رده بندی جهانی آزادی مطبوعات ٢٠٠٩: ايران پشت دروازه سه کشور جهنمی برای آزادی مطبوعات، گزارشگران بدون مرز

اثر بخشی اوباما در ايالات متحده امريکا که رو به رشد است، درحالی که اروپا سير نزولی طی می کند

اسرائيل در سقوط آزاد و ايران پشت دروازه سه کشور جهنمی برای آزادی مطبوعات

گزارشگران بدون مرز ٢٨ مهر – ميزان ١٣٨٨ هشتمين رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات را منتشر کرد.

رده بندی جهانی آزادی مطبوعات در جهان همچون هفت سال گذشته از سوی گزارشگران بدون مرز با همکاری صدها تن از روزنامه نگار و کارشناسان رسانه‌ها تهيه شده، انتشار می يابد. جدول رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات محدوده زمانی از ١٠ شهريور- سنبله ١٣٨٧ (اول سپتامبر ٢٠٠٨ ) تا ١٠ شهريور- سنبله ١٣٨٨ (اول سپتامبر ٢٠٠٩ )را در بر می‌گيرد.

ژان فرانسوا ژوليارد دبير اول گزارشگران بدون مرز نيز در اين باره اعلام کرد " در همه ی جای جهان بايد با همان قدرت و انتظاری يکسان از آزادی مطبوعات دفاع کرد.

نگران کننده است که هر سال شاهد سقوط جايگاه دمکراسی های غربی و کشورهای چون فرانسه، ايتاليا و يا اسلواکی در رده بندی باشيم. اروپا بايد تلاش کند الگوی برای آزادی‌های سياسی باشد. اگر خود قابل سرزنش باشيم چگونه می توانيم نقض حقوق بشر را در جهان محکوم کنيم. اثر بخشی اوباما به ايالات متحده امريکا اجازه داد که ٢٠ رده صعود کند اما برای اطمينان بخشی تنها اين صعود کافی نيست. در رده های پائين جدول ما به ويژه نگران وضعيت ايران هستيم اين کشور بشکلی خطرناک در سقوط خود به سه کشور جهمنی برای آزادی مطبوعات ترکمنستان، کره شمالی و اريتره که سال هاست آخرين رده جدول را به خود اختصاص داده اند، نزديک شده است."

پايان نمونه اروپا؟

کشورهای اروپايی مدت ها الگوهايی برای رعايت آزادی مطبوعات به حساب می امدند. اما امسال بسياری از کشور اروپايی در هشتمين رده بندی به وضوح عقب نشسته اند. با آنکه ١٣ رده‌ی اول جدول را کشورهای اروپايی اشغال کرده‌اند. ديگر کشورهايی چون فرانسه ( رده ٤٣) اسلواکی (رده ٤٤) يا ايتاليا (رده ٤٩) به سقوط در جدول ادامه می دهند و هر کدام امسال به ترتيب هشت، سی و هفت و پنج رده از دست داده اند. و دمکراسی های جوان آفريقايی مثل مالی، افريقای جنوبی و غنا و يا امريکای لاتينی مثل اروگوئه و يا ترينداد و توباگو از آنها جلو افتاده اند.

در ايتاليا و اسپانيا (رده ٤٤) و يا در کشورهای بالکان روزنامه نگاران قربانی تعرض فيزيکی می شوند در کوراسی ( رده ٧٨) در تاريخ ٢٣ اکتبر ٢٠٠٨ مالک و مدير هفته نامه ناسيونال در يک سوقصد به وسيله بمب گذاری کشته شدند.

اما تهديد اصلی که در دراز مدت خطری جدی به شمار می آيد تصويب و به اجرا گذاشتن قوانين جديد است. اينگونه از سپتامبر ٢٠٠٨ قوانين بسياری به اجرا گذاشته شده است که در برابر کار روزنامه نگاران مانع ايجاد می کند. بعنوان مثال اسلواکی (رده ٤٤) با يکی از اين قوانين امکان خطرناک "حق پاسخگويی خودکار" را که افزايش دهند قدرت وزير فرهنگ است به اجرا گذاشته است.

اسرائيل : عمليات سرب مذاب با رسانه‌ها

عمليات نظامی سرب مذاب اسرائيل در نوار غزه تاثيرات مخربی بر مطبوعات اسرائيل داشت. اين کشور چهل و هشت رده از دست داد و به رده ٩٣ سقوط کرد. و اين امر اسرائيل از کشور پيشتاز خاورميانه در عرصه آزادی مطبوعات به رده های پس از کويت (رده ٦٠) و امارات متحده عربی (رده ٨٦) قرار داده است.

اسرائيل در داخل مرزهای خود نيز همان روش‌های را که در بيرون از مرزهای بکار می گرفت به اجرا گذاشته است. اينگونه گزارشگران بدون مرز در سال گذشته پنج مورد دستگيری که در مواردی کاملا غير قانونی بودند و سه مورد زندانی کردن بازشماری کرده است. سانسور نظامی ( در زمان جنگ) به اجرا گذاشته شده برای همه رسانه ها تهديدی جدی برای حرفه روزنامه نگاری است.
در خارج از مرزهای سرزمينی اسرائيل در رده ١٥٠ قرار گرفته است. بيلان جنگ اسرائيل سنگين است. بيش از بيست خبرنگار که به پوشش خبری در نوار غزه اشتغال داشتند، بدست نيروهای نظامی اسرائيلی زخمی شدند که سه تن از آنها جان باختند.

ايران پشت دروازه سه کشور جهنمی برای آزادی مطبوعات

در سال ٢٠٠٩ وضعيت آزادی مطبوعات در ايران به شکل جدی روز به وخامت گذاشت. مرگ وبلاگ نويس جوان اميدرضا مير صيافی در زندان اوين و ادامه بازداشت روزنامه نگاران و از جمله خبرنگار امريکايی ايرانی تبار رکسانا صابری و سپس بازداشت جمعی روزنامه نگاران در پی سرکوب اعتراضات گسترده به تقلب و تخلف در انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد به رياست جمهوری ايران در تاريخ ٢٢ خرداد از جمله علل اين وخامت است. روزنامه نگاران بازداشت شده مجبور به اعترافات اجباری و در دادگاه های استالينی که حقوق ابتدايی شان رعايت نشد، محاکمه شدند.

امسال روزنامه نگاران ايران بيشتر از هر وقت ديگری از ايران احمدی نژاد آزار ديدند. انتخاب مجدد و مورد اعتراض محمود احمدی نژاد کشور را در بحرانی عميق فرو برد و بدبينی مفرط مقامات حکومتی عليه روزنامه نگاران و وب نگاران شدت يافت. با استقرار نيروهای امنيتی در چاپخانه‌ها و تحريره‌های روزنامه‌ها، سانسور پيش از انتشار مطالب اعمال شد. و بازداشت و زندانی کردن، بدرفتاری غير قانونی و گسترده با روزنامه نگاران بسياری از انها را مجبور به ترک کشور کرد. اين تصوير کلی از وضعيت آزادی مطبوعات در جمهوری اسلامی در سال جاری است. ايران پيش از اين نيز در رده های انتهايی جدول رده بندی قرار داشت (سال گذشته در رده ١٦٦ در ميان ١٧٣ کشور) ، امسال ايران به دروازه سه کشور جهمنی برای آزادی مطبوعات ترکمنستان ( رده ١٧٣)، کره شمال ( رده ١٧٤) و اريتره (رده ١٧٤) که سال هاست آخرين رده جدول را به خود اختصاص داده اند، رسيده است.

اثر بخشی پديده اوباما ايالات متحده امريکا در بيست کشور اول جدول قرار داد

در يک سال ايالات متحده امريکا بيست رده پيش روی کرده است و از رده ٤٠ در سال گذشته به رده بيستم در سال جاری رسيده است. به قدرت رسيدن باراک اوباما و رفتار کمتر پرخاشگرانه اش نسبت به مطبوعات و در مقايسه با رئيس جمهور پيشين يکی از عوامل اين صعود است.

اما اين پيش روی محدود در مرزهای ايالات متحده است. هرچند باراک اوباما برنده نوبل صلح شد اما کشورش در دو جنگ به شکل مستقيم دخالت دارد. عليرغم بهترشدن نسبی شرايط، رفتار امريکا با رسانه ها در عراق و افغانستان نگران کننده است. برخی از روزنامه نگاران همچنان از سوی نظاميان امريکايی بازداشت و يا زخمی شده‌اند. يکی از آنها ابراهيم جاسم در عراق هنوز زندانی است.

وضعيت آزادی بيان در عراق (رده ١٤٥) بهتر شده است . تهديدات گروه های تروريستی و شبه نظام تقريبا پايان يافته است. اما درگيری رسانه ها و روزنامه نگاران با دولت و يا سياست مردان که رسانه را از دسترسی به اطلاعات در برخی مناطق منع می کنند، ادامه دارد. سواستفاده از تعقيب قضايی برای " توهين و افترا" عليه روزنامه‌هايی که موارد فساد را افشا می کنند به رويه تبديل شده است.

جنگ و تروريسم از روزنامه نگاران همچنان قربانی می گيرند و انها را در وضعيت نامساعدی از نظر کاری قرار می دهند. خبرنگاران در افغانستان ( رده ١٤٩) با خشونت ها و تهديد به مرگ‌های بسيار از سوی طالبان رو در روی هستند. اما متاسفانه ففط طالبان نيستند که ازادی مطبوعات را در اين کشور تهديد می کنند، دستگری های خودسرانه قوای دولتی نيز ادامه دارند. افغانستان در سال حاری عليرغم همه تهديدات اما در رده بندی سير صعودی داشته است. برعکس پاکستان (رده ١٥٩ ) عليرغم فضای پر تحرک رسانه ای از کشتار روزنامه نگاران خونبار است. . به رده های پايين‌تر سقوط کرده است.