رکورد شکنیهای پی در پی کرونا در ایران ادامه دارد. عمق فاجعه بالاتر از آمار و نشانههای موجود است. شناسایی ۴۳ هزار نفر آلوده به کرونا در یک روز آن هم در کشوری که سرعت تست کرونا پایین است غیر واقعی است و میتوان برآورد کرد که آمار روزانه حدود ۱۰۰ هزار نفر است. همچنین رقمهای ۵۸۸ و ۵۳۶ نفر فوتی کرونا در یک روز، ایران را در رتبه اول جدول جهانی کرونا قرار داده است. قطعاً آمار واقعی جان باختگان نیز خیلی بیشتر از این ارقام است.
اوج گیری کرونا همزمان با سرعت بالای واکسیناسیون در ایران به نگرانیها درخصوص اعتبار واکسنهای تزریق شده در کشور دامن زده است. فایزر-بیونتک، آکسفورد-آسترازنکا، مدرنا و جانسوناند جانسون، چهار واکسنی هستند که در برابر جهشهای جدید ویروس مانند واریانت دلتا بهتر و مؤثرتر عمل میکنند و سازمان جهانی بهداشت و مراجع علمی سلامت کشورهای مطرح دنیا تاکنون برای واکسیناسیون و ورود مسافران خارجی به کشورهای جهان تایید کردهاند. در مقررات سفر به این کشورها آمده است مسافرانی که دو دز واکسن اسپوتنیک، سینوفارم و سینوواک را کامل تزریق کرده باشند، در صورت دریافت دز اضافی یکی از آن چهار واکسن تاییدشده پذیرفته میشوند. در کشورهایی که برای افراد زیر ۵۰ سال فایزر و مدرنا وجود دارد آسترازنکا اولویت ندارد و تزریق آن حتی در بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی ممنوع و از دستور کار خارج شده است.
در ایران اما گزینه های متنوع و متعدد واکسن پیش روی مردم نیست و اصلاً حق انتخابی وجود ندارد. آسترازنکا این روزها به ایران وارد میشود و برای زیر ۵۰ سال توصیه و تزریق میشود. برخلاف تبلیغات و پروپاگاندای رسانه ای در تعدادی کشورها از جمله ایران و چین که عنوان میشود: «واکسن، فایزر و غیرفایزر ندارد؛ سینوفارم ۹۳ درصد ایمنی ایجاد میکند و فایزر ۹۵ درصد»، واکسنهای اسپوتنیک، سینوفارم، سینوواک و برکت در بالای ۵۰ سال ایمنی زایی کمتری ایجاد میکنند. به عنوان مثال؛ طی تحقیقاتی که در سریلانکا و مجارستان بر روی واکسن سینوفارم صورت گرفته، افراد بالای ۶۰ و ۸۰ سال پس از تزریق، ایمنی آنتی بادی ضعیفی در آنها ایجاد میشود. در غیاب فایزر و مدرنا این واکسنها در حال تزریق است و بخشی از افزایش آمار مبتلایان در کشور مرتبط با کیفیت واکسنهای وارداتی و داخلی و همچنین بی نظمی در نحوه واکسیناسیون و ازدحام و شلوغی صفهای جمعیت شرکت کننده در برنامه واکسیناسیون است. به عبارتی، مراکز واکسیناسیون کرونا به محلهای اصلی ابتلای به ویروس کرونا تبدیل شدهاند.
براساس گزارشهای دریافتی شهروندخبرنگاران در سطح کشور، طی روزهای اخیر تعداد زیادی بیمار با علائم سکته قلبی در شهرستان های مختلف ایران از جمله شهرهای استان خوزستان به پزشکان مراجعه کردند. برخی از افرادی که طی روزهای پایانی تیر ماه، واکسن سینوفارم دریافت کردند، پس از دو تا پنج روز دچار سکته قلبی شدند. این آمار مربوط به کسانی بوده که واکسن زده و به دلیل ابتلا به کووید به بیمارستان رفته اند. آمار تلفات واکسن، بخاطر عوارض جانبی آن، جزء آمار فوق نیست. درخصوص واکسن ایرانی هم مونا فرجاد، بازیگر سینما به عنوان یک شاهد اخیراً اظهار داشته: «بعد از تزریق دو دوز واکسن ایرانی دچار کرونا شدم. ترجیحم این نبود که واکسن ایرانی بزنم، دوست داشتم واکسن مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی را بزنم ولی در اختیار نبود و تنها راه واکسن زدن، شرکت در فاز تحقیقاتی واکسن ایرانی بود که همین راه را انتخاب کردم.» گفتههای این بازیگر سینما به این معنی است که ویروسهای جهش یافته مثل کرونا دلتا در کمین افراد واکسینه شده در ایران است.
در شرایطی که هنوز فرد یا نهادی مسئولیت موضوع «ترک فعل» نخردین واکسنهای خارجی معتبر برای مردم را برعهده نگرفته است، دولت و وزارت بهداشت و درمان بیشتر بر روی کمیت واکسن، نه کیفیت واکسنهای تزریقی در کشور متمرکز شدهاند و چون گزینه هایی پیش روی مردم در تمامی سنین نیست، مردم را تشویق به تزریق واکسن میکنند و به مردم میگویند تردید نکنید و هر واکسنی که در دسترس بود حتما تزریق کنید. البته همه واکسن های کرونا خوب و مؤثر هستند و از مرگ و میر جلوگیری و شدت بیماری را کم میکنند؛ اما قدرت انتشار سویه جدید ویروس که اکنون ایران درگیر آن شده است از سویه اولیه آن، ۱۰۰ برابر و براساس برخی تحقیقات ۳۰۰ برابر و قدرت تکثیر شوندگی آن هزار برابر بیشتر است. همچنین نباید فراموش کرد که جولان گونه لامبدا در مرزهای ایران و تشکیل سویه جدید ویروس کرونا در نیجریه بر نگرانیها درباره ایمنی زایی واکسنهای موجود در کشور افزوده است. ترکیب ویروس نیجریهای با دلتا میتواند یک فاجعه در کشور به جای گذارد. ویروس شناسان هشدار دادهاند سویه نیجریه ای ویروس کرونا به نام Eta در حال گسترش سریع و غالب شدن در جهان است. این نوع ویروس توسط بسیاری از سیستم عاملهای تست RT-PCR کووید ۱۹ قابل تشخیص نیست، که چنین رفتار ویروس نیز سبب نگرانی متخصصان و ویروس شناسان سراسر جهان شده است.
این روزها علیرغم تبلیغات وسیع داخلی در ایران مبنی بر گرفتاری سایر کشورها در جهشهای اخیر ویروس مثل دلتا و لامبدا و دلتاپلاس، اما گزارشها از کنترل و مهار بیماری توسط برنامههای قرنطینه، تعطیلی، انجام بیماریابی فعال و تزریق دز سوم واکسنهای معتبر و قابل تأیید خارجی حکایت میکند. دلیل پایین بودن میزان مرگ و میر کشورهای دنیا نسبت به ایران، واکسیناسیون سراسری و کامل تا بیش از ۸۰ درصد گزارش شده است. با واکسینه شدن افراد، در صورت ابتلا به گونه دلتای کرونا عوارض شدید و جبران ناپذیر برای مبتلایان ایجاد نمیشود و درصد مرگ و میر کاهش پیدا میکند. این در صورتی است که به زحمت میتوان ادعا نمود که ۵ درصد مردم ایران به طور کامل واکسینه شدهاند.
در حالی که ایرانیان در این روزها شاهد رکوردهای جدید مرگ بر اثر کرونا هستند، استفاده از ماسک و رعایت پروتکل های بهداشتی به شدت کاهش یافته است. آمارهای نگران کننده در مورد وضعیت کرونا در کشور نشان میدهد میانگین رعایت پروتکلهای بهداشتی مثل فاصله گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک به کمتر از ۳۸ درصد رسیده است. به نظر نمیرسد هیچ جای دنیا مردمی به این بی خیالی داشته باشد! نقشه جغرافیایی ایران تماماً قرمز است و حتی برخی استانها از وضعیت قرمز عبور کرده و به سیاه و فوق بحرانی تبدیل وضعیت نمودهاند. کمبود دارو و شمار زیاد مبتلایان به کرونا باعث ازدحام شدید جمعیت در اکثر داروخانه های کشور از جمله استان تهران شده است. بیمارستانهای اصلی کشور اشباع شدهاند و وضعیت اشغال تختهای بیمارستانی رقم صد در درصدی را نشان میدهد و بیمارستانها شدیداً از نظر تجهیزات و امکانات و نیرو و توان نیروها دچار مشکل شدهاند. در پیک پنجم کرونا، یکی از مشکلات بیمارستانها و خانواده های بیماران، کمبود یا فقدان کپسولهای اکسیژن بوده است و تعدادی از مبتلایان به کرونا به همین دلیل جان باخته اند؛ این در صورتی است که غلامرضا بلوطی میرزا، ناظر گمرکات خوزستان به صادرات کپسول های اکسیژن مورد نیاز بیماران اشاره کرده و گفته است: «تعدادی از شرکت ها با هدف کمکهای بشردوستانه اقدام به صادرات کپسول اکسیژن به خارج از کشور کردهاند.»
فاجعه کرونا بیماران را آواره و سرگردان کرده و دیگر جایی برای بستری بیماران پیدا نمیشود. بیماران در کف بخشهای بیمارستانها و حیاط و مساجد و نمازخانهها در بیمارستانها خوابانده شدهاند. وضعیت به حدی بغرنج شده که در بسیاری از بیمارستان ها، کادر درمان به دلیل عدم وجود ظرفیت لازم برای پذیرش خیل بیماران جدید، اقدام به بستری آنها در محوطه بخش ها با پهن کردن پتو بر روی زمین کردهاند. بیماران برای بستری منتظر فوت یکدیگر هستند. حتی بسیاری از تالارهای پذیرایی و سالنهای مخصوص مراسم عروسی در برخی شهرها به بستری بیماران اختصاص داده شده است. ارتش و سپاه در ایران بیمارستانهای صحرایی برپا کردهاند. ازدحام بیماران در بیمارستانها حکایت از آمار وحشتناک مراجعه زنان باردار مبتلا به کرونا به مراکز درمانی است. در یک هفته اخیر میزان مراجعه زنان باردار به بیمارستانها فوق العاده افزایش یافته است به گونهای که یک چهارم بیماران مبتلا به کرونای مراجعه کننده به بیمارستانها زنان باردار هستند و این آمار، وحشتناک است. کمبود دارو و تجهیزات پزشکی و بیمارستانی به تابوت و آمبولانس هم رسیده است؛ به عنوان نمونه، اکنون مشهد و تعداد دیگری از شهرها با کمبود تابوت و آمبولانس مواجه شدهاند. برای انتقال جنازهها تابوت نیست و در جعبههای رو باز آنها را از بیمارستان به گورستان منتقل میکنند. بیمارستانهای این شهر مملو از جنازههای کرونایی شدهاند و درپی کمبود آمبولانس برای جابه جایی فوتی های ناشی از کرونا، به رانندگان تاکسی های ون برای کمک به «بهشت رضا» و «بهشت رضوان» فراخوان ارسال شده است. تخت هم برای بستری کردن بیماران کرونایی نیست. به دلیل کمبود تخت در بیمارستان ها، بیماران در خیابانهای شهرهای کشور بستری میشوند و حتی دارو و تجهیزات هم وجود ندارد. جانمایی و گسترش قبرستانها و آرامستانهای جدید در دستور کار قرار گرفته است؛ مقامات محلی در شهرهای ایران میگویند باید تنوع آرامستانها در چهار گوشه شهرها پیش بینی و ساخته شود.
مراجع بین المللی متأسفانه متفق القول هستند که حداقل در طی یک ماه آینده روند موارد ابتلا و مرگ و میر در کشور ایران صعودی خواهد بود. البته چنین پیش بینی برای حالت عادی و شرایطی است که در کشور تجمع و مراسمهای مناسبتی و عوامل تشدیدکننده تجمع وجود نداشته باشد. اما در حالی که روزانه در ایران دهها هزار نفر به کرونا مبتلا میشوند و روزانه بیش از هزار نفر بر اثر ابتلا به کرونا جان میبازند، ویدیوهای منتشرشده در فضای مجازی نشان دهنده تشکیل هیأتهای عزاداری با جمعیت متراکم و نقض همه جانبه پروتکل های کرونا در اغلب هیأت های مذهبی در ایران بوده است. مراسم شب اول محرم در چندین هیأت سینه زنی در تهران و برخی شهرها با جمعیتی فشرده و بدون ماسک و بدون رعایت سایر پروتکل های کرونایی برگزار شده است که فیلم آنها در فضای مجازی در حال دست به دست شدن است. امروز در ایران دوم محرم است و در شرایطی که شور و احساسات مذهبی هنوز در آغاز راه است و چند روزی تا روزهای پایانی دهه اول محرم یعنی تاسوعا و عاشورا باقیمانده است، این ویدیو نقض دستورالعمل های بهداشتی در مراسم محرم تهران را نشان میدهد. کرونا این روزها در جمع عزاداران محرم جولان میدهد و وضعیت دیگر شهرها نیز بهتر از پایتخت نیست. در حالی که ورود به شهر مشهد ممنوع اعلام شده است، تجمع در این شهر آزاد است و گزارش تصویری هیأت های عزاداری این شهر حاکی از برگزاری تجمع متراکم و بدون رعایت حداقل پروتکل های بهداشتی است. تصاویر منتشرشده در صفحه اینستاگرام یکی از هیأتهای مذهبی در مشهد نشان میدهد به رغم تشدید شیوع کرونا و کمبود فضاهای درمانی، این هیأت شامگاه دوشنبه در مراسمی تحت عنوان «پیشوازیه محرم» اقدام به برگزاری مراسم عزاداری بدون رعایت پروتکل های بهداشتی و فاصلهگذاری کرده است. از فاصله گذاری اجتماعی عزاداران مقابل دوربینهای صدا و سیما و خبرگزاریهای داخلی در ایران تا پشت صحنه واقعی مراسم عزاداری فاصله بسیار زیاد است. پروتکلها صرفاً روی کاغذ است و در عمل اجرا نمیشود. مسئولان ستاد ملی مبارزه با کرونا، سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با آگاهی نسبت به رفتار ویروس و نحوه عمل عزادارن در مناسک محرم در فضاهای بسته و باز و اطلاع از اینکه کرونای دلتا حتی از رهگذران هم قابل سرایت است، در واکنش به نقض پروتکل های کرونا از سوی هیأت های مذهبی مدعی شدهاند که نمیتوانند مراسم محرم و هیأتها را تعطیل کنند و میتوان در عزاداری ها فاصله های اجتماعی و پروتکل های بهداشتی را مراعات کرد. این در صورتی است که برای مراسم و عزاداریهای محرم نمیتوان پروتکل وضع کرد و یا باید برگزار یا برگزار نشوند. وضع پروتکلها در مناسک مذهبی یا دیگر مراسمهای مناسبتی و نظارت بر حسن اجرای آنها جزء تخیلات مقامات سلامت کشور است و آنچه در عمل و واقعیت اتفاق میافتد کاملاً مغایر با پروتکلها و شیوههای ابلاغی است.
برپایی تجمعات در ایران در حالی که به گفته بسیاری از کارشناسان و مقامات جمهوری اسلامی، آمار واقعی دست کم سه یا چهار برابر ارقام رسمی و اعلامی است تنها به مناسک محرم ختم نمیشود. بازار تهران و اصفهان و مشهد و دیگر شهرهای کشور شلوغ است. با وجود ممنوعیت سفر به شهرهای کشور، حجم مسافرتها و حضور در اماکن شلوغ افزایش یافته است. پیش از این به عنوان نمونه، محمدحسین درودی، دادستان خراسان رضوی گفته بود: با تصویب شورای تأمین استان دیگر هیچ خودروی غیربومی نباید تا اطلاع ثانوی وارد خراسان رضوی و مشهد شود. با اینکه بیمارستان های مشهد شلوغ است، اما ۷۰ درصد هتلها و کمپها و اماکن اقامتی و مسافرتی پر شده است. وضعیت حمل و نقل عمومی پایتخت و شهرهای بزرگ هم در روزگار سیاه کرونایی دیدنی است. تصاویر منتشرشده از ازدحام شدید جمعیت صبح امروز در متروی تهران نشان میدهد در متروی تهران کرونا نیست و خیال مسافرین و مقامات ستاد ملی کرونا در تهران راحت است! تجمعات و حجم آمد و شدها در ایران حتی به نسبت شرایط عادی کشور در سالهای ۹۶ تا ۹۸، حداقل ۲۰ درصد افزایش داشته است. فاجعه کرونا در ایران غیرقابل توصیف است و با تشریحی که از وضعیت موجود تجمعات در سطح کشور رفت، نشان میدهد این تازه اول ماجرا است و فاجعه وحشتناک تر و عظیم تر در راه است.
رایگان بودن بهای جان ایرانیان در بحبوحه کرونا و در دوران تشدید بحرانهای چند جانبه در کشور تاکنون بیش از ۳۶۰ هزار از هموطنان را به کام مرگ کشانده است. در چنین شرایطی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در یک ضرب العجل ۴۸ ساعته به بررسی راهکارهای کارشناسی مهار کرونا موظف شد تا در تعامل با دولت و ستاد ملی کرونا به تسریع در اخذ تصمیمات ضروری و سریع کمک کند. سرانجام جلسه ویژه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس برای تدوین راهکارهای کارشناسی مقابله سریع با موج جدید بیماری و ساماندهی واکسیناسیون و ارائه آن به دولت برای اقدام فوری برگزار شد و نظرات کارشناسی به ستاد ملی کرونا به ریاست ابراهیم رئیسی انتقال یافت و به فاصله اندکی، جلسه اضطراری ستاد تشکیل شد. «تأمین فوری سرم و اکسیژن، بازنگری در پروتکلهای بهداشتی و تعیین ضمانت اجرا، واردات واکسن به میزان مورد نیاز، تأمین ارز لازم برای واردات واکسن بدون محدودیت، سازماندهی ظرفیتهای مردمی و نیروهای مسلح برای ارائه خدمات درمانی و اقدامات پیشگیرانه، بازطراحی و ارتقای طرح شهید سلیمانی و اجرای آن، چند شیفته شدن مراکز تزریق واکسن، پرداخت مطالبات کادر درمان و افزایش نیروی انسانی این کادر» از دستورات رییس جمهور و رییس ستاد ملی مقابله با کرونا در جلسه اضطراری ستاد بود. اما با وجود تأکید برخی کارشناسان و حتی مقامات ستاد ملی کرونا از جمله علیرضا زالی، فرمانده عملیات مقابله کرونای تهران و شخص سعید نمکی، وزیر بهداشت و درمان بر لزوم تعطیلی کامل برای کنترل گونه دلتا، پیشنهاد دو هفته تعطیلی وزیر بهداشت در زمان بررسی در ستاد ملی کرونا، حتی یک رأی موافق هم نداشته است. این تصمیم به اتفاق آراء بوده و بنابراین حتی خود سعید نمکی نیز در ستاد مبارزه با کرونا به این طرح رأی نداده است تا ثابت کند ژست مردم دوستی و نامه او به رهبر جمهوری اسلامی ایران واقعی نبوده است بلکه نمایش و فریبی بیش نبوده است.
اما در شرایطی که به نظر میرسد طرح «تعطیلی سراسری» بایگانی شده باشد، در روزهای مواجهه با پیک پنجم سه رکورد سیاه میزان مبتلایان و بیماران بدحال نیازمند بستری و فوتیها در روز حکایت از آن دارد که باید برای تعطیلی کامل کشور آماده شد. تا چند روز آینده مرگ و میر به هزار نفر در روز میرسد و به احتمال زیاد دولت مجبور میشود تعطیلی و قرنطینه و منع مطلق آمد و شد به حالت حکومت نظامی اعلام کند. ضمن اینکه بررسی تعطیلی دو هفتهای همچنان در دستور کار ستاد ملی کرونا است و علیرغم مخالفت با اجرای تعطیلی و قرنطینه کشور، در جلسه اضطراری ستاد کرونا مقرر شد به منظور کنترل پیک پنجم کرونا، قرارگاه مبارزه با کرونا جزئیات تعطیلات هفته آتی را بررسی و جهت تصویب، پیشنهاد کند. اما تنها تعطیلی کافی نیست و باید علاوه بر آنکه به جدال واکسن و کرونا در ایران پایان داد، چرخه معیوب مدیریت کرونا در لوای فساد موجود در وزارت بهداشت و درمان را متوقف کرد. مدیریت ستاد ملی کرونا دیگر نباید در سطح وزارت بهداشت و درمان تعریف شود و دیگر نمیتوان وزیر بهداشت و معاونین وی را در رأس آن قرار داد. ستاد ملی کرونا با ساختار و شکل موجود هر چه سریع تر باید ملغی شود و این ستاد با مدیریت قدرتمند و زیر نظر شخص رییس جمهور که قدرت جمع بندی و تصمیمگیری و اجرا داشته باشد باید بازتعریف و دوباره تشکیل گردد. ماجرای کرونا در کشور یک ابربحران چند جانبه است و دولت جدید و شخص ابراهیم رئیسی فراموش نکنند عدم مدیریت و برنامه ریزی کارآمد در ستاد ملی کرونا در دوران رئیس جمهور سابق موجب شده است مافیای دارویی ساختار سلامت کشور از طریق انحصار داروهای کمیاب درمان بیماری کرونا سبب ایجاد ازدحام در داروخانهها و بی نظمی و اختلال در ارائه خدمات داروخانه ها به شهروندان گردد. دولت جدید باید در تعویض نفرات عضو ستاد ملی کرونا و کمیته علمی وابسته به آن به دلیل شکستهای پی در پی بعد از نزدیک ۵۵۰ روز از ورود ویروس به کشور ایران تعجیل کند.
آنچه مسلم است؛ تاکنون مردم و جامعه و کارشناسان مستقل و غیردولتی و پاکدست و ساختار سلامت کشور از متولیان سلامت کشور و اظهارات متناقض آنان بیش از کرونا زخم های عمیق و جبران ناپذیری خوردهاند و اکنون عصبانی هستند و به دلیل اینکه وزیر بهداشت و درمان و معاونان او، نماینده تام و مطلق و نماینده واقعی مجموعه بزرگ بهداشت و درمان کشور نیستند و میبینند هر روز به عناوین مختلف نظرات ده ها هزار پزشک و سایر متخصصان و کارشناسان بهداشت و درمان در مدیریت و مهار کرونا نادیده گرفته میشود و حتی درعوض استفاده از نظرات و مشارکت آنان در مبارزه علیه کرونا نسبت به آنان گستاخی و بی احترامی و هتاکی میشود و آنها را تهدید به تعقیب امنیتی و اطلاعاتی و قضایی میکنند، یا بی اعتنا به وزارت بهداشت و درمان و ستاد ملی کرونا میشوند و انگیزه و باوری برای ادامه مسیر مبارزه با بیماری و حفظ و رعایت پروتکلها نخواهند داشت یا ساختار سلامت کشور را ترک و مهاجرت میکنند. هر سال ۵۰۰ هزار نفر ایرانی نخبه و متخصص و دلسوز کشور به خارج از کشور مهاجرت میکنند که بخش اعظم آنها همین کادر درمان و پزشکان و پرستاران و کارشناسان باشرفی بودهاند که فرار را بر قرار ترجیح دادهاند. اکنون ساختار سلامت کشور فرو پاشیده است و در این شرایط نمیتوان تصمیمات موثر و درستی گرفت و تداوم وضعیت موجود هم میرود که فروپاشی اجتماعی را به بار آورد.
آمار کرونا در ایران در بحرانی ترین وضعیت خود قرار دارد و شرایط کشور فوق بحرانی ارزیابی میشود. آمار کرونا در ایران با توجه به روند واکسیناسیون و با تأکید بر نقش فقدان واکسن در شرایط بحرانی جدید کرونا در کشور هر روز خطرناک تر میشود. رییس جمهور در حال چینش کابینه است و رأی گیری برای صلاحیت وزیران معرفی شده نیز به بعد از تاسوعا و عاشورا و در ماه شهریور موکول شده است. او اکنون گرفتار حادترین و هولناک ترین وضعیت کرونایی در کشور شده است. کشور و ساختار سلامت کشور با بی دولتی رها شده است. ستاد کرونا در ایران همچنان به تصمیمات نادرست مشغول است، از آنکه قرنطینه را قرون وسطایی خواند تا کسانی که تحریمهای ورود واکسنهای آمریکایی و بریتانیایی و سیاستگذاری های غلط در مواجهه با بیماری را توجیه کردند، بانیان وضع موجود هستند.
اکنون با افزایش کشته شدگان به نزدیک ۶۰۰ نفر در روز و تعداد مبتلایان به بیش از ۴۰ هزار نفر در روز، وضعیت موجود را نمیتوان در افکار و اذهان عمومی سوء مدیریت تلقی کرد. ادامه ممنوع بودن واکسن در این شرایط دیگر جایز نیست. اگر احدی از دولت جدید و نهادهای حاکمیتی برای جان مردم ایران ارزش قائل هستند باید ورود تمامی واکسن هایی که به کشور ممنوع شده است و در کشورهای دیگر نسبت به سویههای جهش یافته ویروس کرونا موثر بوده و نتیجه داده است را آزاد کنند. گفتنی است؛ هفت واکسن داخلی تاکنون رونمایی شده است و منابع هنگفتی در پروژه سرمایهگذاری واکسنهای داخلی حیف و میل شده است، اما واکسنهای داخلی تاکنون به تولید انبوه و صنعتی نرسیده است و اسناد و مدارک معتبری نیز در جهت ایمنی زایی و تأثیرگذاری آن در دست نیست.
در صورتی که وکلای ایرانی و فعالان حقوق بشر معتقد هستند طبق ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی، ترک فعل منجر به کشتار انسانها، خطای محض و قتل غیرعمد محسوب میشود و قابلیت پیگرد قضایی دارد، شب گذشته کیانوش جهانپور، سخنگو و چهره جنجالی سازمان غذا و دارو پس از جلسه اضطراری ستاد ملی کرونا و تأکید ابراهیم رئیسی، رییس جمهور و رییس ستاد بر تأمین واکسن به هر طریق ممکن، از واردات ۱۲۰ میلیون دز واکسن خارجی در ۳ ماه آینده به کشور خبر داده است. چنین سخنانی از این نظر که او اعتراف به کمبود واکسن در کشور کرده است و واردات واکسنهای معتبر آمریکایی و انگلیسی مانند فایزر و مدرنا و دیگر برندهای مطرح جهانی را بلافاصله در توییتی پس از سخنرانی شب گذشته بلامانع و آزاد عنوان نموده است یک اتفاق مهم برای مقابله با کرونا در کشور محسوب میشود. او البته واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی به ایران را به این شرط که فقط در آمریکا و بریتانیا تولید نشده باشد، آزاد خوانده است! در صورتی که جهانپور دقیقاً تفاوت فایزر تولید آمریکا یا آلمان را مشخص نکرده است، در مورد آسترازنکا خرید واکسن از طریق کشورهای ثالث محقق شده است، اما سود و پورسانتهای سرشاری از این طریق عاید دلالها و مافیای دارو و واکسن و کاسبان کرونا شده است و واکسن با قیمت چند برابری در اختیار دولت ایران برای تزریق عمومی و سراسری قرار داده شده است. ضمن اینکه واکسنهای تولیدشده توسط آمریکا، انگلیس و فرانسه از سوی مراکز غیرقابل اعتماد و به واسطه گری کشورهای ثالث و برخی جریانات مسئله دار بین المللی میتواند به کشور وارد گردد، باید به عقب نشینی در ممنوعیت واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی به طور مستقیم به کشور تن در داد.
در تحولی دیگر؛ درپی غلغله مرگ و سونامی جان باختگان کرونا در ایران، آیت الله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی را وادار کرد صبح امروز در پیام تلویزیونی درباره وضعیت بیماری کرونا هشدار دهد و مسئله¬¬ی بیماری کرونا را مسئلهی فوری و فوتی کشور قلمداد کند. او در عین حال ضرب العجل یک هفتهای را جهت تصمیم قاطع و به میدان آمدن همه مسئولین کشور از جمله نیروهای مسلح برای مهار وضعیت موجود کرونا تعیین کرد. آیت الله خامنهای ضمن فراخوانی تمامی امکانات کشور و وزارت بهداشت و درمان برای بیماریابی فعال در کشور و رایگان شدن آزمایش کرونا، از مسئولان خواست برای تولید داخلی و واردات واکسن کرونا تلاش مضاعف کنند. پس از اظهارات رهبر ایران، ابراهیم رئیسی، رییس جمهور ایران نیز در جلسه هیأت دولت، کنترل موج اخیر شیوع کرونا را نیازمند نقش آفرینی همگانی دانست و تأکید کرد هیچ کس نباید اجازه داشته باشد تا خود را از مشمولیت پروتکل های بهداشتی مستثنی بداند. او همچنین از وزارت خارجه خواست تمام اقدامات لازم برای افزایش و تسریع واردات واکسن را انجام دهد.
و اما با مروری بر اظهارات این دو مقام جمهوری اسلامی میتوان چنین بیان داشت که پاندمی کرونا در ایران یک بحران چند جانبه است که همزمان با تحریمها و قطع ارتباطات جهانی جمهوری اسلامی و تشدید مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم اکنون سرباز کرده است. خروج از وضعیت موجود جز با بازگشت کشور به صحنه تعاملات جهانی ممکن نیست. کشور نیازمند حداقل ۱۸۰ میلیون دز واکسن خارجی و مؤثر در کوتاه مدت است. واکسیناسیون نیز با توجه به جهشهای اخیر و آینده ویروس باید مثل دنیا در ایران دائمی شود. تاکنون منابع کشور صرف رونمایی از واکسنهای تولید داخلی شده است که تاکنون واکسن سازهای ایرانی توانستهاند حدود یک میلیون و سیصد هزار دوز واکسن تولید کنند. چنین هزینهای میتوانست حداقل ۶۰ تا ۷۰ میلیون ایرانی را در کوتاه مدت واکسینه کند. حرف درمانی دیگر پاسخگوی وضعیت کنونی کشور نیست و جمهوری اسلامی ایران باید موانع ورود مستقیم واکسنهای خارجی ممنوع شده به کشور را فراهم کند. جامعه جهانی نیز باید قبول کند برای کنترل کرونا در سطح بین المللی اکنون زمان واکسیناسیون معکوس فرا رسیده است. باید کشورهای فقیر و عقب افتاده از جهان را واکسینه کرد و حکومتها را وادار کند تا موانع وارد کردن واکسنهای معتبر به کشورهای خود را برطرف کنند.
محمدرضا محبوبفر