تراژدی های ناتمام در قاب قدرت
بهروز شیدا
نشر باران، سوئد
چاپ اول 2004
189 صفحه
شابک: 5-84-88297-91
www.baran.st
"تراژدی های ناتمام در قاب قدرت" تازه ترین کتاب بهروز شیدا توسط نشر باران منتشر شده است. این کتاب شامل 10 جستار است.
در "نقش دویی در چشم خیال" بهروز شیدا شعر کلاسیک فارسی و نقاشی کلاسیک ایرانی را مقایسه می کند؛ تفاوت ها و تشابه های دو شاخه ی هنر در ایران را.
در" آوازِ خط و خوابِ دیگری" رمان بدون شرح- شرح حال نسل خاکستری، اثر مهدی استعدادی شاد مورد بررسی قرار می گیرد. در این جستار چنین می خوانیم: بدون شرح - شرح حال نسل خاكستری سرگذشت نسلی است كه هم زخم خوشباوریی گذشته را بر شانه دارد و هم سنگینی ی سرگردانی ی اكنون را. نسلی كه می خواست قهرمان هستی ی خویش باشد؛ قهرماناناش را گم كرد. می خواست جهانی دیگر بسازد؛ جهان را ویرانه یافت. می خواست عشق را معنا كند؛ از وحشتِ مرگِ عشق درهم شكست. نسلی كه آرمان برگزید، آرمان از دست داد، تازیانه خورد، به خاك افتاد، معصومیت آفرید، معصومیت شكست. نسلی كه تنها ماند، تنهایی ساخت، ستیز كرد، زخم خورد، آزادی خواست، آزادی كشت. نسلی كه چنان به بی قراری دنبالِ معنای خویش دوید، كه ساختار هستی اش به هزارتویی بی روزن تبدیل شد.
در جستار"در سایه ی گناه همه گانی" بهروز شیدا نگاهی دارد به جهان رمان های سوء قصد به ذات همایونی محمدرضا جولایی و تالار آینه ی امیر حسن چهل تن.
در "زیر آسمان سرگردانی" بهروز شیدا نگاهی دارد به انسان در ادبیات سوئد در سال های پایانی قرن نوزدهم و سال های آغازین قرن بیستم.
در "یک حادثه از دو سکو" بهروز شیدا تعمقی می کند بر دو نوع شاهنامه خوانی.
"برگریزانِ باغِ چشمِ برادر" نگاهی ست به پایان یك عمر اثر داریوش كارگر: "پایان یك عمرداریوش كارگر تصویر جوانی ی از دست رفته است؛ تصویر آرمان ها و ستیزها؛ عشق ها و كودكی ها؛ تصویر هستی ی آرمانی در ”شب” بلند ”میهن”؛ تصویر خونینی كه در ساختارها و متن ها جاری است."
در "گشتی کوتاه با او" بهروز شیدا، شعر مهدی اخوان ثالث را در متن تاریخ مورد بررسی قرار می دهد. از کودتای 28 مرداد 32 تا سال های 41-49 که: اكنون تناقض های او تناقض های خسته مردی است كه گاه سر در گریبان دارد و گاه می اندیشد همدلی با رهروان را باید شعری سرود؛ سرگردانی كه گاه فالی می گیرد: ”ز قانون عرب درمان مجو، دریاب اشاراتم \ نجات قوم خود را من شعاری دیگر دارم\...\بهین آزادگر مزدشت، میوه ی مزدك و زردشت\كه عالم را ز پیغامش رهای دیگری دارم”. او نوید می دهد كه از تنهایی و اندوه دل خواهد كند اگر یاران شهری در خور بیارایند: ”دلم خواهد كه دیگر چون شما و با شما باشم\ ...\ و تا حماسه ی سیاهکل که تاثیری مستقیم بر شعر بسیاری از شاعران گذاشت." زمانه ی شوق زده و حماسه ساز اما در شعر مهدی اخوان ثالث پژواكی نیافت. او خسته تر از آن بود كه صدایی دل مشغول اش كند؛ كوچه گردی بود كه در خویش سفر می كرد: ”سحرگاهان كه خاك از ماه و از مِه\نم نِزم و دَمِ مهتاب می خورد\دلم گهوارة غم های عالم\از مشرق تا به مغرب تاب می خورد”."
در "تراژدی های ناتمام در قابِ قدرت" بهروز شیدا نگاهی دارد به هزار خانه ی خواب و اختناق و خاكستر و خاك اثر عتیق رحیمی.
در مقاله "اخلاق الاشراف" بهروز شیدا نگاهی دارد به حضور پاك خونی و مالكیت و مذهب در پنج رمان پاورقی گونه ی پس از انقلاب.
در جستار پایانی کتاب "پایانِ سخن شنو كه ما را چه رسید" بهروز شیدا نگاهی می کند به جهان قصه های صادق چوبك
از بهروز شیدا تاکنون یازده کتاب منتشر شده است.
کتاب هایی که نشر باران از بهروز شیدا منتشر کرده است بدین شرح است:
در سوک آبی ی آبها / جستارهای ادبی
از تلخی ی فراق تا تقدس تکلیف (نگاهی به جاپای عناصر فرهنگِ ایرانی بر چهارده رمان پس از انقلاب)/ یک پژوهش
گمشده در فاصله ی دو اندوه/ مجموعه مقاله
کابوس بلند تیز دندان / ویراستاریی کتاب زندان (کتاب نخست، خاطرات)
تراژدی های ناتمام در قاب قدرت (خوانش ها و پژوهش ها)