فرید پویا- واشنگتن پریزم
المار بروک (١) رییس هیئت امور خارجه پارلمان اروپا و نماینده حزب دمکرات مسیحی آلمان در این نهاد است. وی در آخرین دیدار وزیر امور خارجه ایران - آقای متکی - از پارلمان اروپا با او در مورد بحران هسته ای ایران و مسایل دیگر گفتگو کرد.
واشنگتن پریزم- آقای لاریجانی دبیر عالی شورای امنیت ملی ایران - که رهبری هیئت ایرانی در مذاکرات اتمی را نیز به عهده دارد ، در مصاحبه ای با مجله تایمز گفته است که ما سه سال غنی سازی را معلق کردیم ولی اروپاییها با ما بد رفتار کردند و ما چیزی بدست نیاوردیم. به گفته ایشان اروپا اصلا نمی خواهد ایران تکنولوژی اتمی بدست بیاورد. نظر شما در مورد این سخنان چیست؟
عدم همکاری ایران با سازمان انرژی اتمی و همچنین عدم امضای پروتکل الحاقی ان پی تی- پیمان منع گسترش سلاحهای هسته ای- به شدت اعتماد ما را نسبت به صلح جویانه بودن فعالیتهای اتمی ایران، سست کرده است. برای مثال اگر برنامه اتمی ایران تنها صلح جویانه باشد، دیگرساختن موشکهای بالستیک در این کشور معنایی ندارد. من می خواهم تاکید کنم که ایران حق استفاده صلح جویانه از تکنولوژی اتمی را دارد. اروپا از امتناع داوطلبانه غنی سازی اورانیم بسیار قدردانی خواهد نمود وگرنه ، این غنی سازی قدم کوچکی در راه ساخت بمب اتمی تلقی خواهد شد.
پس از دیدار با آقای متکی وزیر امورخارجه ایران در بروکسل، گفتید راهی طولانی برای گفتگوی دو فرهنگ وجود دارد. می توانید بگویید در مذاکراتتان با ایشان چه گذشت که به این نتیجه رسیدید؟
منظور من بد تعبیر شده است. من به گفتگو بین فرهنگها معتقدم. به هرحا ل گفتما ن آقای متکی درباره مساله هسته ای قا نع کننده نبود و سوالات بسیاری بی جواب ماند. ایشان در چارچوب قدیمی تبلیغاتی موضعگیری کردند و نمی خواستند نقطه نظر جامعه بین المللی را درک نمایند. محکوم کردن محدود تروریسم توسط ایران تا جا یی که مربوط به اصطلاح مبارزین آزادی نباشد، قابل قبول نیست. آقای متکی حملات خشونت آمیز حماس علیه اسرائیل را محکوم نکرد و کمکی به رفع سو تفاهمها در مورد موضع گیری رییس جمهور ایران در قبال این کشور ننمود. برغم تمامی این جر وبحثها به نفع اتحادیه اروپا ست که با جهان اسلام مذاکره کند.
اروپا از برنامه موشکهای با لستیک ایران و پروژه احتمالی سلاحهای کشتار جمعی این کشور احساس خطر می کند. آیا فکر نمی کنید ایران نیز به نوبه خود بدون چنین سلاحها یی امنیت خود را از جا نب آمریکا و پروژه تغییر رژیم ا ین کشور در خطر ببیند؟ چگونه می توانیم در این شرایط به تفاهم مشترک برسیم؟
تنها روش ممکن برای رسیدن به راه حل صلح آمیز پیش بردن گفتگو است. طرفین باید دور میز مذاکره بنشینند و راه حلی شامل مسایل امنیتی ، سیاسی و اقتصادی بیابند. اروپا تمایل به مذاکرات بیشتر دارد ولی اولین قدم امضای پروتکل الحاقی ان پی تی توسط ایران است.
اروپا مهمترین شریک اقتصادی و تجاری ایران است و این کشور نیز بیست و چهارمین همیار اقتصادی این اتحادیه می باشد. تا ثیر تحریم اقتصادی در مورد ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
تحریم اقتصادی می تواند همزمان تاثیرات متفاوتی داشته باشد. بر اثر این اقدام ، بخش صنعتی ایران ضربه خواهد دید. چرا که در کنار بخشی از جمعیت شهری که در رفاه نسبی به سر می برند، جمعیت فقیر قابل توجهی نیز زندگی می کنند. جمعیت بسیار جوان و تحصیل کرده ای هم وجود دارد که در پی بنیادگرایی نیست. تحریم و مجازات اقتصادی به همه این گروهها ضربه خواهد زد. پیشرفت و ایجاد درامد مختل خواهد شد و برغم سانسور دولت، پیغام (تحریم) به گوش مردم ایران خواهد رسید و دولت هر چه بیشتر تحت فشار قرار خواهد گرفت. تحریم اقتصادی باید از نظر اخلاقی و قانونی بنیاد محکمی داشته باشد.
آقای بولتون سفیر آمریکا در سازمان ملل گفته است شورای امنیت فقط یکی از راهها یی است که امریکا در مورد ایران بکار خواهد گرفت. ایا فکر می کنید آمریکا بدون پشتیبانی سازمان ملل ابتکار عملی علیه ایران در دست گیرد؟
تا بحال امریکا در گفتگو های چند جانبه با همیارانش در شورای امنیت شرکت کرده است. ما هنوز امیدواریم راه حلی سیاسی پیدا شود.
آیا فکر میکنید اروپا در مورد مساله هسته ای دور جدیدی از مذاکرات را با ایران آغاز نماید؟
همانگونه که اقای البرادعی ریس آژانس بین المللی انرﮊی هسته ای گفته ، فرستادن پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل مرحله سیاسی جدیدی را اغاز کرده است. اروپا در گذشته نشا ن داده که بر سر میز مذاکره قا در به پیدا کردن راه حلهای صلح آمیز است. در حال حاضر اروپا برای یافتن راه حلی سیاسی جهت حل و فصل این بحران، از شورای امنیت پشتیبانی می کند.
چند سالی است که اروپابرای گسترش همکاریهای اقتصادی با برخی از کشورها، عدم تولید سلاحهای کشتار جمعی را پیش شرط قرار داده است. چرا چنین ابتکار عملی در مورد ایران شکست خورد؟
مشکل اصلی با ایران این است که این کشور در چارچوب قواعد سیاسی بین المللی عمل نمی کند. سیاستهای اخیر رییس جمهور ایران، این کشور را بسیار منزوی ساخته است. ما می خواهیم برای مردم ایران روشن کنیم که چنین رییس جمهوری بیش از اینکه به کشور سود برساند ، به آن ضرر می زند.
در مجله دنیای اروپا (۲) نوشته اید که سیاست امور خارجه اروپا در بالکان و خاورمیانه تاثیر چندانی نداشت. آیا پس از سه سال مذاکره درباره مساله هسته ای با ایران، در این مورد نیز می توان گفت که این سیاست بی تاثیر بوده است؟
باید در نظر داشت که سیاست خارجی و امنیت مشترک اروپا بسیار نو پاست. ولی با این وجود اروپا در عرصه جهانی مطرح شده و به الگویی برای حقوق بشر، دمکراسی و ثبات تبدیل شده است. اروپای قوی برای همیاران این اتحادیه - یعنی امریکا و چین نیز که در مورد مسایل مختلف از جمله ایران با اروپا همکاری می کنند - مثبت خواهد بود. قانون اساسی اروپا سیاست مشترک خارجی و امنیتی این اتحا دیه را گسترش داده و نهادینه خواهد ساخت. وجود وزیر امورخارجه مشترک از مواردی است که در آینده ناکامیهای گذشته را جبران خواهد نمود.
.1 http://www.elmarbrok.de/en/
.2 Europe’s World, Spring 2006, p.78
فرید پویا، پژوهشگر و روزنامه نگار مستقل از همکاران اين نشريه بوده و با نشرياتی ديگر از جمله انترناسیوناله و صداهای جهانی هاروارد نیز همکاری می کند.