محمدرضا محبوب فر - کارشناس و پژوهشگر حوزه سلامت
بیماری کرونا در کشور سیاسی و اقتصادی شده است و در نتیجه اراده ای برای کنترل بیماری وجود ندارد. بیش از یک سال است که ویروس منحوس کرونا در کشور آزادانه درحال چرخش و انتقال است. همچنان کشور با اپیدمی ممتد و مستمر و غیرکنترل شده موج اول بیماری کرونا مواجه است و در نتیجه سیاست های متناقض دولتی درخصوص سفرهای نوروزی اکنون پیک چهارم بیماری کشور ایران فرا گرفته است.
تاکنون مدیریت و کنترل بیماری کرونا در کشور انجام نگرفته است چراکه کنترل و مدیریت بیماری از طریق اعمال قرنطینه سراسری و سطح بالا و همچنین انجام بیماریابی فعال ممکن است و تاکنون کشور ایران از این دو اهرم کنترلی برای مهار بیماری استفاده نکرده است. آن چیزی که در کشور ایران تاکنون بیش از گذشت یک سال از ورود ویروس مشاهده شده است حرف ها و سیاستگذاری ها و تصمیمات متناقض مقامات سلامت کشور بوده است که بیشتر به «کرونا بازی» شبیه بوده است تا مهار و کنترل این بیماری. در پی چنین رویه ای در کشور و تعطیلات و محدودیت های ناقص و نیم بند اجرا شده نه تنها بیماری مدیریت نشده بلکه در مورد اخیر یعنی تعطیلی و محدودیت یک ماهه اصناف، کرونا همچنان وجود دارد و فقط آسیب های اقتصادی و روحی و روانی شدیدی برای واحدهای صنفی سراسر کشور به دنبال داشته است. متاسفانه علی رغم محدودیت ها در کشور یک برنامه حساب شده و هدفمند برای بیماریابی فعال در کشور تاکنون وجود نداشته است. در کشورهایی مثل: چین، کره جنوبی، ژاپن و حتی کشورهایی مانند: عراق، افغانستان و پاکستان نیز این بیماری کنترل شد چرا که قرنطینه سراسری در این کشورها برقرار گردید، مرزها به شدت کنترل شد و بیماریابی فعال در این کشورها از بدو ورود ویروس وجود داشته است.
البته در حال حاضر برخی از استان ها از قله پیک چهارم عبور کرده اند. وضعیت فعلی کرونا در کشور نتیجه رعایت پروتکل ها و شیوه نامه های بهداشتی از سوی مردم بوده است. با توجه به اینکه تعدادی از مراکز استان ها و شهرهای کشور از قله پیک چهارم عبور کرده اند اما متاسفانه تهران همچنان در قله پیک چهارم بیماری کرونا به سر می برد و هنوز از قله پیک چهارم عبور نکرده است. البته باید در نظر داشت که عبور برخی شهرها از قله پیک چهارم کرونا به معنی پایان بیماری در این پیک نخواهد بود و تنها با تداوم محدودیت ها و تعطیلی های نیم بند و ناقص موجود تازه این پیک یک ماه زمان می خواهد تا کشور را به حالت اسفند سال گذشته بازگرداند و اگر دوباره دولت و جامعه کرونا را عادی انگاری کنند از پیک چهارم عبور نکرده وارد پیک پنجم بیماری خواهیم شد.
یکی از موارد عادی انگاری کرونایی در کشور برگزاری امتحانات دانش آموزان مدارس به صورت حضوری است. درخصوص امتحانات حضوری دانشجویان و دانش آموزان باید گفت کما فی سابق حتما باید مجازی برگزار شود اما برخی از امتحانات جنبه عملی و کارگاهی دارد که بالطبع زمان برگزاری آنها فعلا مناسب نیست و باید این امتحانات نیز مجازی برگزار شود. در حال حاضر دانش آموزان فشارهای اعتراضی و پویش هایی را در اقصی نقاط کشور راه اندازی کرده اند و خواستار برگزاری امتحانات تمامی مقاطع تحصیلی حتی امتحانات نهایی به صورت مجازی شده اند. سوال این است که وقتی آموزش دروس تئوری و عملی در تمامی مقاطع تحصیلی و حتی در مقاطع تحصیلی نهم و دوازدهم مجازی برگزار شده است چطور می توان توقع داشت که امتحان ها حضوری برگزار شود؟ این یک سیاست بازی و شوخی با خانواده دانش آموزان و قرار دادن آن ها در مهلکه بیماری کرونا است. درحال حاضرهم اعتراضات در این خصوص در کشور ادامه دارد و با توجه به اینکه آزمون های سراسری کنکور و ارشد به تعویق افتاده است باید تمامی امتحانات به صورت آنلاین و مجازی برگزار شود و موکول کردن امتحانات حتی در ماه های تیر و مرداد به صلاح و مصلحت سلامت دانش آموزان و خانواده آنان نخواهد بود زیرا که به باور من تیر ماه و مرداد ماه وضعیت کرونایی اینگونه پیش بینی می شود که پیک پنجم بیماری در خرداد ماه رخ خواهد داد و در تیر و مرداد به قله خواهد رسید و مصداق این ادعا نیز کشف گونه های جهش یافته هندی، آفریقایی، آفریقای جنوبی و برزیلی در کشور است. بنابراین حرف و سخن دانش آموزان معترض درست و صحیح است و نباید آنان را مورد ضرب و شتم قرار داد و دانش آموزان و اعضای خانواده های ایشان را بازداشت کرد. دانش آموزان حق دارند برای دفاع از حق و حقوق خود و سلامت جامعه اعتراض کنند تا جان آنان به خاطر امتحانات به خطر انداخته نشود.
عادی انگاری ها در شب های قدر نیز اتفاق افتاد. متاسفانه در بسیاری از مراکز استان ها و شهرهای کوچک و متوسط مانند اصفهان، یزد، قم، تبریز و تهران کلیات مراسم شب های قدر با شکوه بسیار زیادی برگزار شد و با توجه به اینکه اعلام شده بود حتی الامکان چنین مراسمی مجازی برگزار شود اما مراسمات برگزار شده چنان باشکوه و حتی بدون رعایت پروتکل های بهداشتی برگزار شد که مامورین ستاد ملی مبارزه با کرونا و نمایندگان آن ها در دانشگاه های علوم پزشکی در شهرها جرأت نزدیک شدن به این مراسمات را نداشتند چرا که جو احساسی غالب در این مراسمات باعث شد تا پروتکل های بهداشتی رعایت نشود. بنابراین برگزاری چنین تجمعاتی در کنار بازگشایی اصناف از امروز نتیجه ای جز عادی انگاری بیماری کرونا در کشور نخواهد داشت و این یک زنگ خطر جدی برای شرایط امروز جامعه ایران است چون پیک چهارم بیماری کرونا در کشور حاصل ویروس چینی و انگلیسی است و تازه موارد بیماری که موج وحشیانه و کشنده تر بیماری در پیک پنجم و ناشی از ویروس هندی و آفریقایی و جهش داخلی ویروس تحت عنوان «ایرانی» است در کشور سر باز نکرده است و این تازه شروع ماجرا خواهد بود.
وضعیت بیمارستان های تهران و شهرهای مختلف کشور هم نگران کننده است. درحال حاضر بیمارستان های کشور در اشغال بیماران کرونایی است و حضور بیماران در بخش آی سی یو بیمارستان ها بیداد می کند و از طرفی بیمارستان ها غرق در بیماران کرونایی هستند آنچنان که کمیته ترخیص در بیمارستان ها فعال شده است به طوریکه اصلا یا بیماران را پذیرش نمی کنند یا بیماران را به بیمارستان های صحرایی یا به منازل اعزام می کنند. وضعیت شهر تهران در حال حاضر مناسب نیست و کاهش موارد ابتلا به بیماری کرونا و کاهش مرگ و میر بیماری و همچنین کاهش بستری بیماران قویاً تکذیب می شود.
این شرایط با بازگشایی اصناف و همچنین سفرهای کنترل نشده در تعطیلات اعیاد فطر در اردیبهشت ماه و همچنین تعطیلات مناسبتی رحلت آیت الله خمینی در خرداد ماه تشدید خواهد شد. از طرفی، تعطیلی یک ماهه کشور متاسفانه روزانه بیش از 5 هزار میلیارد تومان به کارفرمایان واحدهای صنفی خسارت وارد کرد و ضرر و زیان اصناف کشور تاکنون جبران نشده است و قصدی هم برای حمایت از کسب و کارها در دولت وجود ندارد. مضاف بر آسیب های اقتصادی تحمیل شده بر اصناف متاسفانه کارفرمایان و کارکنان واحدهای صنفی تحت فشارهای شدید معیشتی هستند و این موضوع باعث وارد آمدن آسیب های روحی و روانی شدیدی بر این قشر جامعه که تعداد آن ها هم کم نیست شده است. محدودیت های کرونایی و تعطیلات نیم بند و ناقص اصناف تاثیری در بهبود وضعیت بیماری در کشور نداشته است و تنها اصناف را در آستانه ورشکستگی قرار داده است. تداوم تعطیلی اصناف و خسارت های اقتصادی و روحی و روانی به کارفرمایان و کارکنان واحدهای صنفی که می رفت اصناف را وارد فاز اعتراضی و تمکین نکردن به دستورالعمل های صادره کند، اتاق های اصناف شهرستان تهران و دیگر شهرستان های استان های کشور بر آن داشت تا نسبت به تداوم وضعیت موجود یعنی تعطیلی اصناف و همزمان فعال بودن سازمان های مطالبه گر صنفی مانند: بانک ها، ادارت مالیات و بیمه و عوارض شهرداری هشدار دهند و طی نامه نگاری با نهادهای دولتی و همچنین نهادهای تامین کننده امنیت کشور اتمام حجت کنند و خواستار تغییر روال تعطیلی ها در کشور شوند.
به هر روی پیک چهارم بیماری کرونا تا یک ماه دیگر تداوم دارد و اگر همزمان با بازگشایی های امروز عادی انگاری کرونا در کشور اتفاق افتد کشور وارد پیک پنجم بیماری کرونا خواهد شد. دولت با اجرای قرنطینه سراسری سطح بالا و انجام بیماریابی فعال در کشور تاکنون مخالفت کرده است و از هر گونه حمایت های اقتصادی و معیشتی آن هم با عنایت به خط فقر ده میلیون تومانی در کشور سر باز می زند. حتی تعطیلات و محدودیت های اخیر در کشور به درستی اجرا نشد و ضمانت لازم را توسط دولت پیدا نکرد و به طور نمونه با توجه به محدودیت های ایجاد شده، صف های طویل در مقابل بانک ها و دفاتر پیشخوان دولت و کارگزاری ها به چشم می خورد و این موجب نگرانی برای مردم شده بود. بحران بیماری کرونا در نتیجه ناکارآمدی ستاد ملی مبارزه با کرونا و همچنین وزارت بهداشت و درمان بیش از یک سال است که سراسر کشور را فرا گرفته است و مشکلات مالی، آگاهی کم و اعتماد کم به دولت وضعیت موجود را فرسایشی کرده است و چشم انداز روشنی برای کنترل این پاندمی در کشور نمی توان متصور بود. واکسیناسیون جامعه نیز در هاله ای از ابهام قرار دارد. وقتی قرنطینه سراسری سطح بالا و بیماریابی در کشور اتفاق نمی افتد و حمایت های معیشتی و اقتصادی منطبق بر خط فقر برای جامعه فراهم نمی شود تأمین واکسن معتبر و رایگان برای مردم کشور و واکسیناسیون سراسری با سرعت بالا تنها راه پایان پاندمی کرونا در ایران است. تاکنون یک درصد جامعه نیز واکسینه نشدند و با سرعت موجود واکسیناسیون در کشور حداقل سه سال زمان خواهد برد تا پایان کرونا در کشور و کاهش مصیبت مردم اتفاق افتد. واکسیناسیون سراسری در کشور در هاله ای از ابهام قراردارد و وعده و وعیدها و قول و قرارهایی که برای ورادات واکسن یا تولید واکسن در کشور داده شده عملی و محقق نشده است.
به نظر می رسد قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران باید به پرونده بیماری کرونا در کشور ورود پیدا کند چون که تحرکات اخیر مافیای اقتصادی در بخش واکسن و دارو و تجهیزات پزشکی متاسفانه از حد گذشته است و عادی انگاری ها که از امروز و همزمان با بازگشایی ها در کشور باب خواهد شد شرایط را بدتر و وخیم تر می کند که حداقل پیامد آن افزایش بیماران و جان باختگان کرونا خواهد بود.
