دکتر بردیا حریری - ویژه خبرنامه گویا
ایران در معرض تحولات و تغییرات فراوانی است. جنبشهای اجتماعی پنج سال گذشته ما را در معرض ایرانی متفاوت در آینده قرار داده است. از همین رو لازم است که نخبگان فکری و اقتصادی و اجتماعی و سیاسی ایران به طرحهایی برای بازسازی ایران بیاندیشند. نوشتهای که میخوانید نقشه راه جامعی است که هدف آن احیای اقتصاد کشور و بالا بردن جایگاه ایران به عنوان یک بازیگر برجسته در صحنه جهانی است. این طرح بر پنج رکن اساسی تمرکز دارد: اصلاح سیاست اقتصادی، اصلاح سرمایهگذاری مستقیم خارجی، توسعه زیرساخت، حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط و ادغام جهانی در زنجیرههای ارزش. ما میکوشیم تا بطور خلاصه این طرح را توضیح دهیم. در بخش اول(لینک قسمت اول) و دوم( لینک قسمت دوم) که در همین صفحه و سایت منتشر شد، به اصلاح سیاست اقتصادی و اصلاح سرمایهگذاری مستقیم خارجی، توسعه زیرساخت و حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط پرداختیم. در ادامه چنین میخوانیم.
پنج، ادغام جهانی در زنجیره ارزش جهانی:
برای قرار دادن ایران بهعنوان یک بازیگر پویا و کامل در زنجیرههای ارزش جهانی، بر این ابتکارات تمرکز خواهیم کرد: شناسایی و اولویتبندی بخشهایی که ایران در آنها میتواند در زنجیرههای ارزش جهانی برتری یابد و ارزش بیافزاید، با تأکید بر حوزههای مزیت نسبی. مثلا مالزی پیشرو جهانی در تولید روغن نخل و بخش الکترونیک است. دولت سرمایهگذاری در هر دو بخش را ترویج کرده و سیاستهایی را برای افزایش رقابتپذیری اجرا کرده است. یا ویتنام بهعنوان یک بازیگر جهانی در بخش تولید الکترونیک ظاهر شده است. دولت بهطور فعال سرمایهگذاری مستقیم خارجی (FDI) را تشویق کرد و پارکهای صنعتی را برای جذب شرکتهای چندملیتی ایجاد کرد. در نتیجه، ویتنام به یک مرکز کلیدی برای تولید لوازم الکترونیکی تبدیل شده است که باعث جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی و ایجاد شغل میشود.
ایران میتواند از ادغام جهانی در زنجیرههای ارزش به طرق مختلف سود ببرد. بهعنوان مثال، مشاغل ایرانی میتوانند در GVCها شرکت کنند تا: کالاها و خدمات خود را به بازارهای جدید صادر کنند، ورودیها و فنآوریها را با هزینه کمتر وارد کنند، • به فنآوریها و دانش جدید دسترسی پیدا کنند و مهارتها و قابلیتهای خود را ارتقاء دهند. چند نمونه از بخشهای استراتژیک که ایران میتواند در زنجیرههای ارزش جهانی ادغام شود، چنین است: انرژی، پتروشیمی، معادن غنی ایران، تولید کالاهای مختلفی از جمله مواد غذایی، نوشیدنی، پوشاک و ماشینآلات و گردشگری.
دولت ایران میتواند از ادغام جهانی در زنجیرههای ارزش از راههای مختلف حمایت کند. مثلا کاهش موانع تجاری و تعرفهها، بهبود محیط کسب و کار، سرمایهگذاری در زیرساختها، ارائه کمکهای مالی به مشاغل و ترویج تجارت و سرمایهگذاری. برای رسیدن به این اهداف موسسات زیر باید تلاش کنند:
وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت(صمت)، وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و وزارت فنآوری اطلاعات و ارتباطات. ترویج سرمایهگذاری و جذب فعال سرمایهگذاریهای خارجی و داخلی برای افزایش ظرفیت ما برای مشارکت در زنجیرههای ارزش جهانی، از جمله انتقال فنآوری و نوآوری. لازم است. برای مثال سنگاپور خود را بهعنوان یک مرکز جهانی برای شرکتهای چند ملیتی و سرمایهگذاران قرار داده است. این کشور مشوقهای مختلفی از جمله مشوقهای مالیاتی، کمک هزینه تحقیق و توسعه و نیروی کار بسیار ماهر ارائه میدهد.
ابتکاراتی که باید صورت بگیرد شامل این موارد است: افزایش صادرات، کاهش واردات، دسترسی به فنآوریها و دانش جدید، سرمایهگذاری مستقیم خارجی در بخش انرژی را برای توسعه منابع نفت و گاز خود و سرمایهگذاری در پروژههای انرژی تجدیدپذیر، پتروشیمی، معدن، جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی در بخش تولید، و چذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی در بخش گردشگری.
دولت ایران میتواند سرمایهگذاری در بخشهای استراتژیک را از راههای زیر افزایش دهد: بهبود محیط کسب و کار، کاهش موانع تجاری و سرمایهگذاری، ارائه مشوقها به سرمایهگذاران خارجی، مذاکره قراردادهای سرمایهگذاری با سایر کشورها، بازاریابی ایران بهعنوان مقصد سرمایهگذاری.
تسهیل تجارت: سادهسازی و تسریع رویههای تجاری، کاهش موانع تجاری و افزایش سهولت انجام تجارت برای تبدیل ایران به مقصدی جذاب برای تجارت جهانی لازم است. برای مثال مکزیک از نزدیکی خود به ایالات متحده برای جذب سرمایهگذاری از شرکتهای آمریکای شمالی استفاده کرده است. در حال حاضر مکزیک به یک بازیگر کلیدی در زنجیرههای ارزش جهانی، بهویژه در تولید خودرو و مونتاژ الکترونیک تبدیل شده است.
برای رسیدن به این وضعیت، ابتکارات زیر ضروری است: کاهش تعرفهها و موانع غیرتعرفهای تجارت، بهبود زیرساختهای تجاری، ساده کردن رویههای گمرکی و ترویج تجارت الکترونیک. برای انجام این امور موسسات زیر باید تلاش کنند: اداره گمرک، وزارت راه و شهرسازی و وزارت فنآوری اطلاعات و ارتباطات. همچنین توسعه زیرساختها برای تسهیل حرکت کارآمد کالاها و خدمات و تضمین ارتباط با بازارهای جهانی ضروری است. مثلا امارات متحده عربی با ایجاد کریدور لجستیک دبی، این شهر را به یک مرکز تدارکات و تجارت جهانی تبدیل کرده است. بندر جَبَل علی و فرودگاه مرکزی جهانی دبی اجزای اصلی این زیرساخت هستند.
برای توسعه زیرساختها چه ابتکاراتی باید انجام شود: بهبود زیرساختهای حمل و نقل، بهبود زیرساختهای مخابراتی، توسعه زیرساختهای انرژی و سرمایهگذاری در زیرساختهای لجستیکی. برای توسعه این زیرساختها موسسات زیر باید تلاش کنند: وزارت راه و شهرسازی:، وزارت فنآوری اطلاعات و ارتباطات، وزارت نیرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت(صمت).
از سوی دیگر برای رسیدن به برتری در زنجیرههای ارزش بینالمللی توسعه مهارت نیروی کار ضروری است. برای مثال کره جنوبی بهطور قابل توجهی در توسعه نیروی کار سرمایهگذاری میکند و تضمین میکند که نیروی کار آن دارای مهارتهای مورد نیاز برای تولید پیشرفته، فنآوری و نوآوری است.
ابتکاراتی که ما باید انجام دهیم: اصلاح نظام آموزشی، ارائه آموزشهای حرفهای و ترویج یادگیری مادامالعمر. این امر به اطمینان از برخورداری ایران از نیروی کاری که قادر به انطباق با نیازهای در حال تغییر اقتصاد جهانی است کمک میکند.
در پایان لازم است بگوییم که برنامه بازسازی اقتصادی ایران یک نقشه راه جسورانه و رویایی است که نشاندهنده تعهد ما به تحول اقتصادی و تعامل جهانی است. از طریق این پنج ستون - اصلاح سیاستهای اقتصادی، اصلاح سرمایهگذاری مستقیم خارجی، توسعه زیرساخت، حمایت از SMEs، و ادغام جهانی در زنجیرههای ارزش - هدف ما ایجاد آیندهای مرفه، نوآور و فراگیر برای کشورمان است. با تلاش جمعی شهروندان، دولت و شرکای بینالمللی، ما مطمئن هستیم که ایران بهعنوان یک نیروی قدرتمند در اقتصاد جهانی ظاهر خواهد شد.
پایان
دکتر بردیا حریری، مدیر مالی و مشاور سرمایهگذاری از سیلیکون ولی، کالیفرنیا، به عنوان سخنگوی ایرانسانس فعالیت میکند. این پلتفرم غیرانتفاعی با هدف متحد کردن متخصصان ایرانی، بازسازی اقتصاد ایران و تضمین موقعیت برحق جهانی آن است.
وب سایت: www.Iranaissance.org
ایمیل: [email protected]"
مهر برای ایجاد اتحاد علیه نفرت
برای مردم مهم نیست این مجری عربده کش به مجلس برود