رهبران شش کشور روسیه، چین، قزاقزستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان در سال ۲۰۰۱ «سازمان‌ همکاری شانگهای» را با تمرکز بر «مبارزه با تهدیدهای امنیتی جدید» بنیان گذاشتند و کشورهای هند و پاکستان نیز از سال ۲۰۱۷ به اعضای اصلی آن اضافه شدند. ایران از ۱۵ سال پیش عضو ناظر این سازمان بود و با وجود درخواست‌ رسمی، تاکنون به‌عنوان عضو اصلی پذیرفته نشده بود.

سران هشت کشور ایران، تاجیکستان، پاکستان، قرقیزستان، قزاقستان، بلاروس، ترکمنستان و ازبکستان برای شرکت در نشست روز جمعه به تاجیکستان سفر کرده‌اند و رئیس جمهوری چهار کشور دیگر، یعنی روسیه، چین، هند و مغولستان از راه دور و به‌صورت به‌صورت مجازی در نشست شرکت کردند. در حال حاضر سه کشور افغانستان، مغولستان و بلاروس، عضو ناظر این سازمان محسوب می‌شوند.

👈 مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، روز جمعه در سخنرانی خود در این نشست، تمرکز سیاست خارجی خود را بر «چندجانبه‌گرایی اقتصادی» و تقویت «سیاست همسایگی» و تقویت «حضور در سازمان‌های منطقه‌ای» دانست و ضمن تشکر از همه اعضای سازمان همکاری شانگهای برای پذیرش عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران، از رئیس جمهوری سه کشور تاجیکستان، روسیه و چین نیز به‌طور ویژه تشکر کرد.

او به تحریم‌های آمریکا یا آنچه که «تروریسم اقتصادی» خواند، به‌عنوان یکی از «موانع کلیدی پیشبرد همگرایی منطقه‌ای» اشاره کرد و گفت: «سازمان همکاری شانگهای به طراحی ساختارها و مکانیسم‌های مقابله جمعی با تحریم نیاز دارد.» زیرا به گفته رئیسی، تحریم‌های یکجانبه تنها علیه یک کشور نیست و همان‌طور که در سال‌های اخیر روشن شده، «تعداد بیشتری از کشورهای مستقل به‌ویژه اعضای سازمان را دربر می‌گیرد».

به‌دنبال خروج آمریکا از توافق برجام در سال ۲۰۱۸، جمهوری اسلامی ایران تحت تحریم‌های اقتصادی شدید ایالات متحده آمریکا قرار گرفته است که وضعیت اقتصادی این کشور را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است. ابراهیم رئیسی روز پنج‌شنبه در دیدار با همتای ازبکستانی خود در شهر دوشنبه، گفت که تحریم‌ها مانع پیشرفت ایران نیست اما به دنبال رفع تحریم‌هاییم.

ابراهیم رئیسی در سخنان خود «شراکت راهبردی» ایران و روسیه در مبارزه با «تروریسم و افراط‌گرایی» در سوریه را الگویی موفق برای همکاری با سایر شرکای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دانست و گفت: «مراکز حضور و تحرک نیروهای آمریکا در سوریه، از ناامن‌ترین و بی‌ثبات‌ترین مناطق این کشور است.»

رئیس جمهوری اسلامی ایران همچنین مسئولیت وضعیت ایجادشده در افغانستان را به‌طور کامل «برعهده‌ آمریکا و کشورهای همکار او» دانست و حل مشکلات این کشور را «تنها ازطریق کمک کشورهای منطقه به مشارکت موثر همه‌ اقوام در حاکمیت آینده افغانستان» دانست.