 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
زن آزاری در قصه ها و تاريخ
شکوفه تقی
نشر باران ، سوئد
چاپ اول ۲۰۰۸/ ۱۳۸۶
شابک: ۲-۱۵-۸۵۴۶۳-۹۱-۹۷۸
[email protected]
www.baran.st
کتاب زن‌آزاری در قصه‌ها و تاريخ يک اثر پزوهشی به‌قلم شکوفه تقی است که به‌وسيله ی نشر باران در استکهلم چاپ و منتشر شده است.
تاريخ، قصه‌های عاميانه، آداب و رسوم اجتماعی و باورهای مذهبی نشان می‌دهند که زن همواره با خشونت مورد تحقير و آزار قرار گرفته است.
تاريخ می‌گويد زنان در بسياری از نقاط جهان به‌جرم زن به‌دنيا آمدن، زنده به‌گور شده‌اند. تاريخ مجازات‌های مذهبی و اجتماعی می‌گويد اگر مردی از زنش، دخترش، مادرش و خواهرش کوچک‌ترين خلافی ببيند يا بشنود که احتمالا جنبه‌ی جنسی داشته باشد، مرد اجازه دارد زن را مثله کند، بی‌آن‌که مجازاتی برايش وجود داشته باشد.
قصه‌های عاميانه می‌گويد اگر زنی نازا بوده يا برای مرد فرزند پسر نمی‌آورده، مرد اجازه داشته او را نيمه‌شب در سرما و تاريکی از خانه بيرون يا در سياه‌چالی زندانی کند. زن تنها روزی از آن گور دست‌ساز بيرون می‌آمده که مردی ديگر به‌طور مثال پسرش به عرصه‌ی وجود می‌رسيده و وسيله‌ی خلاصی او را فراهم می‌کرده است.
آداب و رسوم نشان می‌دهند که در مراسم عروسی، مرد، زن را تحت عنوان مهريه و يا شيربها می‌خريده و هنوز هم می‌خرد. همان آداب و رسوم در نقطه‌ای از جهان می‌گويد مرد بايد با چوب بر سر عروسش بکوبد و يا به بالای بام برود تا زن از زير پايش رد شود.
قوانين اجتماعی و مذهبی در بعضی جوامع می‌گويد زن برای برآورد نياز جنسی مرد هر چقدر هم کودک باشد، رسيده و بالغ محسوب می‌شود و برای برخورداری از حقوق مالی و ساير حقوق انسانی، هرچقدر هم توانا و خردمند باشد، هنوز ناقص‌العقل به‌حساب می‌آيد.
در بسياری از متون مذهبی در تاکيد بر دو اصل در رابطه با زنان اتفاق نظر وجود دارد: يک، زن بالقوه دارای نيروی جنسی مخرب و شيطانی است و دو: فاقد قوه‌ی عقلانی است. به‌همين دليل است که در اغلب متون سفارش می‌شود که مرد می‌بايست امکان هشياری قدرت جنسی را در زن چنان تحقير و لگدکوب کند که اين نيرو در زن مجال سربلند کردن نيابد و ديگر اين‌که بهدليل فقدان عقل و امکان گول خوردن، او را دائم زير سلطه و نفوذ خود داشته باشد.
به‌عقيده‌ی شکوفه تقی، «پشت هر خشونتی که ابراز می‌شود ترسی درونی و پشت هر تحقيری که به‌کسی روا داشته می‌شود حسادت و احساس خودکم‌بينی نهفته است و اگر تاريخ بشر پر از خشونت و تحقير نسبت به‌زن است در واقع گواه ترس مردها از زن‌ها و احساس خودکم‌بينی‌شان در برابر زنان است.»
در اين کتاب تاکيد می شود آن‌چه از ديد قوانين مذهبی و اجتماعی پاره ای جوامع، درباره‌ی زنان، ضد ارزش و کفرآميز به‌شمار می‌آمده، در دوره ای ديگر تبديل به باوری قدسی شده است. تنها بازی قدرت و تلقی مردانه از آن بوده که قدسی را به شيطانی و به عکس بدل کرده است.
کتاب زن‌آزاری در قصه‌ها و تاريخ، نه‌تنها به‌سابقه ی اين ديوانگاری در قصه ها، تاريخ، متون مذهبی، آداب و رسوم می‌پردازد بلکه علل آن را نيز مورد بررسی قرار می‌دهد. هم چنين می کوشد نشان دهد ضعف مردان در رابطه با تسلط بر قوای جنسی سبب خداانگاری خود و ديوانگاری زن شده است.
نويسنده کتاب را در دو بخش تنظيم کرده است. هدف بخش اول که در هشت فصل تنظيم شده اين است که سابقه ی بيماری زن آزاری را نشان دهد و دلايل تاريخی و اجتماعی آن را ريشه‌يابی کند. نگارنده در فصول اول و دوم به حقوقی که جامعه و قانون تحت عنوان صاحب نخستين دختر به‌مرد سپرده است می پردازد و عواقب تخطی از آن و يا تجاوز به آن را شرح می‌دهد. هم چنين می‌کوشد نشان دهد چگونه متون مذهبی در کنار فرهنگ شفاهی آن مجازات ها را توجيه می کنند. در فصل سوم در مورد باکره‌گی و دلايل اهميت آن از ديد مردان بحث می شود.
فصل چهارم به‌قاعدگی و ارتباط آن با ديوانگاری زن اختصاص دارد. در اين فصل مطرح می شود که چگونه و چرا يک نماد واحد در رابطه با زنان در يک دوره، رمزی قدسی و در زمانی ديگر به‌رمزی شيطانی مبدل شده است.
موضوع فصل پنجم، هشياری جنسی زن و عواقب و مجازات‌های مربوط به آن است. هم چنين نشان داده می شود نماد مار در ارتباط با مرد صورتی قدسی و در رابطه با زن تصويری شيطانی پيدا می کند. نگارنده در فصل ششم نه تنها شکار و دزديدن زنان را به عنوان يک رسم بررسی می کند که به‌ريشه‌يابی آن می پردازد. ضمن آن که سعی می کند نشان دهد بين نحوه ی امرار معاش و برخورد مالکانه با زن ارتباطی مستقيم وجود دارد.
هدف فصل هفتم نشان دادن تأثير فقه و متون مذهبی بر فرهنگ شفاهی است. هم چنين نشان داده می شود که وجود تاريخی زنان نامی يا مادران درستکار انکار شده تا بتوان زنان را موجوداتی احمق و خيانتکار معرفی کرد و به اين ترتيب در اعمال تسلط بر ايشان تمهيد کم‌تری به‌کار برد.
موضوع فصل هشتم، رفتار عرف جامعه به‌صورت عام و رفتار شوهر به‌صورت خاص با زن در رابطه با باروری و فرزندآوری است.
بخش دوم اين دفتر به پنج فصل تقسيم می شود و موضوع آن نشان دادن توانايی های زنان است که در تاريخ و قصه ها گاه بسيار بی اهميت قلمداد شده و گاه کاملاً انکار شده است.
فصل اول از بخش دوم به زنان و حکومت اختصاص دارد. اين فصل به‌حضور زنان در تاريخ، اسطوره و قصه های ايرانی و انتظار مردان می‌پردازد. موضوع فصل دوم زنان روحانی يا حتی جادوگر است که علی‌رغم توانايی های فراوان گمنام مانده اند. فصل سوم به زنان سپاهی ای می پردازد که در لباس مردان خدمت می کرده اند. فصل چهارم به‌زنان و هنر اختصاص دارد. اين فصل به زنان معروف و گمنامی می پردازد که با هنرشان حضوری در قصه ها يا فرهنگ شفاهی ندارند اما در تاريخ و سفرنامه ها به وجودشان اشاره شده است.
موضوع فصل پنجم زنانی است که از راه جاسوسی و تن فروشی امرار معاش می کرده اند. از آن جمله اند پيرزنان جاسوس و دلاله گان.
کتاب را می‌توانيد از کتابفروشی‌های محل زندگی خود و يا از طريق نشر باران در سوئد تهيه کنيد.
