تصحيح يک خطای بزرگ: نقش عظيم روشنفکران لائيک و سکولار در توليد (و انتقال) انديشه و هنر، علی

فرج سرکوهی در برنامۀ "به عبارت ديگر" تلويزيونِ فارسیِ بی بی سی، که در روزهای سه شنبه – پنج شنبه، ۲۰-۲۲ امرداد ۱۳۸۸، پخش شد، در همسخنی با عنايت فانی نقش روشنفکران لائيک يا سکولار (غير دينی) را در مبارزات سياسی کنونی ايران به طور کامل منکر شد و البته، به گونه ای دستپاچه، اين امر را نتيجۀ فعل حکومت و انفعال خود روشنفکران لائيک و سکولار دانست .

جای بسی تأسف است که اين دو بزرگوار، بويژه فرج سرکوهیِ نازنين که پوست و استخوتن شده بود، با ديدی سطحی نگرانه نتوانسته اند نقش عظيم و دورانساز همۀ روشنفکران غير دينی (از فيلمساز و نقاش و شاعر و نويسنده و... تا استاد فلسفه و سياست و جامعه شناسی و ...)، از جمله نقش خود فرج سرکوهی را مشاهده کنند. براستی در حجم عظيم توليد هنری و فکری چه نسبتی ميان نقش سکولار ها و لائيکها با نقش روشنفکرانِ باصطلاح مذهبی است؟ بی گمان روشنفکران دينی در توليد انديشه و نقادی و در تغيير فضای فرهنگی و سياسی کشور نقش داشته اند؛ اما بايد نقش بنيادی روشنفکران لائيک و سکولار را در انتقال و توليد انديشه و هنر پذيرفت.
نگاهی ساده به فضای هنر و انديشۀ ايران نشان می دهد که روشنفکران لائيک و سکولار هم پيشگام انتقال و توليد انديشه و نقد بوده اند و هم در اين عرصه نقش غالب را داشته اند. اما روشن است که نظر به سرکوب بی سابقۀ اپوزيسيون و رانده شدن روشنفکران لائيک و سکولار از عرصۀ مبارزۀ سياسی علنی، نقش آنان نسبت به نقش روشنفکران دينی، به ويژه کنشگران سياسیِ اصلاح طلب، در پرده است، پرده ای که نبايد پردۀ غفلت باشد و همواره روشن بينان آن را کنار زده اند و فردا برای همگان به کنار خواهد رفت.

علی – تهران