پيشنهاد ولايتی برای مذاکره با اعضای پرنفوذ شورای امنيت، اعتماد

گروه سياسي،فرزانه سالمي؛ مردي که سال ها رداي وزير امور خارجه ايران را بر تن داشت معتقد است براي ايران فرقي نمي کند که چه کسي برنده انتخابات رياست جمهوري امريکا شود. دکتر علي اکبر ولايتي در گفت وگو با سايت مرکز سيمونز وابسته به دانشگاه بريتيش کلمبيا در ونکوور کانادا رويکرد افراط گرايانه دولت جرج بوش را پايان يافته مي داند و مي گويد راه حمله به ايران براي رئيس جمهور آينده امريکا - چه دموکرات و چه جمهوريخواه- هموار نيست و در عين حال ايران بايد به سمت مذاکره با اعضاي پرنفوذ شوراي امنيت حرکت کند. اين گفت وگو با مشاور امور بين الملل مقام رهبري اوايل سال 87 و توسط محمود احمدي انجام شده است.

- سال 86 سال نسبتاً سختي براي سياست خارجي ايران بود. فکر مي کنيد ايران در سال 87 در عرصه سياست خارجي چگونه عمل مي کند؟

اساس سياست خارجي ايران همواره بر يک مسير استوار است. ايران مناسبات خارجي خود - به خصوص با کشورهاي همسايه- را به صورتي متعادل ادامه خواهد داد. به رغم تلاش هاي بدخواهان، مناسبات ايران و عراق هم بهتر از گذشته خواهد شد. ايران در عين حال قصد دارد مناسبات خود را با کشورهاي عربي حوزه خليج فارس گسترش دهد. روسيه و چين نيز در راس برنامه هاي ايران در عرصه سياست خارجي قرار دارند. به طور کلي فکر مي کنم سال 87 براي سياست خارجي ايران بهتر از سال گذشته باشد.

- امريکا به شکل هاي مختلف بر سياست خارجي ايران تاثير مي گذارد و ديک چني معاون رئيس جمهور امريکا و ساير مقامات اين کشور نيز از نفوذ ايران در منطقه نگران هستند. اين مساله شما را نگران نمي کند؟

امريکايي ها فعلاً درگير انتخابات رياست جمهوري شان هستند. از الان تا زماني که رئيس جمهور جديد امريکا به قدرت برسد، نوعي خلأ وجود دارد که در آن هيچ رويکردي در سياست خارجي امريکا به صورت جدي دنبال نخواهد شد. اين مساله به خصوص در مورد مناطقي صادق است که امريکا در آنها چندان موفق عمل نکرده است. در مورد کشورهايي مثل ايران، عراق، لبنان و به طور کلي جهان اسلام، امريکا از عملکرد خودش راضي نيست. دولت جديد امريکا قطعاً در اين سياست خارجي ضعيف تجديدنظر خواهد کرد. دولت جديد در مورد ادامه حضور يا خروج نيروهاي امريکايي از عراق و کاهش احتمالي نيروهاي حاضر در افغانستان نيز تصميم خواهد گرفت. رئيس جمهور جديد امريکا به طور قطع سياست افزايش حضور امريکا در منطقه را دنبال نخواهد کرد و سران امريکا هم نبايد انتظار داشته باشند اوضاع منطقه مطابق ميل شان پيش برود. اگر امريکا در سياست خارجي خود تجديدنظر نکند، قطعاً در سال 87 شاهد ناکامي هاي بيشتر اين کشور خواهيم بود. به اين نکته هم توجه داشته باشيد که هر تجديد نظري در سياست خارجي امريکا به معني قبول شکست است.

- برخي تحليلگران از حمله احتمالي نظامي امريکا به ايران در تابستان امسال - يعني پيش از پايان دوره رياست جمهوري بوش- سخن به ميان آورده اند. آيا احتمال وقوع حمله وجود دارد؟

به نظرم احتمال وقوع آن کمتر از سال گذشته است. به ياد داريد که سازمان هاي اطلاعاتي امريکا گزارشي در مورد ايران منتشر کردند و بلافاصله پس از انتشار گزارش رويکرد متعادل تري از سوي امريکا در قبال ايران در پيش گرفته شد. اين گزارش اهميت زيادي داشت و توجيهي بود براي اتخاذ رويکرد متعادل. به اين ترتيب راه انجام حمله نظامي عليه ايران ديگر هموار نيست. يکي از مهم ترين دلايل- و شايد مهم ترين دليل- براي عدم حمله به ايران مخالفت متحدان امريکا با چنين رويکردي است. متحدان امريکا مي دانند که عواقب اين حمله دامن تمام کشورهاي جهان از جمله غرب را خواهد گرفت.

-ايران ترجيح مي دهد چه کسي برنده انتخابات رياست جمهوري امريکا باشد؟

فرقي ندارد. هر کس برنده شود سياست هاي جرج بوش و حلقه نومحافظه کاران و مسيحيان انجيلي را ادامه نخواهد داد. اين رويکرد ديگر به تاريخ پيوسته است. رويکرد راديکال و کم عمري بود که خيلي زود به نقطه اوج رسيد و مثل تب تندي ناگهان پايين آمد. حالا هيچ کس - حتي يک نومحافظه کار ديگر- هم پا جاي پاي بوش نخواهد گذاشت و از دولت فعلي امريکا تندروتر نخواهد بود. رئيس جمهور جديد دموکرات يا جمهوريخواه امريکا در هر صورت رويکرد متعادلي در پيش خواهد گرفت.

-پيش بيني شما از وضعيت پرونده هسته يي ايران چيست؟

به نظر من دنيا دارد ايران را با انرژي صلح آميز هسته يي اش کم کم مي پذيرد و اين رويکرد هم ادامه خواهد داشت. حکومت ايران فقط از جهان مي خواهد که فعاليت هاي هسته يي صلح آميز اين کشور به رسميت شناخته شود. پيشتر غرب ادعا مي کرد فعاليت هاي صلح آميز هسته يي ايران را به رسميت مي شناسد اما در عمل اين فعاليت ها تحمل نمي شدند. به نظر من غرب بايد ايران را با انرژي صلح آميز هسته يي اش قبول کند و راه ديگري وجود ندارد. جهان سرانجام اذعان خواهد کرد که ايران از انرژي صلح آميز هسته يي بهره مي برد. در همين راستا ايران همکاري هاي هسته يي خود را در عرصه تکنولوژيکي و سياسي با کشورهاي مختلف جهان گسترش خواهد داد. ايران نمي تواند از راهي که آمده برگردد. جهان هم سرانجام اين مساله را درک خواهد کرد و آن را خواهد پذيرفت. من نماينده حکومت نيستم اما شخصاً گمان مي کنم ما بايد به سمت مذاکرات سازنده بيشتري با غرب حرکت کنيم و به خصوص با اعضاي بانفوذ شوراي امنيت سازمان ملل متحد مذاکره داشته باشيم.

-در مورد هسته يي شدن کشورهاي خاورميانه چه نظري داريد؟

جهان دير يا زود به اين نتيجه خواهد رسيد که هر کشوري که در چارچوب موازين بين المللي مي خواهد از انرژي هسته يي استفاده کند، بايد اجازه استفاده از اين انرژي را داشته باشد. استفاده از انرژي هسته يي نبايد فقط حق انحصاري 18 يا 19 کشور باشد که قبل از ديگران به اين توانايي دست يافته اند. يادتان باشد که رئيس جمهور فرانسه هم با کشورهاي مختلف دنيا- حتي با ليبي- به مذاکره پرداخته و براي همکاري هسته يي با همه کشورها اعلام آمادگي کرده است.