امروزه حقوقِ بشر جز بیانِ یک اندیویدُوآلیسم (فرد گرائی) افسار گسیخته و یک ساده لوحی گیج‌کننده نیست. و هر روزه خود را عاجز تر از روز پیش در برابرِ بحران های سیاسی و اجتماعی در جهان می‌بیند که وجه بارز و روشن آن، شرایطِ مهاجران و پناهجویان و ده‌ها هزار زندانی سیاسی در سراسرِ جهان است. نا گفته پیداست که این انتقاد ها به هدف‌های اولیه ی اعلامیه ی حقوق بشر وارد نیست، بلکه نوعِ بکارگیری آن در دموکراسی های معاصر را نشانه میگیرد. (گفتگوی ژوستین لاکروا- هفته نامه فرانسوی تِله راما ۰۱/ ۰۲ / ۲۰۱۸ .)

ولی جریان های گوناگونِ چپِ رادیکال میگویند که شور و هیجانی که در این سال‌ها در ستایشِ حقوقِ بشر بکاربرده شده، میتواند نشانه ای از رها کردنِ یک سیاست واقعی و کاربُردر جهتِ کم کردن نابرابری‌های اقتصادی- اجتماعی شود. به تعبیر دیگر، آنها حقوق بشر را نوعی پانسمان بروی زخم های عمیقی میدانند که میتواند این نابرابری‌ها را بپوشاند.

با نگاهی به شرایطِ مهاجران و بیگانگان در کشورهای اروپائی، بیش از پیش به این وافعیت میرسیم که حقوق بشر بیشتر در بر گیرنده ِ کسانی است که دارای ملیت این کشورها هستند. سیاست‌های پذیرشِ مهاجران در اتحادیه ی اروپا درست همان تصویری ست که هانا آرنت از « بی حق و حقوق ها » در دومین جلدِ کتابِ خاستگاه ِ توتالیتاریسم(خودکامگی)۱۹۵۲ بدست میدهد.

نخستین انتقاد از حقوقِ بشر در سالِ ۱۷۸۹ توسطِ محافظه کاران ارائه شد. این جریانِ فکری معتقد بود که به «حقوقِ فردی» آنچنان بهاء داده شده است که بکلی آنرا از داشتنِ گستردگی ی «حقوقِ دسته جمعی» محروم میکند. و گذشته از این، آنچنان آنرا به یک بی بند و باری اجتماعی و خود شیفتگی ی مبالغه آمیز دچار کرده است که اثرش را میتوان در جامعه ی غرب دید.

مخالفتِ ظاهری بینِ نیروهای چپ که بر گسترشِ حقوقِ فردی تاکید میکنند و نیروهای راست که روی عاملِ منافع اقتصادی پا میفشارند، در‌واقع لیبرالیسم اقتصادی و لیبرالیسم اجتماعی هستند که دوشاخه از یک مکانیسم را تشکیل میدهند. اینچنین است نظرِ « مارسل گوشه۳» در کتابِ « فهمیدنِ تیره بختی فرانسوی » که به صورتِ گفتگومنتشر شده است و او چون یک مبارز نظر خود را ابراز میکند. وی «حقوقِ بشر گرا ئی » droit de l'hommisme را وسیله ی افزایشِ حقوقی میداند که اروپائی ها را به «فراموش کردنِ اینکه در وهله ی نخست یک شهروند هستند میکشاند» وآنها را « با تکیه کردن به فردگرائی، از تعلق و وظیفه‌ای را که باید در قبالِ گروه‌های اجتماعی داشته باشند، دور میکند.»

در سال‌های ۱۹۷۰با ظهور سرمایه داری غیر متعارف، وحشی و در عین حال ضدِ توتالیتاریسم، شاهدِ جلوه هائی از جنبشِ آزادی خواهی بر پایه ی گزینه های فردی بوده‌ایم که به انتقاد از حقوقِ بشر پرداختند. از چهره‌های بارز آن میتوان از رژیس دُبره «۴» نام برد. او در ۱۹۷۸ با پا فشاری بر اصلِ ضدِ سرمایه داری وتکیه بر جهانی نگری، حقوقِ بشر را « موعظه گرِ اخلاق» میدانست که کارش صرفا تنبیهِ عواملی ست که مانعِ هر نوع « آلترناتیوِ انقلابی » در مقابلِ سیستمِ مسلط و طرفدارِ نا عادلانه ِ ثروت هستند.(ص ۳۱ همانجا)

پس از گذشتِ ده سال، گفتمان وی از جهانی نگری به سوی حمایت از فرآورده های داخلی تغییر جهت میدهد و این مرد بزرگ از چه گوارا روی بر می گرداند و به ژنرال دوگل پناه میبرد. امیدِ به یک انقلاب که بتواند رابطه‌های جهانی ی بهره کشی را در هم بشکند، به یکباره جای خود را به دفاع از « ملت » میدهد؛ که تنها امکانِ بر آورده کردنِ « خواست ِ برابری خواهی » است. رژیس دُبره در ادامه میگوید :ملت «بویژه مقدس ست»، « مثلِ همه ی آن چیزهائیکه فرد را به گروهی با گذشته ی اسطوره ای پیوند می زند.» دُبره چنین ادامه میدهد : «برخلافِ حقوقِ بشر، یک شهر وند آماده است که برای نگهداری ی هویتِ ملی اش، از جان خود مایه بگذارد. در حالیکه حقوقِ بشر، بدون در نظر گرفتنِ پیچیدگی های دیالکتیک تاریخی، با آمیزه ای از تضادها و دودوزه بازی بینِ بازار آزادِ اقتصادی و ردِ ملت، نمایان میشود. »( ص. ۳۱ همانجا ) و( نگا. لوموند دیپلوماتیک - اکتبر۱۹۷۸)

حقوقِ بشر در مقابله با آنچه را که در طی این سال‌ها، چه در زمینه ی گسترشِ بی ثباتی در داشتن کار و چه در زمینه ی نابرابری اقتصادی درکشورها ی مختلف صورت گرفته است، ساکت نشسته است. بخشِ عمده ی سرزنشی را که مارکسِ جوان به حقوق بشر وارد آورده است، بر پایه ی چشم‌پوشی از بیان آنچه را که درباره ی مالکیت است، میباشد.و به تعبیر دیگر، میتوان حقوق بشر را بهانه ی ایدئولوژیکی ی خوبی برای پنهان نگهداشتنِ نابرابری‌های واقعی به شمار اورد. و در رُمانِ «سوسنِ سرخ »اثرِ آناتول فرانس نویسنده فرانسوی، که در سالِ ۱۸۹۴ منتشر شده است، به شوخی ولی به روشنی از آن رفع ابهام میشود و گواه خوبی بر این ادعاست : « برابری خواهی ی شکوهمندِ قوانین توانسته به یکسان، به ندار و دارا، خوابیدن ِ زیرِ پل ها، گدائی کردن در کوچه‌ها و دزدیدنِ نان را منع کند.»(ص ۲۸ همانجا)

ژیل دُلوُز«۵»، فیلسوف فرانسوی حتی پا را فرا تر از این می‌گذارد. او معتقد است که زخم عمیق‌تر از اینست. حقوق بشربا بی نوجهی به شکلِ زندگی انسان ها، نه به خواری و نه به زشتی ی روزمره گی آنها علاقه نشان میدهد « و نه به رسوائی و بی آبرو شدن شان که ناچار به تحمل آن هستند . و اینهمه را باید نتیجه ی همبستگی های بازارِ جهانی در جهتِ رقابت‌های آن در سطحِ جهانی دانست. و در نهایت، این رقابت ها و فشارهای ناشی ازآن،که به شورش این انسان‌ها منتهی میشود، نیروهای سرکوبِ دولت ها و دستگاهِ سرکوبِ انتظامی-امنیتی شان را فعال میکند.»

الن بادیو «۶» فیلسوف چپ گرای فرانسوی و دیگرنِحله های چپِ « رادیکال» براین استدلال به نحو ِ سر سختانه ای صِحه نهاده اند. بادیو حقوقِ بشر را کاملاً « سازگار با خود خواهی شادمانه ی پولدارهای غربی » میداند. طرفداران ِ نگاهی اینچُنینی به حقوقِ بشر، حتی فراتر ازاین گام برداشته اند و همساز بودنِ محافظه کارانه ی حقوق بشررا در مجذوب شدن به سرمایه‌گذاری امپریالیستی جستجو میکنند و مردم فریبی این سازمانِ دفاع از حقوق انسانی را در برابرِ پاره‌ای از جنگ‌ها چون حمله به عراق ، بحث بر انگیز میدانند. (ص. ۲۸همانجا)

طرفدارانِ حقوقِ بشر میخواهند خود را اینطور به ما معرفی کنند که زیر بار هیچ قید و شرطی نخواهند رفت و سلسله مراتب پذیر نیستند. ولی در واقع می‌بینیم که آن‌ها با رعایت یک دستورِ عمل داخلی، کاملاً حواس شان هست که به نظمِ بازار جهانی خدشه ای وارد نکنند. و گذشته از آن، برمبنای رعایتِ منزلتِ انسانی و از خود گذشتگی که همواره از همگان خواسته میشود، آزادی‌های سیاسی را قربانی ی آزادی‌های مدنی کرده و بدین نحوِ با داشتنِ رسالتِ حفظِ آزادی بازارِ جهانی، به ویرانی ی عدالتِ اجتماعی کمر همت می بندند. و جای شگفتی نیست که دموکراسی های لیبرال با چالاکی های بسیار و وانمود کردنِ رعایتِ حقوق بشر، تصمیم به مداخله ی نظامی در کشورهای دیگرمیگیرند. ( ص. ۲۸همانجا )

به دنبالِ تصمیمِ دولتِ فرانسه به جلوگیری از پوششِ سر تا پائی بدن خود توسطِ زنانِ مسلمان در ملاء عام ، کمیته ی حقوقِ بشرِ سازمان ملل این تصمیم را مغایرِ رعایتِ اعتقادی و مذهبی زنان به اصول ِ دین شان، و قائل شدنِ تبعیضِ جنسیتی، نژادی و مذهبی نسبتِ به آن‌ها دانست. و کمیته حقوقِ بشر در متممِ ۲۲ اکتبر ۲۰۱۸، این مصوبه ی مجلسِ فرانسه را شدیداً تبعیض آمیز دانسته و آن را، یک « انتخاب» و حتی یک «درخواستِ طبیعی» از جانب زنانِ مسلمان در آن کشور تلقی کرده است.در اینجا دو پژوهشگرِ برجسته ی فرانسوی ژوستین لاکروا و ژان اِیو پرانشِر پرسش قابلِ تاملی را در باره این نظر ِ سازمانِ ملل مطرح میکنند :آیا با پذیرشِ اصلِ انتخابِ آزاد برای این زنان، میتوان به آنها حق داد که در کوچه وخیابان فرانسه در« قفسِ» بسته ی چادر و چاقچور پرسه بزنند؟ و در همین زمینه جالب است بدانیم که یک حقوق دانِ تونسی و عضو ِ کمیته ی تصمیم گیرنده ِ حقوق ِ بشر در سازمان ملل،نسبت به اظهارِ نظرِ این کمیته کاملاً نظرِ متفاوتی دارد. او میگوید که اجازه دادنِ به داشتن «نقاب» و چادر به زنان در فضای جمعی و عمومی، نفی کاملِ هر دستور العملِ حقوقی است. و او چنین ادامه میدهد : پذیرش این‌ امر داغِ ننگی برای این زنان است ، و قانونِ فرانسه با این مصوبه نه تنها تبعیضی را بر نیانگیخته، بلکه از آن جلوگیری به عمل آورده است . «ص.۶۶-۶۵ همانجا»

اعلامیه ی حقوق بشر در ۱۷۸۹ ، بر پایه ی یک زندگی جمعی، شهروندی، ملی و با حضورِ فعال در یک زیستِ همگان پذیر استوار بود. در حالیکه امروزه، این مفهوم بکلی از آن جدا شده است. و تلاش برای حفظِ حقوقِ فردی و خصوصی، و بیانِ خواسته‌های پیش پا افتاده به منظورِ دست یانی به راحتی وآسایشِ شخصی، و جدا مانده از هرگونه جُنب وُ جوشِ جمعی، جای آنرا پُر کرده است. و از این رو میتوان گفت که حقوق بشر در پیکر بندی نو ی خود، نمیتواند چون ۱۷۸۹، دوباره اندیشی و تامل هیئت های سیاسی جامعه را به منظورِ اطمینان بخشی به افراد در مقابله ِ با قدرت مدارانِ جامعه، داشته باشد. ومارسل گوشه در کتابِ « ظهورِ دموکراسی » میگوید که در این حالت « دموکراسی علیه خودش بر میخیزد» (ص.۷۴ همانجا ).

مارسل گوشه در ۱۹۸۰ در مقاله‌ای که میتوان آنرا پایه‌ای و اساسی تعریف کرد، با انتقاد به حقوق بشر، به این نکته اشاره میکند که پس از چندین دهه که از ضدیت مارکسیست ها از حقوق بشر بخاطر طبیعتِ «صوری» و « بورژوا» ی آن میگذرد، جای خوشحالی ست که دموکراسی لیبرال از وسوسه های « خودکامگی» پرستی اش دست کشیده است. و هشدار میدهد که نمیتوان با ردِ هرگونه « تغییر همگانی ی اجتماعی »، تنها به دفاع برای نگهداری ی آزادی‌های ی فردی بسنده کرد. و این روشی ست که حقوق بشر دنبال میکند و به بهای رها کردنِ « مشکلِ اجتماعی » و نرسیدن « به جامعه‌ای عادلانه، برابرو آزاد » منجر می‌شود.

ژوستین لاکروا در پاسخ به این پرسش که آیا در غرب، حقوق بشر بصورتِ یک مذهب برای هوادارانش در آمده است،میگوید « آری خیلی‌ها چون اِلی ویسل« ۷ » آنرا «مذهبِ حقوقِ بشر » می نامند. ولی من بکارگیری کلمه ی مذهب را دوست ندارم. حقوقِ بشر یک جزمیت و دگم را در خود ندارد بلکه وسیله‌ای برای مبارزه است که باید در هر مرحله تعریفش کرد. ولی اگر بصورتِ چیزی قابل حرمت و تکریم در آید، دیگر ابعادِ رهائی بخشش را از دست میدهد» ( هفته نامه تله راما.۰۱/ ۰۲ / ۲۰۱۸ .) ع.ش.

***

در زیر گفتگوی فُلوران ژِورژسکو «۸» روزنامه نگارِ لوموند را با ژوستین لاکروا، به مناسبت ِ انتشار کتابِ « آیا حقوق بشر شما را ابله میکند؟»، که ۲۸ نوامبر ۲۰۱۹ در آن روزنامه منتشر شده است، میخوانید *:

- هوادارانِ پوپولیسم؛ یک وجه مشترک دارند : یا موافقِ اعتراض ها هستند، ویا حقوق بشر را مطرح میکنند، از چه زمانی حقوق بشر به زیر سئوال رفته است؟

آنچه مرا شگفت زده میکند این است که این امر خیلی زود اتفاق افتاد : حدود سال‌های ۱۹۷۰-۱۹۸۰و بهنگامِ از توان افتادگی ایدئولوژی‌های انقلابی بود که حقوقِ بشر توانست سرش را از زیرِ خاک خوردگی های سالیان دور بیرون آورد. و این اوج ِ فزاینده، تا سالِ ۱۹۸۹ که مصادف بود با دویست سالگی اعلامِ آن و ریزش دیوارِ برلین ، همچنان ادامه داشت. و اما انتقاد ها در آمریکا و در فرانسه علیه آن در سالِ ۱۹۸۰ شروع شده بود. بویژه با مقاله ی مارسل گوشه - حقوقِ بشر یک سیاست نیست - که در آن نویسنده نگرانی خود را با بیانِ ترس از تکیه کردن به آزادی افراد در قبالِ دست کشیدن از مسائلِ اجتماعی آنها، مطرح میکند. و همزمان، گروه‌های چپِ افراطی با انتقاد از حقوقِ بشر که آنرا وسیله‌ ی سُلطه گری ِ نئولیبرال ها میدانستند ، وارد میدان میشوند. از میان آن‌ها میتوان از ژیل دُلوز و فلیکس گواتاری«۹» نام برد. در‌واقع دوره ای که حقوق بشر توانست بدون ِ انتقاد و اعتراض بسر برد، کوتاه بود.

- امروزه، ما و حقوق بشر در چه وضعیتی هستیم؟

* پانزده سالی ست که این انتقاد ها دامنه ی سیاسی به خود گرفته است. از دیدگاه ِ اردوغان، ویکتور اُربان، بولسُونارو، بدون اینکه روسیه و چین را از قلم بیاندازیم، آنها ایدئولوژی حقوقِ بشر را امری تحمیل شده بر سیاست اداره امور کشور شان تلقی میکنند. و در بافت و شرایطِ سیاسی کشور هایشان حتی پاره‌ای از مواقع با نسنجیدگی، حاکمیت قانون را نیز به زیر سئوال میبرند. بنا بر این ما درعصرِ تونی بلر و بیل کلینتون زندگی نمی کنیم .

در سالِ۲۰۱۶، کتابِ «دادگاه حقوق بشر » را با ژان اِیو پرانشِر منتشر کردیم. از آن زمان تاکنون ، مرزِ گرایش های ضدِ «حقوقِ بشر گرائی »- droit de l'hommisme - بهم ریخته است.تا سه سالِ پیش، ما میتوانستیم بین انتقادِ محافظه کارانه ی مارسل گوشه و پی یر منان«۱۰» که از خطرِ بهم ریختگی سیاسی ناشی از حقوق بشر می گفتند، و انتقادِ چپِ رادیکال - الن بادیو و اسلاو ژیژاک که ساده اِنگارانه با تکیه بر برهانِ مارکس، حقوق بشر را یک ایدئولوژی کاپیتالیستی میخواندند، فرق قائل شویم. ولی از این پس، استدلال‌ها از یکطرف به طرف دیگر می چرخند. ما اکنون با طرحِ خیانت به خلق از طرف جناح چپِ و جانبداری سایر گرایش های گوناگون که میگویند برای حفظِ هویتِ ملی، برابری اجتماعی را قربانی کرده ایم، روبرو هستیم.

- آیا شما به انهائیکه اینگونه نگاه و نظر ها را «ارتجاعی» میدانند، می پیوندید؟

* ما این کلمه را سازنده برای آنچه را که با آن روبرو هستیم، نمیدانیم و آنرا نشأت گرفته از جریانِ فکری کسانی می بینیم که میخواهند دست آورده های انقلابِ فرانسه را زیرِ سئوال ببرند.و از آن جمله میتوان از بنجامن کونستان «۱۱» در آغازِ قرنِ نوزدهم نام برد. ما از نسنجیدگی و برخوردِ غیرِ مسئولانه توسطِ پاره‌ای از روشنفکران سخن به میان آورده‌ایم بی‌آنکه به تعهدشان در قبالِ جامعه فرانسه شک کنیم. هدف ما این نیست که پیشاپیش انتقاد ها یشان را که میتوانند برای ما و کاری که در پیش گرفته ایم سازنده باشند، رد کنیم.

- با این همه، شما همچنان نشان میدهید که این انتقادها در موردِ بکارگیری حقوق بشر، اغلب به مبانی آن بر میگردد. و اگر آنرا بر پایه‌ ی اصول ِ دیگری تغییر دهیم که استفاده بد از آن امکان‌پذیر نباشد، دیگر از حقوقِ بشر چیزی باقی نمی ماند. نتیجتاً یک ابهام و بلاتکلیفی را همواره در تفکرِ آن میتوان دید.......

کُلود لوفور «۱۲» فیلسوفِ فرانسوی، حقوقِ بشر را اینطور تعریف میکند : « دارای شرطِ لازم ولی نه کافی ست که بتواند جهانی قابل زیست را برای همگان فراهم کند.» افزون بر این، حقوق بشر دارای یک ترکیبِ یکنواخت نیست که بتواند قابلیتِ سازگاری برای سازماندهی اجتماعی را داشته باشد.حقوقِ بشربه خود اجازه نمیدهد به بسیاری از پرسش هائی را که از ورای جامعه ی امروزی گذر میکنند،پاسخ دهد. و تنها اجازه میدهد که بطورِ محترمانه ای بحثِ دامنه داری پیرامونِ حقوقِ همگان مطرح شود. و احترامِ به آزادی - با محدودیت‌های کم و بیش دست و پا گیر- بتواند در یک جامعه دموکراتیک وجود داشته باشد.

کُلود لوفور میگوید : «همیشه در توده مردم تفرقه وجود دارد » . آنچه مسلم است، رُو در رُو قرار دادنِ حاکمیتِ مردمی با حقوقِ بشر و آزادی‌های فردی، یک خیال پردازی بیش نیست. و پوپولیسم با باور داشتنِ به آن در جستجوی هویتی همگن و یکپارچه است. و این رُو در رُوئی میتواند نفی ِ کثرت گرائی که لازمه ی هر دموکراسی است، باشد.

پا نویس ها :

https://www.lemonde.fr/livres/article/2019/11/28/justine-lacroix-opposer-la-souverainete-populaire-aux-droits-de-l-homme-revient-a-creer-une-fiction_6020829_3260.html *

۱- Justine Lacroix سالِ۱۹۷۰ در بلژیک بدنیا آمد و پرفسورِ دانشگاه آزادِ بروکسل است که در آنجا مرکزِ تئوری سیاسی را سرپرستی میکند. او تاکنون پژوهش های زیادی در مورد جامعه و سیاست به عمل آورده و چندین کتاب در این مورد منتشر کرده است.

۲- Jean-Yves Pranchère سالِ ۱۹۶۲ بدنیا آمد و تحصیلاتش را در اِکول نورمال سُوپریورِ فرانسه به پایان رسانید. اکنون استاد و عضو اکادمی تئوری سیاسی در دانشگاه آزاد بروکسل است. چند کتاب را با همکاری ی ژوستین لاکروا در فرانسه منتشر کرده است که میتوان از میان آن‌ها از دادگاه ِ حقوق بشر نام برد.

۳- Marcel Gauchet مورخ و فیلسوفِ هفتاد و چهار ساله ی فرانسوی و از روشنفکران ِ شناخته شده که در زمینه مدرنیسم و پُست مدرنیسم مقاله های زیادی در سالهای دهه هفتاد میلادی منتشر کرده است. استاد دانشگاه و مدیرِ مطالعات ممتاز در مدرسه عالی مطالعاتِ عالی رتبه در زمینه ی علومِ اجتماعی ست و ده‌ها کتاب و صدها مقاله و جُستار را در کارنامه خود دارد.

Régis Debray -۴ فیلسوف و نویسنده سرشناسِ هفتاد و نُه ساله ی فرانسوی که در کنارِ چه گوارا مبارزه میکرد و در آمریکای جنوبی زندانی شده بود. و در ارتباطِ با لو رفتنِ رفیقش چه گوارا هنوز بحث و جدل ادامه دارد . دُبره ده‌ها کتاب و رساله را در کارنامه خود دارد و فعالیت‌های سینمائی نیز داشته است.

۵- Gilles Deleuz فیلسوف نامدار فرانسوی که در هفتاد سالگی به زندگی خود با خودکشی پایان داد. وی علاوه بر فلسفه در زمینه ی ادبیات، روان شناسی، و سینِما دارای رساله و کتاب‌های فراوانی ست.

۶- Alain Badiou فیلسوف، رُمان نویس و نمایشنامه نویس هشتاد و هشت ساله ی فرانسوی که از شهرتِ جهانی برخوردارست. او را از نظرِ سیاسی طرفدارِ مائوئیسم می شناسند و از کمونیسم دفاع میکند. از حامیانِ کارگرانِ خارجی ست که سالها در فرانسه بدونِ اجازه ی اقامت به کار سخت مشغولند .وی ده ها رساله و کتاب در باره فلسفه، سیاست و ادبیات نوشته است.

۷- Elie Wiesel سالِ ۱۹۲۸ در رومانی بدنیا آمد و ۲۰۱۶ در نیویورک چشم از جهان فروبست. نویسنده و فیلسوف آمریکائی که در آمریکا و فرانسه تحصیلاتش را به پایان رسانید و با کتابِ «شب » شهرت بسیار پیدا کرد. او از طرفداران دولتِ اسرائیل بود. در سالِ ۱۹۸۶ برنده جایزه صلح نوبل شد و سال‌ها استادِ دانشگاه‌های آمریکا بود.

۸- Florent Georgesco روزنامه‌نگار بخشِ ادبیات در هیئت تحریریه لوموند و مدیر مسئولِ مجله ماهانه ادبیات در پاریس و نویسنده کتابِ کامی لورانس است.

۹- ۱۹۳۰-۱۹۹۲Félix Guatari فیلسوف و روان شناسِ فرانسوی که او را با تمایلاتِ چپ می شناسند.

۱۰- Pierre Manent پروفسور فلسفه سیاسی در سالِ ۱۹۴۹ در فرانسه بدنیا آمد و سال‌ها مدیریتِ پژوهش های جامعه شناسی در مدرسه عالی ی علومِ اجتماعی را به عهده داشت.

۱۱- Benjamin Constant نویسنده، سیاستمدار، و روشنفکرِ فرانسوی سالِ ۱۸۳۰ در سنِ شصت و سه سالگی چشم از جهان فروبست و در پیر لاشز به خاک سپرده شد.

۱۲- Claude Lefort در سالِ ۲۰۱۰ در سنِ هشتاد و شش سالگی در پاریس چشم از جهان فروبست. این فیلسوف فرانسوی به تفکر درباره توتالیتاریسم و دموکراسی پرداخته است. سال ها مدیریتِ مدرسه عالی ی علومِ اجتماعی در فرانسه به عهده وی بود.