 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
تهرا ن-خبرگزاري كار ايران
احمد شاملو دربيست ويكم آذر سال 1304 در تهران متولد شد . او به اين دليل كه پدرش افسر ارتش بود و اغلب از اين شهر به آن شهر اعزام ميشد و هرگز خانواده نتوانست براي مدت طولاني جايي ماندگار شود, تحصيلات نامرتبي داشت. در سال 1322 به سبب فعاليتهاي سياسي پايش به زندان هاي متفقين باز شد و اين در حقيقت نيز خلاصي بود به تحصيلات نامرتب او .
در سال 1325 براي نخستين بار، در سال 1336 براي دومين بار و در سال 1343 براي سومينبار ازدواج كرد .
شاملو در سال 1326 نخستين مجموعه شعرش را به نام آهنگهاي فراموش شده منتشر كرد.
آهنگهاي فراموش شده مجموعهاي ناهمگون از شعرهاي كاملا سنتي گرفته تا اشعار نيمايي بود و حتي نوشته هاي كاملا بي وزن و قافيه و آهنگ كه بعدها، به شعر منشور، يا شعر سپيد شهرت يافت در آن ديده ميشود.
انتشار اين مجموعه در دنياي شاعري شاملو اهميت چنداني نداشت و همچنان كه خود او در مقدمه كتاب پيشبيني كرده بود, اين نوشتههاي منظوم و منثور آهنگهايي بود كه زود به دست فراموشي سپرده شد .اما اين مجموعه به جهت آن كه حاوي نخستين نمونه هاي شهر سپيد زبان فارسي است, نشر آن در اين سال سزاوار توجه است.
قطعنامه نام مجموعه ديگر احمد شاملو است كه نخستين بار در سال 1330 منتشر شد. اين مجموعه حاوي چهار شعر بلند بود كه نشان ميداد شاملو با عبور از شيوهنيمايي براي خود راه تازهاي ميجويد كه خود نيما و پيران راستينش هرگز علاقه چنداني به آن نشان ندادند.
شاملو پس از يك دوره ترديد و نوسان ميان غزل و شعر اجتماعي سرانجام راه خود را برگزيد و در مسيري قرارگرفت كه به عنوان يكي از زبدهترين پيروان صاحب سبك نيما با مشي و مرامي مستقل در شاعري نمودار گشت.
شاملو پس از انتشار مجموعههاي باغ آينه 1338 آيدا در آينه ( 1343 ) آيدا، درخت و خنجر و خاطره ( 1344 ) ققنوس در باران ( 1354 ) مرثيه هاي خاك ( 1348 ) شكفتن در مه ( 1349 ) ابراهيم در آتش ( 1352 ) و دشنه در ديس ( 1356 ) به زبان و ديدگاهي كاملا مستقل دست يافت و موقعيت و جايگاه ممتازي ميان شاعران نوپرداز و تحصيل كردگان متمايل به غرب پيدا كرد. ويژگي عمده شعرهاي او از لحاظ محتوا نوعي تفكر اجتماعي فلسفي است كه از طريق تمثيل , نماد و اسطورههاي غربي و انساني بيان مي شد. به ويژه اين كه او در خلال اين اشعار اشاره هاي روشني به نمادهاي مسيحيت دارد و شعر او از اين جهت هم متمايزمي شود .
آزادي اغلب شعرهاي او از هر نوع قيد اعم از وزن و قافيه به شيوههاي سنتي ويژگي عمدهاي است كه در شعرنو ايران نظاير چنداني ندارد. به نظر ميرسد كه آهنگسخن او گاه به نثرهاي سده چهارم و پنجم هجري و زبان ترجمههاي تورات و انجيل نزديك ميشود. در همين راستا ناقدان از تاثير آشكار نثر بيهقي بر شعر شاملو غافل نماندهاند. شعر شاملو از نظر زبان و فرم و پرداخت ادبي استفاده مبتكرانهاي از عناصر ادبي و زباني كرده است بسيار حايز اهميت و از جهات مختلف قابل بحث و بررسي است.واينك شعري از او:
** عقوبت **
ميوه برشاخهشدم
سنگپاره در كف كودك
طلسم معجزتي
مگر پناه دهد از گزند خويشتنام
چنين كه
دست تطاول به خودگشاده منم!
بالا بلند!
بر جلو خان منظرم
چون گردش اطلسي ابر
قدم بردار
ازهجوم پرنده بيپناهي
چون به خانه بازآيم
پيش از آن كه دربگشايم
برتختگاه ايوان
جلوهاي كن
با رخساري كه باران و زمزمه است
چنان كن كه مجالي اندك را در خور است
كه تبردار واقعه را
ديگر
دست خسته
به فرمان
نيست
كه گفته است
من آخرين بازماند فرزانگان زمينام؟
من آن غول زيبايم كه در استواي شب ايستاده است
غريق زلالي همه آبهاي جهان
و چشمانداز شيطنتاش
خاستگاه ستارهيي ست
در انتهاي زمينام كومهيي هست.
آن جا كه
پا در جايي خاك
همچون رقص سراب
برفريب عطش
تكيه ميكند
در مفصل انسان و خدا
*****
آري
درمفصل خاك و پوكام كومهاي نا استوار هست.
و بادي كه بر لجه تاريك ميگذارد.
بر ايوان بي رونق سردم
جاروب ميكنند
برده گان عالي جاه را ديده ام من
در كاخهاي بلند
كه قلادههاي زرين به گردن داشتند
و آزاده مردم را
و در جامههاي مرقع
كه سرود گويان
پياده به مقتل ميرفتهاند.
خانهي من در انتهاي جان است
در مفصل خاك و
پوك
*****
با ما گفته بودند
آن كلام مقدس را
با شما خواهيم آموخت
ليكن به خاطر آن
عقوبتي جان فرساي را
تحمل ميبايدتان كرد
عقوبت جانگاه را چندان تا ب آورديم
آري
كه كلام مقدس مان
باري
از خاطر گريخت!
