در چنین فضایی که بسیاری علاقه دارند آن‌را به یک دو قطبی خیر و شر تبدیلش کنند، بار سنگین تمام این حساسیت‌های سیاست داخلی بر دوش این مسابقه فوتبال سنگینی می‌کند.

اختلافات سیاسی جمهوری اسلامی و ایالات متحده

تیم ملی فوتبال ایران، در حالی از ساعت ۲۲:۳۰ روز سه‌شنبه ۸ آذر به مصاف آمریکا می‌رود که نمی‌توان سایه سنگین اختلافات سیاسی تهران و واشنگتن را در این مسابقه ورزشی نادیده گرفت. این ماجرا به ویژه از سوی طرف ایرانی به شکل ویژه‌تری نمود عینی دارد. ۲۴ سال قبل و پس از آنکه تیم ملی در جام جهانی ۹۸ موفق شد آمریکا را شکست دهد، علی خامنه‌ای در اقدامی کم‌سابقه برای این پیروزی ورزشی یک پیام حماسی ارسال کرد.

این در حالیست که مسابقه روز سه‌شنبه در شرایطی برگزار می‌شود که تنش‌ها در مناسبات میان تهران و واشنگتن بار دیگر بالا گرفته است. امیدها برای احیای برجام به پایین‌ترین حد رسیده و مقام‌های کاخ سفید در اظهارنظرهای خود تاکید می‌کنند که اعتراضات داخلی ایران برای آنها اولویت بیشتری از مذاکرات احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ دارد.

از سوی دیگر در هفته‌ها و ماه‌های اخیر رسانه‌های نزدیک به حاکمیت و سپاه پاسداران در ایران مانور ویژه‌ای برای این مسابقه فوتبال داده‌اند. انتشار اسنادی که در هک خبرگزاری فارس رونمایی شده روشن می‌سازد که دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی تا چه اندازه بر ابعاد مختلف حضور تیم ملی در این رقابت ورزشی حساس بوده‌اند.

شکست تیم ملی در مقابل انگلستان و البته سر دادن شعارهایی در حمایت از معترضان و یا در دست داشتن دست‌نوشته‌هایی با مضمون همراهی از جنبش «زن، زندگی، آزادی» باعث شد تا مقام‌های جمهوری اسلامی گروهی از شخصیت‌های سیاسی و رسانه‌ای نزدیک به سپاه پاسداران را احتمالا برای مدیریت بیشتر فضای رسانه‌ای و حتی میدانی ورزشگاه‌هایی که تیم ملی در آن مسابقه می‌دهد، به قطر بفرستد.

سابقه تقابل‌های ورزشی

این نخستین باری نیست که تیم‌های ورزشی ایران و آمریکا مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند و برای یک رقابت ورزشی در مقابل هم صف‌آرایی می‌کنند. حتی این نخستین مصاف ایران و آمریکا در زمین فوتبال نیز به شمار نمی‌رود. احتمالا مهم‌ترین رویارویی دو تیم به ۲۴ سال قبل و روز ۲۷ ژوئن ۱۹۹۸ باز می‌گردد. جایی که دو تیم در دومین مسابقه خود از بازی‌های گروه F جام جهانی فرانسه و پس از شکست در دیدار نخست مقابل یکدیگر قرار گرفتند.

آن دیدار تماشایی که اتفاقا گزارشش را مثل بازی ۸ آذر ایران و استرالیا جواد خیابانی برعهده داشت در نهایت با درخشش نسل طلایی فوتبال ایران با نتیجه ۲-۱ به سود «تیم ملی» به پایان رسید. گل‌های حمید استیلی و مهدی مهدوی‌کیا در دقایق ۴۱ و ۸۳ در مقابل تک گل دقیقه ۸۷ برایان مک‌براید باعث شد تا در نهایت قرمز پوشان آن‌روز پس از به صدا در آمدن سوت اورس مایرِ سوئیسی در ورزشگاه ژرلاند شهر لیون خوشحالی کنند.

از زمان وقوع انقلاب ۱۳۵۷ و البته مهمتر از آن اشغال سفارت آمریکا در تهران همواره روابط ایران و ایالات متحده تنش‌آلود بوده و به همین علت تقابل‌های ورزشی میان دو کشور هم بیش از سایر رقابت‌ها مورد توجه قرار گرفته است. بر همین اساس بی‌مناسبت نبود که دیدار ایران و آمریکا در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه، برای مدت‌ها مسابقه قرن خوانده می‌شد.

حدود یک سال و نیم بعد، یعنی ۲۶ دی ماه ۱۳۷۸ ایران و آمریکا بار دیگر به مصاف یکدیگر رفتند و در ورزشگاه شهر لس‌آنجلس برای دیدار دوستانه وارد زمین چمن شدند. مهدوی‌کیا در آن مسابقه هم برای ایران گلزنی کرد اما تک گل کریس آرماس باعث شد تا دو تیم در نهایت به تساوی رضایت دهند.

وضعیت جدول

صرف نظر از تمام مولفه‌های سیاسی که بر این مسابقه فوتبال سایه افکنده، این بازی به تنهایی و از منظر ورزشی هم به اندازه کافی حساس و تعیین کننده است. با نتایجی که در شب دوم بازی‌های گروه دوم جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به دست آمده، حالا هر چهار تیم انگلستان، ایران، ایالات متحده و ولز که در حال حاضر به ترتیب در رده‌های اول تا چهارم این گروه قرار دارند، برای صعود به مرحله بعد شانس دارند.

انگلستان، ایران و ایالات متحده با کسب پیروزی با هر نتیجه‌ای، قطعا به مرحله یک هشتم نهایی جام جهانی راه خواهند یافت. ولز که کار دشوارتری دارد، باید هم انگلستان قدرتمند را ببرد و هم منتظر باشد که دیدار ایران و آمریکا به تساوی برسد.

در حال حاضر انگلستان با ۴ امتیاز اول است، ایران با ۳، آمریکا با ۲ و ولز با ۱ امتیاز در رده های بعدی قرار دارند. باید توجه داشت که طبق قوانین فیفا در صورتی که امتیاز تیم‌ها مساوی شود، تفاضل گل معیار خواهد بود. در صورت برابری تفاضل گل، تعداد گل‌های زده در نظر گرفته می‌شود و اگر هم تعداد گل‌ها هم مساوی باشد، آن‌وقت نتیجه بازی مستقیم خواهد گفت کدام تیم در رده بالاتر قرار گیرد.

انگلستان ۴ امتیازی با تفاضل گل خوب مثبت ۴ بهترین بخت را برای راه‌یابی به مرحله بعد دارند. سه‌شیرها در صورت پیروزی حتما به عنوان تیم نخست در مقابل تیم دوم گروه اول این رقابت‌ها قرار خواهند گرفت. شاگردان گرت ساوت گیت با تساوی در مقابل ولز هم جایگاه نخست خود را حفظ خواهند کرد مگر اینکه ایران بتواند آمریکا را شکست دهد یا اینکه آمریکا با ۵ گل بتواند ایران را مغلوب کند و تفاضل گل ایالات متحده از مثبت ۴ انگلستان بالاتر رود. انگلیسی‌ها در صورت شکست ممکن است در همین مرحله گروهی حذف شوند که البته این احتمال قدری دور از انتظار به نظر می‌رسد. چرا که آنها باید با اختلاف ۴ گل از ولز شکست بخورند و از آن طرف هم مسابقه ایران و آمریکا با نتیجه مساوی تمام نشود.

ایران ۳ امتیازی و با تفاضل گل منفی ۲ در رده دوم جدول، با پیروزی در مقابل آمریکا حتما راهی مرحله بعد خواهد شد. در مقابل «تیم ملی» با شکست در بازی با آمریکا حتما در همین مرحله گروهی با رقابت‌ها خداحافظی خواهد کرد. کسب نتیجه تساوی ایران و آمریکا هم احتمالا به صعود شاگردان کیروش خواهد انجامید مگر اینکه ولز در دیدار همزمان با انگلستان موفق به شکست سه‌شیرها شود چرا که در آن صورت ایران، ولز و انگلستان هر سه ۴ امتیازی خواهند بود. در آن صورت تفاضل ایران همان منفی ۲ باقی خواهد ماند. ولز حتی اگر با یک گل هم انگلستان را شکست دهد، تفاضلش منفی ۱ و بهتر از ایران خواهد بود و مجوز صعود را دریافت خواهد کرد. تفاضل انگلستان هم که ۶ مرتبه بهتر از ایران است و تنها در صورتی همچنان شاگردان کیروش در این حالت صعود خواهند کرد که انگلیسی‌ها ۷ گل از ولز دریافت کنند.

آمریکا که با کسب ۲ تساوی در رده سوم قرار دارد به همراه انگلستان دو تیم بدون شکست این گروه و البته به همراه ولز دو تیم بدون پیروزی این گروه هستند. در نتیجه یانکی‌ها تفاضل گلشان هم فعلا صفر است. آمریکایی‌ها برعکس ایران و ولز معادلات پیچیده‌ای برای صعود ندارند. تکلیف صعود آنها دست خودشان است و فقط هم کسب ۳ امتیاز مقابل ایران مجوز حضور در مرحله بعدی را برای شاگردان گرگ برهالتر صادر خواهد کرد. تساوی و شکست هم به معنای خداحافظی تیم ملی فوتبال ایالات متحده در همین مرحله گروهی با جام جهانی ۲۰۲۲ خواهد بود.

ولز اما سخت‌ترین کار را برای صعود به مرحله بعد دارد. آنها هم باید انگلستان را شکست دهند و هم منتظر کسب نتیجه تساوی در دیدار ایران و آمریکا بمانند. کاری که البته برای تیمی که در دو بازی خود تنها یک گل آن‌هم از روی نقطه پنالتی زده و برای بازی سوم دروازه‌بان اصلی خود را هم به دلیل محرومیت در دروازه نخواهد داشت، بسیار دشوار خواهد بود؛ هرچند فوتبال همیشه نشان داده که هیچ غیرممکنی وجود ندارد.