بی بی سی - قیمت دلار در آخرین روز اردیبهشت، در بازار ایران به حدود ۱۸ هزار تومان رسید. روند افزایش تند قیمت دلار از اوایل اردیبهشت آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
نمودار زیر نشان می‌دهد که قیمت دلار از اول اردیبهشت طی یک ماه حدود دو هزار تومان گران شده است. روز ۲۳ اردیبهشت دلار وارد کانال قیمتی ۱۷ هزار تومان شد. شد اما روند کاهش ارزش ریال در برابر دلار، همچنان ادامه یافت و به نظر می‌رسد دولت هم تاکنون موفق به کنترل بازار ارز نشده است.
نوسان قیمت دلار در بازار ایران
اول فروردین ۱۳۹۹ تا ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹
***
در بازار ارز ایران چه خبر است؟
قیمت حدود ۱۸ هزار تومانی دلار که امروز ثبت شد، نزدیک به بالاترین قیمت دلار از مهرماه ۱۳۹۷ است. در آن دوره بازار ارز ایران بحرانی تمام عیار را تجربه کرد و قیمت دلار برای ساعاتی به حدود ۲۰ هزار تومان رسید. این بحران بعد از خروج آمریکا از برجام، در ۱۸ اردبیهشت ۱۳۹۷ و بازگشت دو مرحله‌ای تحریم‌ها رخ داد. ۱۳ آبان ۱۳۹۷ تمام تحریم‌های آمریکا که براساس برجام معلق شده بود، دوباره اعمال شد.
از آن زمان، آمریکا موفق شده فروش نفت ایران را از حدود روزی دو ونیم میلیون بشکه، به مقداری ناچیز کاهش دهد. درآمد اصلی دولت ایران از نفت است، و درآمد عمده ارزی ایران هم از طریق نفت است. با آنکه صادرات غیر نفتی و فروش محصولات پتروشیمی هم برای ایران درآمد ارزی دارد، اما تحریم‌های مالی آمریکا و البته تحریم تقریبا تمام بخش‌های اقتصادی ایران، درآمد غیر نفتی و پتروشیمی را هم به حدی ناچیز رسانه است.
متوسط قیمت ماهانه دلار در ایران
یک ماه اخیر متوسط قیمت دلار به بالاترین* سطح از زمان خروج آمریکا از برجام رسید. در ۳۱ اردیبهشت هر دلار حدود ۱۸ هزار تومان معامله شد.
نمودار بالا متوسط ماهانه قیمت دلار را نشان می‌دهد، با آنکه در مهر ۱۳۹۷ قیمت دلار رکورد حدود ۲۰ هزار تومانی را ثبت کرد، اما قیمت‌ها با دخالت دولت، پایین آمد. اما در ماه‌های اخیر، قیمت متوسط ماهانه روندی صعودی داشته است که نشان می‌دهد افزایش قیمت دلار، نوسانی ناگهانی نبوده است بلکه پاسخی به کاهش مداوم ارزش ریال در برابر دلار بوده است.
آیا دلار گران‌تر هم خواهد شد؟
اگر دلار را یک کالا در نظر بگیریم، تنها راه کنترل قیمت یک کالا، عرضه آن به بازار است. راه عرضه دلار به بازار ایران، افزایش دارایی‌های دلاری دولت است. دولت در اقتصاد ایران بزرگترین فروشنده دلار در بازار است.
اما با وجود آنکه مقامات ایران، بارها بر "کافی بودن" دارایی‌های ارزی کشور تاکید کرده‌اند، در عمل با از دست رفتن درآمد فروش نفت، توان عرضه دلار به بازار را از دست داده‌اند که نشانه آن کاهش مداوم و بی‌سابقه ارزش ریال است.
آثار افزایش قیمت دلار چه خواهد بود؟
تحولات سال‌های اخیر نشان می‌دهد که افزایش قیمت دلار، به افزایش تورم دامن می‌زند. البته می‌توان از بعد دیگری هم به این مسئله نگاه کرد. اگر دلار را یک کالا در نظر بگیریم، این کالا (دلار) به افزایش سطح قیمت‌ها واکنش نشان می‌دهد و گران می‌شود. اما کنترل قیمت دلار، دشوارتر از کنترل قیمت مثلا گوشت مرغ است. چون دولت میتواند با دخالت در بازار، قیمت بعضی از اقلام را کنترل کند.
اما برای دخالت در بازار ارز، باید ارز وارد بازار شود و به نظر می‌رسد اولویت دولت ایران در ماه‌های اخیر، نگه داشتن ارز‌های موجود در خزانه و رها کردن بازار ارز است.
آیا افزایش قیمت دلار میتواند واکنشی به تحولات بورس باشد؟
دلار در اقتصاد ایران، به صورت سنتی یک معیار برای سنجش میزان دارایی‌ها است. در هفته‌های اخیر، افزایش و بعد کاهش رونق بورس، میتواند به سرمایه گذران پیام بدهد، که حفظ ارزش دارایی‌ها با خرید دلار، کم خطر‌تر از سرمیاه‌گذاری در بورس است.
اگرچه می‌توان به راحتی اثبات کرد که در مواردی، بعضی از سبد‌های سرمایه‌گذاری بورس سود بالاتری نسبت به دلار داشته‌اند، اما تحقیقاتی که در مورد ریسک پذیری سرمایه‌گذاران خرد انجام شده، نشان می‌دهد که این سرمایه‌گذاران، به دنبال کمترین میزان خطر هستند، حتی اگر سود پایین‌تری به دست بیاروند.
برایان هوک خطاب به ایران: مذاکره با ترامپ یا فروپاشی اقتصادی
دویچه وله - مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا گفته رهبران ایران در مقابل سیاست "فشار حداکثری" آمریکا تنها یک راه دارند؛ یا با دولت ترامپ مذاکره کنند و یا فروپاشی اقتصادی ایران را مدیریت کنند.
برایان هوک، مسئول امور ایران در وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا روز سه‌شنبه ۱۹ مه گفت که ایران در مقابل آمریکا تنها یک راه دارد. او تأکید کرد: «اکنون بیش از سه سال است که ما از طریق دیپلماسی و بازدارندگی با ایران مقابله کرده‌ایم. رژیم [ایران] به دلیل تحریم‌های ما در هم شکسته است. رهبران ایران حالا تنها یک راه دارند: یا با پرزیدنت ترامپ مذاکره کنند یا فروپاشی اقتصادی را مدیریت کنند.»
دولت ترامپ با خروج از توافق اتمی با ایران در سال ۲۰۱۸، اعمال سیاست "فشار حداکثری" را بر جمهوری اسلامی آغاز کرد. بازگرداندن تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران با هدف به صفر رساندن فروش نفت ایران بزرگترین پیامد این سیاست بوده است.
👈مطالب بیشتر در سایت دویچه وله
نتیجه این تحریم‌ها این بوده که صادرات نفت ایران از روزانه دو میلیون و ۱۳۰ هزار بشکه در سال ۲۰۱۷ به کمتر از ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. آمریکا همچنان در تلاش است تا جلوی این میزان فروش نفت ایران را نیز بگیرد.
در همین راستا اخیرا کشتی‌های جنگی آمریکا راهی دریای کارائیب شده‌اند تا جلوی ورود نفتکش‌های ایرانی به سواحل ونزوئلا را بگیرند. این نفتکش‌ها حاوی سوخت پالایشگاهی برای ونزوئلا هستند.
