در حال حاضر، در کانال تلگرامی سامان ششم که که فضای مجازی نیمه بازی است، علاوه بر اطلاع رسانی و طرح مسایل، اخبار و تحلیلهای سیاسی، مسایل سازمانی نیز مطرح و در معرض نظرخواهی و بحث و بررسی قرار می گیرد. طرح مسایل درونی تشکیلاتی در یک کانال باز ممکن است اندکی غیر عادی به نظر آید، اما من معتقدم که جبهه ملی متعلق به تمامی ملت ایران است و در برهه زمانی حساس فعلی، از لحاظ شفافیت مطلوبست که هواداران جبهه و ملی گرایان در ایران و در جوامع ایرانی سراسر جهان از آنچه که در داخل جبهه ملی مادر می گذرد مطلع باشند.

از جمله مطالبه هایی که در آن کانال مطرح می شود، مساله تغییر ترکیب سنی رهبری در آن سامان است. رهبران و مسئولین فعلی تقریبا همگی در سنین ۸۰ -۹۰ سالگی هستند و به جهات فیزیکی قادر به انجام مسئولیتهای خود به طور بایسته نیستند. بنابراین، وجود و حضور نیروهای جوانتر در رهبری، نیروهایی که شمارشان هم کم نیست و از لحاظ دانش و معلومات و تخصص با نیازیها امروزی هم خوانی خیلی بیشتری دارند، ضرورتی انکار ناپذیر است. جبهه ملی ایران- اروپا از این مطالبه پشتیبانی می کند.

پیشنهاد شده است که فعلا یک "شورای موقت" متشکل از نیروهای جوانتر و پیش کسوتان پا به سن گذاشته تشکیل شود و مقدمات یک انتخابات شفاف و عادلانه را در سامان ششم تدارک ببیند. با این پیشنهاد مخالفتی نشده و بلکه مورد تایید و حمایت بسیاری از اعضا و هواداران نیز واقع شده است. بنابراین، می توان پیش بینی کرد که سامان ششم پس از خانه تکانی ونوسازی وارد مذاکره با برادران سامان پنجم برای بررسی امکانات وحدت شود، رویدادی که به طرز قابل درکی نه فقط مورد استقبال حامیان و هواداران جبهه ملی، بلکه مورد استقبال و تایید تمامی جنبش خواهد بود.

2- سامان پنجم

در باره شرایط و اوضاع و احوال و ارتباطات داخلی جبهه پنجم اطلاع زیادی دردست نیست. جبهه ملی سامان پنجم، تا آنجاکه آنرا شناخته ایم سازمانی بسته است و مسایل درونی سازمانی در کانال تلگرامی آن "ملیون" هیچ گاه مطرح و مورد بحث و بررسی قرار نمی گیرد.

فقط هر از گاهی اطلاعیه ای کوتاه در مورد سامان ششم در فضا(های) مجازی آن با این مضمون درج می شود که "مطالبی که توسط جبهه ملی سامان ششم منتشر می شود ربطی به جبهه ملی ندارد و این سامان سازمانی جعلی است که از نام جبهه ملی سوء استفاده می کند". در همان کانال، تذکر داده شده است که این رویکرد، رویکردی حذفی و غیرقابل قبول است و دوستان سامان پنجم، اگر به ضرورت وحدت اعتقاد داردند باید با احساس مسئولیت بیشتر عمل کنند.

بخش دوم

آیا جبهه ملی ایران به رسالت تاریخی خود عمل خواهد کرد؟

درسند سیاسی که شورای عمومی جبهه ملی ایران- اروپا طی پلنوم پنجم خود در اردیبهشت ۱۳۹۹ منتشر ساخت چند حالت از اوضاع و احوالی را که احتمال وقوع آن در صورت فروپاشی نظام جمهوری اسلامی می رود ترسیم شده و طرحی اولیه برای گذار و مقابله با بحران فروپاشی و جلوگیری از هرج و مرج و تجزیه کشور ارائه شده است.

طرح پیشنهادی در چارچوب برنامه سیاسی جبهه برای ایجاد نظام دموکراتیک و سکولار، انتخابات آزاد و شفاف تهیه شده و در آن مشارکت نیروهای سیاسی مختلف ملحوظ شده است. قرار است طرح به عنوان پلی از زمان شروع فروپاشی یا درون پاشی تا زمان برگزاری انتخابات آزاد برای تشکیل مجلس موسسان عمل کند. (برای متن سند رجوع شود به پیوند زیر). http://www.jebhemelli.info/?p=12494.

" ... ما بر گزاره رهبری جمعی در مرحله گذار و رهبری انتخابی بعد از آن پا می فشاریم. جبهه ملی ایران- سامان ششم، برای پرهیز از بی تکلیفی در مرحله گذار طرحی مقدماتی ارائه نموده که می توان از آن به عنوان طرح "هیات رهبری" یا "دولت در سایه" نام برد. چنین هیاتی که متشکل از نمایندگان طیفهای سیاسی عمده خواهد بود تا رسیدن به مرحله انتخابات آزاد و شفاف هدایت مرحله گذاراز جمهوری اسلامی را برعهده خواهد گرفت". (نقل قول از سند)

از زمان پیشنهاد این طرح بحثهای متعددی درمورد آن مطرح شده که اکنون هم ادامه دارد.

رسالت و وظیفه ای که در این طرح برای جبهه ملی تعیین شده اساسا بر گزاره های زیر استوار است:

واقعیتی است که نظام جمهوری اسلامی، گرچه در طی چند دهه گذشته محدودیتهای فراوانی بر فعالیت جبهه ملی ایران اعمال نموده و رهبران آن را مدام مورد آزار و تعقیب قرار داده، لکن اقدام

به ممنوعه ساختن جبهه ملی به دلایل زیر نکرده است:

یک- به دلیل سابقه مبارزاتی ضد استعماری جبهه ملی (از منظر ایدئولوژی خود نظام)

دو- پشتوانه مردمی به دلیل خاطره مثبت توده مردم از دوره زمامداری دکتر مصدق

سه- انتظار خطر کمتر از جانب جبهه ملی از لحاظ احتمال انتقام جویی پس از سرنگونی یا کنار گذاشته شدن نظام (در مقایسه با آنچه از نظر رژیم از طیف دیگر نیروها می تواند انتظار داشته باشند)

واقعیت دیگر ناشی از مراتب بالا، ادامه بقای سازمان به صورت نیمه مخفی، وجود کادرهای فعال و نیمه فعال در بسیاری از استانها و شهرستانهای کشور بوده است، که این خود یک نیروی بالقوه بسیار مهمی است.

باری، ایراد اساسی که اکنون به این طرح گرفته می شود اینست که طرح (بسیار) خوشبینانه و غیرفعال است. با شناختی که از زمامداران جمهوری اسلامی داریم، اینها هیچ گاه با طیب خاطر حاضر به دست کشیدن از قدرت نخواهند شد، بلکه، به عکس، احتمال زیاد هست که تا آخرین لحظه فروپاشی و تلاشی کامل به مقاومت و سرکوب و کشتار ادامه دهند. اینها فقط زمانی تسلیم و حاضر به عقب نشینی خواهند شد که سیل اعتراضات و نافرمانی عمومی در سراسر کشور همزمان با ریزش نیروها از داخل نظام، راه بیفتد، به نحوی که دیگر اعتراضات قابل کنترل نباشد. در چنین وضعیتی احتمال این هست که جمهوری اسلامی باز برای ادامه بقای خود دست به دامن جبهه ملی بزند و در اینجاست که جبهه ملی باید نهایت هوشیاری و دقت و مراقبت را به کار برد و اشتباهات گذشته را تکرار نکند.

ایراد دیگر بر این طرح اینست که تکلیف خود جبهه ملی و دو جریان متعارض آن در چنین هیات رهبری چه خواهد شد؟ آیا هر دو جریان، همزمان در آن جایی خواهند داشت یا نهایتا یکی دیگری را حذف و خود به کرسی "انحصار" خواهد نشست، آیا چنین کشمکش و تقابلی در آستانه گذار از نظام خود یک رسوایی بزرگ و عامل تشدید بحران نخواهد بود؟

مایلیم که راجع به این نکته بیشتر صحبت کنیم، چون این را یک مساله کلیدی در جنبش می دانیم. برای بازکردن موضوع ناچار از طرح مسایلی هستیم که به نظر ما لازمست حداقل اعضا و هواداران جبهه ملی در داخل و خارج از آن آگاه باشند و لذا بابت هر ایراد و انتقادی که بر این امر وارد باشد، شخصا پاسخگو خواهیم بود. از نظر ما، در اوضاع و احوال حاضر، منافع جنبش بر مصالح و سمت و موقعیت فردی باید تقدم داشته باشد.

اطلاع داریم که در راستای حل اختلاف و همگرایی میان دو گروه جبهه ملی سامان پنجم و ششم اقداماتی اساسا فردی در داخل صورت گرفته است. در این زمینه در خارج، در اروپا نیز تلاشهایی از سوی هیات اجرایی جبهه ملی ایران- اروپا (سامان ششم) (از این به بعد: جمپا) به عمل آمد و در پی تماسهایی، چند نشست در فضای مجازی میان جمپا و سازمانهای جبهه ملی ایران در خارج (از این به بعد: "سامان پنجم خارج از کشور") برگزار و بحثها و مذاکراتی نیز صورت گرفت. ییشنهاد اولیه ما به دوستان سامان پنجم این بود که موضوع بحث و مذاکره طرح اختلافات گذشته نباشد و ما از امکان شروع همکاری از پایین ترین حد، مثلا دادن اعلامیه مشترک،کار را آغاز بکنیم. این پیشنهاد، از جمله براین اساس استوار بود که سامانها پنجم و ششم دو نیرویی هستند که نزدیک ترین همسویی سیاسی را باهم داند، هردو ادامه دهنده میراث مصدق هستند و از این منظر مشکل عمده ای در تنظیم اعلامیه های مشترک نخواهند داشت. لکن، دوستان جبهه ملی سامان پنجم کشور اصرار بر این کردند که مسایل گذشته مطرح و موضوعات مورد اختلاف، که اساسا به شخصیتها مربوط می شد، باز و بررسی شود. همان طور که پیش بینی می شد، طرح یک اتهام یا انتقاد، اتهام و انتقاد متقابلی را در پی داشت و بدین جهت مذاکرات در مرحله ای بدون نتیجه ملموس متوقف شد.

تجربه ای که ما از این نشستها و همین طور از حضور در کانال تلگرامی ملیون داشته ایم این بود که هر اقدامی برای نزدیکی و حل اختلاف، اگر با تاکید بر وجوه اختلاف در گذشته شروع شود محکوم به شکست است. تلاش برای نزدیکی باید از اوضاع و احوال کنونی و ضرورتهای فعلی جنبش آغاز شود و از این منظر بدون حدی از گذشت از هر دو سو و به کنار گذاشتن آنچه که در گذشته به حق یا به ناحق توسط هرکسی از هر سو صورت گرفته، کاری از پیش برده نخواهد شد.

این مهم، هرقدر هم که دست نیافتنی به نظر آید، باید انجام پذیرد. در جایی و در زمانی گسستی با گذشته باید صورت پذیرد. زیرا، گزینه دیگر به طرز گریزناپذیری رویکرد حذفی، خصومت عیان، کوبیدن و سیاه کردن یکدیگر با قصد از میدان به در کردن طرف دیگر است، که نه تنها شیوه ای ناپسند و غیرقابل قبول در فضای مبارزه امروزی است، بلکه به طور قابل درکی نیز باعث دلسرد شدن و پراکندگی بیشتر نیروها خواهد شد.

به عکس، هر نشانه ای در جهت نزدیکی و همگرایی و وحدت، با توجه به موضع و جایگاه جبهه ملی در حافظه تاریخی مردم و نیازی که در اوضاع و احوال کنونی به وحدت نیروها احساس می شود، می تواند نه تنها تکان و حرکتی در میان هواداران جبهه ملی به وجود آورد، بلکه لرزشی در کل اپوزیسیون ایجاد کند که به نوبه خود آغازگر حرکتهای بعدی باشد.

پرسش اینست: آیا جبهه ملی می تواند به رسالت تاریخی خود عمل کند؟ باید متوقع بود که "جبهه ملی‌ای ها" در هر دو جناح درایت و مآل اندیشی لازم برای انجام گزینش صحیح را داشته باشند.

پاینده ایران

آرسن نظریان، کمال ارس

هموندان جبهه ملی ایران- اروپا (سامان ششم)

سی ام آبان ١۴۰۰ برابر با ٢۱ نوامبر ٢٠٢۱