بی بی سی - هفتمین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام هزاران زندانی سیاسی در حال برگزاری است.
قاضی در ادامه جلسه قبل از ایرج مصداقی، از جان به دربردگان این کشتار، خواست تا در جایگاه شاهد قرار بگیرد.
یورن مارشون، وکیل ایرج مصداقی پیشتر گفته بود او یکی از ۲۳ زندانی است که از بند خود جان به در برده است.
ایرج مصداقی که به مدت ۱۰ سال در زندان‌های ایران بود، از جمله شاهدانی است که پیشتر در کتاب خاطرات خود نیز به نقش حمید نوری که با اسم حمید عباسی در زندان فعالیت می‌کرده اشاره کرده است.
روز شمار اعدام‌ها؛ اعدام یک زندانی قطع نخاع شده
در این جلسه، دادستان از ایرج مصداقی خواست به دوره که اعدام هزاران زندانی سیاسی در آن رخ داده بازگردد، از کمی پیش از آن آغاز کند و به ترتیب روزها آنچه دیده، آنچه شنیده و حتی حس کرده را تعریف کند.
ایرج مصداقی نیز از هشتم مرداد ماه ۱۳۶۷، روز شماری از اعدام‌ها، و فضای زندان ارائه داد به ترتیب به نام همبندیانش که اعدام شدند و آنها که جان به در بردند پرداخت.
او در بخش از شهادت‌هایش تعریف کرد که چگونه در روز ۱۴ مرداد ۶۷ غذای بیشتری به زندانیان سیاسی رسید و آنها متوجه شدند که غذای همبندیانی را می‌خوردند که از سلول کم شده‌اند. و به دنبال آن ساک‌های بچه‌ها را جمع می‌کنند و برای آنها انجیر خشک و تن ماهی و مواد غذایی کنار می‌گذارند.
او درباره به نقش ناصریان(قاضی مقیسه) نماینده دادستان و معاونش حمید نوری و معاون امنیتی زندان داوود لشکری در جریان اعدام‌ها پرداخت.
او همچنین به مواجهه خود با اعضای هیات متصدی اعدام دستجمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ اشاره کرد و از آنها نام بُرد که کمیته‌ای که بعدها به "هیات مرگ" مشهور شدند: حضور حسینعلی نیری (حاکم شرع وقت)، مرتضی اشراقی (دادستان وقت)، ابراهیم رئیسی (معاون وقت دادستان) و همچنین مصطفی پور محمدی نماینده وزارت اطلاعات که آقای مصداقی گفت در آن زمان او را نمی شناخت. افراد زیادی در این اتاق بودند که او نمی شناخت. او از نیری به عنوان مسئول هیات نام برد.
آقای مصداقی روایت کرد که هیات از او پرسیده بود آیا تقاضای "عفو می کند؟" و آیا با توجه به حمله مجاهدین به مرز "اعلام برائت می کند؟"
آقای مصداقی می‌گوید او سپس به راهرو مرگ منتقل شده بود و "حمید نوری آنجا بود و بالا و پایین می رفت و همه چیز را در نظر داشت".
او می‌گوید زمانی متوجه اعدام‌ها شد که پاسداری که از حسینیه می‌آمد ساعت و پول بچه‌ها را می‌آورد. او می‌گوید اشراقی و رئیسی و نوری و ناصریان را دیده که به سمت حسینیه میر فتند. به گفته او نوری نام زندانیان را می‌خواند و آنها را به صف می کرد و به مسئول فروشگاه می گفت آنها را به بند ببر. اما بعتر فهمیده که بند نام رمز اعدام است.
ایرج مصداقی می‌گوید هر روز پس از اعدام‌ها شیرینی تقسیم می کردند و "حمید نوری به راهرو مرگ آمده به او هم شیرینی تعارف میکرد".
آقای مصداقی تعریف کرد که چگونه قاضی مقیسه (ناصریان) نماینده دادستان یکی از همبندیان آقای مصداقی به نام ناصر منصوری را که کمی قبل با خودکشی و پرت کردن خودش از طبقه سوم زندان قطع نخاع شده بود روی برانکارد نزد هیات مرگ برده است. او می‌گوید او تنها دو دقیقه در اتاق نزد هیات رفته بود و بعد به راهرو مرگ منتقل شده بود.
دادستانی سوئد حمید نوری ۶۰ ساله را به اتهام مشارکت در کشتار زندانیان مجاهد و چپ در زندان گوهردشت، به نقض فاحش قوانین بین‌المللی و قتل عمد متهم کرده است.
حمید نوری و وکلایش این اتهام‌ها را رد کرده و می‌گویند علیرغم فعالیت در زندان اوین، جز برای کارهای اداری به زندان رجایی شهر نرفته است و در زمان کشتار زندانیان سیاسی در مرداد و شهریور سال ۱۳۶۷ به خاطر تولد فرزندش در مرخصی بوده است.
پخش زنده دادگاه
دیده‌بان ایران نهاد اجرایی بنیاد ایران تریبونال در شبکه‌های اجتماعی خود این دادگاه را به طور زنده پخش می‌کند. بنیاد ایران تریبونال یک تشکل غیرانتفایی و غیردولتی است که از سوی زندانیان سیاسی دهه شصت و خانواده کشته‌شدگان و شماری دیگر از فعالان سیاسی ایران پایه گذاری شده است.
در سال ۲۰۱۲، مادران خاوران به همراه بازماندگان و خانواده قربانیان این اعدام‌ها، در اقدامی بی سابقه کارزار "ایران تریبونال" را راه اندازی کردند. هدف این دادگاه مردمی آشکار کردن حقیقت تاریخی از طریق فرایندی معتبر و دقیق بود. نتایج این دادگاه مردمی در جریان دادگاه سوئد مورد اشاره دادستان قرار گرفته است.
بنابر قوانین حاکم بر دادگاه‌های سوئد پخش صدای این دادگاه آزاد است.
بنابر برنامه دادگاه، رسیدگی به اتهام‌های حمید نوری تا آوریل سال ۲۰۲۲ ادامه خواهد داشت.
تمدید قرار بازداشت "حمید نوری" در سوئد بازتاب بین‌المللی و رسانه‌ای داشت و اگنس کالامارد، گزارشگر ویژه اعدام‌های فراقانونی سازمان ملل گفت: "این اولین گام مهم در اجرای عدالت برای اعدام‌های سال ۱۳۶۷ است".
مرداد و شهریور ۱۳۶۷، هزاران زندانی سیاسی با دستور آیت‌الله خمینی، بنیان‌گذار و رهبر جمهوری اسلامی اعدام و در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند.
تعداد دقیق کشته‌شدگان نامعلوم مانده است اما بنا به برآوردهای تخمینی سازمان‌های حقوق بشری و سیاسی، به حدود پنج هزار نفر می‌رسد.
مقام‌ها و مسئولان ایرانی جنازه هیچ‌یک از قربانیان کشتارهای فراقضایی سال ۱۳۶۷ را به خانواده‌هایشان تحویل نداده و به علاوه، در تلاش برای محو کردن هر نشانی از قربانیان، محل دفن اجساد را هم به اکثر خانواده‌ها اطلاع نداده‌اند.
آیت‌الله حسینعلی منتظری در آن زمان در جلسه‌ای با مقام‌های مسئول، این اعدام‌ها را "بزرگترین جنایت تاریخ" ایران خوانده بود.
نخستین واکنش ظریف به انتخاب امیرعبدالهیان
