است عمل اين شيخ جليل خراسانی كه از تمثيل حضرت عباس غصبناک شده و تهديد كردند كه چنين شود و چنان خواهد شد، اما شنيده نشد وقتی در فيلم و سريال بازيگران در نقش حضرت يوسف و موسی كه پيامبران خدايند تمثيل كردند اظهار ناراحتی و اعتراض كنند، اين تبعيض در برخورد اين تصور را ايجاد ميكند كه در نگاه شيخ وحيد مقام حضرت عباس از مقام پيامبر اولوا العزم هم بالاتر است.
این روزها بمناسبت انتشار ويروس كرونا از مراجع نقل ميشود كه از مردم ميخواهند دعاء كنند كه كار خوبی است اما كافی نيست از امام علی نقل شده است كه فرمودند: هلا جعلت مع الدعاء شيئاً من القطران.
مراجع بايد بدلیل شیوع کرونا حكم به حرمت تجمع در بارگاه‌های امامان و امامزادگان بدهند.
چندی پيش عده‌ای به بارگاه حضرت معصومه هجوم برده و درب آن را شكستند تا ميزان عشق خود به اهل بيت را نشان دهند كدامیک از مراجع اين عمل را محكوم كرده و آنرا حرام اعلام كردند. آيا اين گونه اشخاص از مصاديق قول امام علی نيستند كه "هلك في اثنان محب غال و مبغض قال".
برای منع انتشار اين ويروس حكم به وجوب قرنطينه كنند. خود پيامبر قرنطينه را بعنوان راهكاری برای منع انتشار بيماريهای واگير توصيه فرمودند: " إذَا سمِعْتُمْ الطَّاعُونَ بِأَرْضٍ، فَلاَ تَدْخُلُوهَا، وَإذَا وقَعَ بِأَرْضٍ، وَأَنْتُمْ فِيهَا، فَلاَ تَخْرُجُوا مِنْهَا ". همچنين مردم را الزام كنند كه به دستورات و راهنماييهای پزشكی همانند احكام شرعی عمل كنند.



Copyright© 1998 - 2024 Gooya.com - سردبیر خبرنامه: [email protected] تبلیغات: [email protected] Cookie Policy