شاهزاده رضا پهلوی به وضوح سرشناس ترین فرد اپوزیسیون جمهوری اسلامی در خارج از کشور است. ایشان در داخل کشورنیز با وجود دشواری کسب اطلاع طبق شواهد گوناگون دارای شناخت وسیع است. آیا اینکه شاهزاده رضا به عنوان شناخته شده ترین مخالف رژیم فعلی ایران در داخل و خارج کشور همچنین مورد تأیید اکثرمردم ایران برای حکومت آتی ایران ولو بصورت موقت میباشد یا خواهد بود سوألی است که پاسخش در ابهام است. این سوألی است که برای بسیاری فعالان سیاسی و غیر فعالان که تنها دوستدار و نگران ایران هستند مطرح بوده و هست و شاهزاده با وجود اینکه در این چهل و چند سال گذشته بیانیهها و سخنرانیهای متعددی داشتهاند هنوز جواب کاملأ قانع کنندهای فراهم نکرده است.
اگر فرض را بر این نهیم که سقوط جمهوری اسلامی نه تنها محتمل بلکه قریب الوقوع است بایستی از شخصی که از نظر بسیاری نامزد در دست گیری حکومت پس از سقوط است بخواهیم برنامههای خود ورژیم آینده را به تفصیل و در کمال شفافیت بیان کند. این کار ملزم به کوشش فقط ایشان نیست ولی بینش و بصیرت (آنچه در انگلیسی vision میگویند) همراه با اراده قاطع او را در انجام کار لازم دارد. بعنوان پیشنهاد عرض میکنم آقای رضا پهلوی میتواند با تواناییهای ارتباطاتی که مسلمأ در دسترس دارد با بسیاری از تحصیل کردگان ونخبگان ایران در خارج و حتی داخل کشور تماس بر قرار کند و عده یی واجد شرایط بخصوص را به نام مشاور خود در امور مهم و اساسی مملکتی برگزیند. بطور مثال ده نفر معرفی میشوند که هریک در شاخه مهمی برای حکومت أینده ایران دارای تخصص و صاحب نظرند و به این ترتیب سخنگویان شاهزاده در حوزه خود میشوند. گستره سخنگویی این ده نفر هر یک در یکی از امور زیر خواهد بود:
۱- اقتصاد و بازرگانی
۲- مناسبات بین المللی و سیاست خارجی
۳- خدمات اجتماعی و رفاه عمومی
۴- بهداشت وبیمه و دارو
۵- کسب دانش و آموزش در همه سطوح
۶- صنایع و معادن
۷- فرهدگ و هنر
۸- رسانهها و ارتباطات
۹- امنیت ملی
۱۰- نیروهای مسلح
ده شخصیت نامبرده برنامههای مربوط به حوزه تخصصی خود را با دو هدف اصلی ارائه خواهند کرد. هدف اول ترمیم ویرانگری و خراب کاریهای جمهوری اسلامی در چند دهه اخیر و هدف دوم سازندگی و پیشرفت در زمینههای وابسته است. این آقایان و خانمهای کاردان و ایدههایشان را اکنون صاحب نظران دیگر و همه ایرانیان میتوانند مورد بررسی و ارزیابی و بحث قرار دهند که در واقع نقد روشمند شاهزاده و برنامههای ایشان برای رهبری مملکت خواهد بود.
دور از گمان نیست که ده شخصیت مذکور که فعلأ بعنوان مشاور شاهزاده معرفی میشوند پس از سرنگونی جمهوری اسلامی در دولت موقت آینده نقش وزرای مربوطه را داشته باشند. البته پیش فرض اینست که مردم ایران رضا پهلوی را در نقش رئیس الوزرا در حکومت موقت بپذیرند. این خود به باور نویسنده در حال حاضر مبحث و معبر معضلی است. یک راه حل احتمالی اجرای پیشنهادات بالا است که برنامههای شاهزاده را برای آینده ایران مشخص و شفاف میکند. همراه با آن لازم است که ایشان ماهیت موقت بودن دولت خود را تصریح و تأکید کند و اجرای رفراندم سراسری به منظور همه پرسی درباره فرم حکومتهای آتی بر مبنای اصول دموکراسی را در اولویت فوری کار دولت موقت قرار دهد. پس از همه پرسی تدوین قانون اساسی جدید مطابق با خواستهای مردم ایران و اصول جهانی حقوق بشر در اولویت کار دولت موقت باید باشد و سپس انجام انتخابات آزاد برای تشکیل مجلس شورای واقعأ ملی.
موفقیت تیم مشاوران شاهزاده در رساندن و تفهیم مطالب بالا به مردم و پذیرش آنان در سطح تودهها بستگی به فراهم بودن شرط اساسی دیگری نیز دارد و آن مسئله اعتماد است. اکثریتی از مردم ایران ازهمه اقوام و با همه سوابق و عقاید مختلف باید بتوانند به این برنامهها و اشخاصی که نامزد اجرا هستند اعتماد کنند. بدیهی است با توجه به وقایع ایران در نیم قرن اخیر و رویدادهای نه چندان خوش آیند که در ذهن اکثر ما هنوز زندهاند شک و تردید در صداقت شخصیتها و فراست راهبردها فراوان است. اعتماد سازی سیاسی بایستی از تکیه به اصولی ترین ایدهها شروع شود و مستدل و تدریجأ به کلیات مطلوب و جزئیات اجرایی برسد. به این ترتیب حتی در فضای متلاطم اجتماعی مانند ایران میتوان تأمین مشروعیت برای یک رهبر سیاسی کرد.
در ارتباط با مسئله تأمین مشروعیت شاهزاده رضا برای رهبری دولت موقت (یا دراز مدت) جای آن دارد که ایشان و مشاوران در هر گفتاری که ملت ایران را مخاطب قرار میدهند چند اصول پایه یی را به هر ترتیبی که مایلند تشریح و تآکید و تکرار کنند تا مردم بدانند مطابق با چه اصولی باید افکار و راهبردهای این گروه را بپذیرند. چندی پیش بنده ده اصل به عنوان ایدههای زیرساخت قانون اساسی آینده ایران پیشنهاد و منتشر کردم که در ذیل آمده است. این ده اصل پایه یا اصولی مشابه شاید در این باب کارآمد داشته باشد.
ده ماده زیرساخت برای قانون اساسی آینده ایران
۱- مردم ایران - همه زنان و همه مردان - از هر قومیت و اصل و نصب - همه با هم از همه لحاظ برابرند.
۲-همه مردم ایران دارای حقوق لاینفک انسانی هستند - منجمله حق حیات، حق مسکن و حداقل رفاه، حق آزادی اندیشه و بیان، حق انتخاب روش زندگی و آزادی پوشش به میل و تصمیم شخص خود، و حق آزادی معاشرت با دیگران.
۳- حکومت جدا از دین و سوا از هرگونه ایدئولوژی است. حکومت از ملت میاید و با اراده مردم تعیین و تشکیل یا عزل میشود.
۴- همه مردم ایران در سنین قانونی حق رأی مساوی در انتخابات آزاد برای انتخاب نمایندگان خود و تشکیل دولت ملی دارند.
۵- تنها وظیفه دولت خدمتگزاری به مردم است. حاکمیت خودسرانه یا سرکوب معترضان موجب ابطال آن دولت است.
۶- نیروهای انتظامی حق مداخله در اعتراضات یا هر نوع تجمعات مسالمت آمیز دیگر را ندارند.
۷- هیچ کس - منجمله کودکان و زندانیان - نباید مورد ارعاب، ضرب و شتم، شکنجه، یا هرگونه بد رفتاری دیگر قرار گیرد.
۸- ورود به حریم خصوصی افراد و تفتیش وسایل یا عقاید آنان در فضای واقعی یا مجازی ممنوع است.
۹- مطبوعات و رسانههای جمعی و اجتماعی مطابق با اصل آزادی بیان آزادند هر آنچه خود و مردم بخواهند بگویند و منتشر کنند. ممانعت دسترسی مردم به رسانهها و اینترنت ممنوع است.
۱۰- قوه قضائیه و دادگاهها مستقل از دولت و مطابق با قوانین بشر دوستانه که مجالس آینده وضع میکنند عمل خواهند کرد.
خسرو تدین
*
*