Monday, Sep 9, 2024

صفحه نخست » قدرت بازدارندگی «چشمان برادر بزرگ»، محسن کردی

Mohsen_Kordi.jpgجورج اورول نویسنده رمان قلعه حیوانات، در رمان «1984»یک جامعه تمامیت خواه را به تصویر میکشد که در آن «برادر بزرگ» با دوربین هایش همه حرکات مردمان را زیر نظر دارد و نظر کتاب بر این است که چنین جامعه ای به زندگی خصوصی مردمان آسیب میزند و این که دائم تحت مراقبت باشید حس زندگی را از آدم میگیرد. اما این مساله تنها از دید کنترل سیاسی طرح شده و اشاره به جوامع توتالیتر دارد. در کشوری مانند ایران امروز، حاکمان آرزو دارند که چنین وضعیتی به صورت قانون در بیاید تا چشمان مراقب شان با دوربین ها جیک و پیک زندگی مردمان را زیر نظر داشته باشند و آنچه که تابحال در توضیح المسائل بصورت توصیه و نهی از منکرو امر به معروف توصیه می کردند را با کمک دوربین ها به صورت قانون در جامعه و حتا حریم خصوصی مردم پیاده کنند.

هدف این نوشته اما جوامع آزاد امروز و آینده است. در یک جامعه آزاد مثل جوامع غربی چه؟ آیا در این گونه جوامع نیز مردمان باید حس بدی نسبت به دوربینهای مراقب داشته باشند؟ من تابحال گلایه ای نشنیده و ندیده ام. یک جامعه آزاد مثل اروپای غربی را در نظر بگیریم که در آن دوربین ها در همه جا مردمان را زیر نظر دارند. آیا با بودن این دوربین ها احساس امنیت بیشتری می کنید یا احساس ناامنی و این حس که به حریم خصوصی تان تجاوز شده؟ شاید این دوربین ها امنیت کامل را تضمین نکنند اما مسلما تا حد زیادی امنیت جامعه تامین میشود. حال بیاییم ضرر و زیان یا امتیاز و سود چنین وضعیتی را بررسی کنیم.

امتیازات:

تصور کنیم نه تنها در قطارها، اتوبوس و تاکسی و اتومبیل های خصوصی، جاده ها و کوچه ها و خیابان ها و همه مکانهایی که انسانها رفت و آمد می کنند، بلکه حتا در خانه ها، در آشپزخانه ها و اتاق خواب و توالت و حمام هم دوربین مراقب وصل شود و زندگی مردم 24 ساعته توسط دوربین ها در یک کامپیوتر مرکزی ضبط شود تا اگر جرمی رخ داد بتوان با مراجعه به آن برایش مدرک داشت. مثال ها فراوان است: اگر در یک حریم خصوصی به کودکی دست درازی شد، اگر مردی به زور با همسرش نزدیکی کرد، یا اگر در جنگل یا جای خلوتی کسی به دیگری تجاوز جنسی کرد، یا کسی موبایل دیگری را برباید، و نظایر آن، دوربین های نصب شده او را تا رسیدن به خانه و رفتن به توالت و حمام هم دنبال می کنند و هویت متجاوز برای پلیس مشخص میشود. به این لیست می توان دزدی اتوموبیل، بانک، و غیره را نیز اضافه کرد. امتیازی که به این ترتیب از وجود «چشمهای مراقب» نصیب جامعه میشود در درجه اول راحتی خیال و نبود نگرانی برای انسانها است. نبود راحتی خیال اضطراب را برای انسان بهمراه می آورد که امروزه یکی از بزرگترین دل نگرانی های امروز انسانها در جوامع پیشرفته است و این اضطراب حتا برای کسانی که در زندگی مشکلی ندارند نیز نمی گذارد که از زندگی شان لذتی را که شایسته هستند ببرند. در چنین حالتی تقریبا نیاز به قفل کردن هر چیزی برای جلوگیری از دزدی از بین میرود.

نیاز به نگهبان برای جلوگیری از دزدی یا انجام جرم اگرنه کاملا اما تا حد بسیار زیادی از بین میرود. انسانها سالانه بخش قابل توجهی از درآمدشان را صرف تامین انواع قفل ها و نگهبانی ها و شرکت های نگهبانی و غیره می کنند و همه اینها صرفه جویی میشود. تصورش را بکنید که ماشین تان دزدگیر ندارد و تنها یک قفل ساده برای جلوگیری از ورود کودکان به اتومبیل تان لازم باشد و بسیاری صرفه جویی های دیگر در جوامع که میلیاردها دلار می توان صرفه جویی کرد. اما مهمتر از همه بازهم امنیتی است که زندگی را زیباتر می کند. این که دیگر نیازی نیست در پارک دائم مراقب کودک تان باشید که کسی او را برباید. مثل زمان کودکی ما، که راحت به کوچه میرفتیم و ساعت ها بازی میکردیم و به خانه برمی گشتیم و اتفاقی نمی افتاد. در آن زمان در و همسایه کار دوربین های نگهبان را میکردند و اگر کودکی کمی از خانه دور میشد دستش را میگرفتند و به خانه هدایت میکردند.

معایب:

حال شاید سوال شود که با حضور چشمان مراقب جیک و پیک همه عالم بیرون میریزد و حریم خصوصی افراد در معرض خطر تماشای عموم قرار میگیرد. در تئوری شاید چنین خطری با امکان ضعیف باشد اما در عالم واقع چنین نیست و جیک و پیک هیچکس به احتمال بسیار هرگز بیرون نمیریزد. قانونش چنین است که این ویدیوها و عکسها در یک مرکز با مراقبت بسیار شدید نگهداری میشود و کسی حق تماشای آنها را ندارد مگر آنکه جرمی رخ دهد و یا شکایتی باشد. فرض کنیم شکایتی شده که جرمی در یک حریم خصوصی رخ داده است. در اثر شکایت با صدور حکم قاضی میتوان فقط آن ویدیو را آنهم در آن دقایق مورد بحث با حضور نماینده دادستان، پلیس، و ادارات مربوطه مثلا 5 نفر سوگند خورده ویدیوها را بازبینی کرد و بجز این 5 نفر احدی نمیتواند ویدیو را ببیند و قضیه روشن میشود. شاید باز این نگرانی وجود داشته باشد که این ویدیوهای خصوصی توسط هکرها برای عموم پخش شود. گذشته از این که حتما در این مورد فکری خواهد شد که امکان آن به ضعیف ترین حالت ممکن برسد، اما من شخصا حاضرم این ریسک بسیار بسیار کم را بپذیرم اما در جامعه ای با امنیت کامل زندگی کنم. حریم خصوصی من فرد معمولی جامعه چیزی نیست که کسی کنجکاو تماشایش باشد و همان است که میلیاردها انسان دیگر.

شاید افراد شاخص مثل هنرمندان و سیاستمداران و سایر شناخته شدگان هدف هک باشند که میتوان حفاظت بسیار بیشتری برایشان در نظر گرفت اما سایر مردمان چه؟ در عالم واقع هم روزانه میلیاردها ویدیو را چه کسی حال دارد کنجکاوی بخرج دهد و با تحمل کلی مشقات رمزگشایی کند که چی؟ توالت رفتن فلان خانم را ببیند؟ میلیونها صحنه های اتاق خواب در فضای مجازی و سایت های پورن وجود دارد اگر کسی کنجکاو باشد چه نیازی به هک کردن و دیدن زندگی دیگران و آزار آنها؟ بنا بر این با درصد بسیار بسیار بالایی حریم خصوصی مردمان سرجایش هست و به آن تجاوز نمی شود. اما در عمل امنیت اجتماعی کاملی حکم فرما میشود که همه با خیال راحت زندگی می کنند و اضطراب از بابت نبود امنیت تا حد بسیار بالایی از میان میرود و زندگی کردن طبیعی تر و دلپذیرتر میگردد. دیگر نیازی به قفل کردن ماشین و دوچرخه و در مغازه و خانه نیست چرا که «چشم جامعه» (بجای خدا) بالای سر همه هست. بدین ترتیب تنها کسانی نگران این چشمان مراقب خواهند بود که اهل زندگی سالم و بدون تقلب و نابکاری نیستند.

نتیجه این که چشمان مراقب برادر بزرگ برای جوامع آزاد و دمکراسی میتواند یک نعمت باشد. اما سوال بزرگی که قبل از کارگذاری چنین سیستمی باید پاسخ داد این است: آیا این سیستم می تواند به دموکراسی آسیب برساند؟ آیا منتخبین مردم صد درصد قابل اطمینان هستند و از سیستم سوء استفاده نخواهند کرد؟ آیا همه منتخبین مردم به مردم وفادار خواهند ماند؟ غریزه قدرت مداری انسانها از جمله منتخبین مردم باعث میشود که آنها بتوانند برای دست درازی به حقوق مردم حتا در راه بنظر خودشان خیرخواهی از سیستم سوء استفاده کنند و کم کم با استفاده از ویدیوها و مدارک یا رقیبان را تهدید کنند و یا از اطلاعات به نفع آرای خودشان سود ببرند. این امری است که بحث بیشتری میطلبد.



Copyright© 1998 - 2024 Gooya.com - سردبیر خبرنامه: info@gooya.com تبلیغات: advertisement@gooya.com Cookie Policy