گزارش اختر قاسمی از مراسم اهدای جايزه قلم طلايی سال ۲۰۱۰ به احمد زيدآبادی

صبح امروز، چهارشنبه ۶ اکتبر ۲۰۱۰، ۱۴ مهر ۱۳۸۹، کنگره ی موسسه ی جهانی مطبوعات با سخنرانی و پرسش و پاسخ دو ساعته ی اکبر گنجی آغاز شد(گزارش اين جلسه به زودی منتشر خواهد شد).
مراسم اهدای جايزه قلم طلايی سال ۲۰۱۰ با حضور صدها روزنامه نگار، سردبيران و صاحبان مهمترين رسانه های جهان در ساعت ۱۳ و چهل و پنج دقيقه در شهر هامبورگ آلمان برگزار شد. ابتدا گروه موسيقی به رهبری خانم گيتی خسروی چند قطعه ی اپرايی از اشعار ايرانی اجرا کرد. قطعات او به نوعی درد و رنج ايرانيان را بيان می کرد. سپس فيلمی درباره ی فعاليت های پر خطر روزنامه نگاران در سراسر دنيا به نمايش گذاشته شد. آنگاه، خاوير ويدل فولش، رئيس موسسه ی جهانی مطبوعات، دلايل انتخاب احمد زيدآبادی به عنوان برنده ی قلم طلايی سال ۲۰۱۰ را به طور مشروح ذکر کرد.

وی به سوابق تحصيلی،فعاليت های مطبوعاتی و زندان های زيدآبادی اشاره کرد و گفت زيد آبادی و دهها روزنامه نگار ديگر زندانی زندانی، زندانی بزرگتر به نام ايران هستند. او با اين جمله به شرايط خفقان ايران اشاره کرد و عدم آزادی بيان و حقوق بشر را در ايران برای حضار تشريح کرد. وی زيد آبادی را به عنوان روزنامه نگاری شجاع مورد ستايش فراوان قرار داد. آقای ويدل فولش سپس اعلام کرد به دليل اين که زيدآبادی در زندان است،اکبر گنجی جايزه ی وی را دريافت و به جای او سخنرانی خواهد کرد.او به سوابق گنجی اشاره و گوشزد کرد که در سال ۲۰۰۶ در شهر مسکو، به همين دلايل، همين جايزه را به گنجی تقديم کرده است. سخنان ويدل فولش فضای سنگينی را بر سالن حاکم کرد و در اين لحظه او گنجی را به روی جايگاه فرا خواند. گنجی به روی صحنه آمد گرچه سعی می کرد خنده بر لب داشته باشد ولی برق اشک چشمان او گواه غم او برای همکاران در بند خود بود. رئيس موسسه جهانی مطبوعات قلم طلايی احمد زيدآبادی را تقديم اکبر گنجی کرد. گنجی پس از دريافت قلم طلايی، در پشت جايگاه قرار گرفت و در اينجا بود که تحمل او به سرآمد و مطلب را با هق هق گريه خواند. گريه او همه ی حضار و بخصوص ايرانيان در سالن را تحت تاثير قرار داد و برخی به همراه گنجی برای در بند شدن آزادگی گريستند. صدها روزنامه نگار در سکوت کامل و در حالتی تأثرانگيز به متن سخنان گوش فرا داده بودند.گريه های گنجی، همه را به گريه انداخت.از مترجم انگليسی(نوشابه ی اميری)که در اتاق ترجمه ی همزمان قرار داشت و با بغض کامل متن انگليسی را قرائت می کرد، تا اشک های من که مجال عکس گرفتن را سلب می کرد. پس از اتمام متن سخنرانی گنجی،خانم گيتی خسروی و گروهش سه قطعه ی ديگر هم اجرا کردند که مورد توجه بسيار حاضران قرار گرفت. متن فارسی و انگليسی سخنرانی اکبر گنجی به شرح زير است.

سخنان گنجی به هنگام دريافت جايزه ی قلم طلايی سال ۲۰۱۰ احمد زيدآبادی

اصحاب قلم در اينجا گرد آمده اند تا از فعاليت های شجاعانه احمد زيدآبادی تجليل کنند، روزنامه نگاری که در دورانی سخت و سياه از آزادی و حقوق مخالفان دفاع کرده است. اين سومين باری است که او را بخاطر دفاع شجاعانه اش از آزادی و حقوق بشر بازداشت می کنند. در بار اول و دوم سيزده ماه را در زندان بسربرد، و چندين ماه آن را در سلول انفرادی گذرانيد. اما بازداشت سوّم او که از سيزدهم ماه جون سال ۲۰۰۹ آغاز شده است، همچنان ادامه دارد. دشواری اين بازداشت و حجم فشارهايی که بر او وارد آوردند چندان بود که او را تا مرز خودکشی راند. او اکنون بيش از يکسال است که در دشوارترين شرايط ، در آتشی که استبداد دينی فقيهان افروخته است صبورانه می سوزد و می سازد. آتش اين بی داد البته فقط دامنگير زيدآبادی نيست. همسر و سه فرزند او نيز شجاعانه و صبورانه بخشی از بار مصائب او را بردوش می کشند. آنها هم در زندان بزرگ ايران اسير سلطه ی نظام سلطانی فقيهانه هستند. متأسفانه آثار ويرانگر اين بی عدالتی ها و خشونتها بر فرزندان زيدآبادی و ديگر کوشندگان راه آزادی در ايران کمتر مورد توجه قرار گرفته است. رنج و آسيبی که خانواده ی مدافعان آزادی و حقوق بشر در ايران تجربه می کنند، هيچ کمتر از رنج و آسيب خود آن مدافعان نيست. وقتی که اين خانواده ها می شنوند که عزيزانشان را در زندانهای دوزخ آسای ولی فقيه به چه اشکال خشونتبار و غيرانسانی مورد آزار و شکنجه قرار می دهند، وقتی که می شنوند مأموران ولی فقيه سر اين دليرمردان و زنان سرفراز ايران را به کاسه های توالت فرومی کنند، وحشت و بی قراری روحی ای که تجربه می کنند بيرون از توصيف است. کودکی فرزندان اين دليران سرشار از اين گونه تصاوير موحش شده است. هر بار که زنگ خانه به صدا درمی آيد، دل کودکان به لرزه می افتد که مبادا باز خانه ی ايشان لگدکوب خشونت مأموران ولی فقيه شود، و مادر و پدرشان در پيش چشم ايشان قربانی خشونت و بی حرمتی قرار گيرند.
بهترين تجلّی گاه سرشت واقعی رژيم سلطانی فقيهانه را بايد در زندانهای کهريزک، اوين، رجايی شهر و امثال آن ديد. ماهيت سفله پرور و رذيلانه ی اين رژيم به بهترين وجه خود را در اين گوشه های دوزخ نشان می دهد. آيت الله خمينی و آيت الله خامنه ای آنچه را که رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی نکردند يا از انجام آن ناتوان بودند، در کمال بی پروايی انجام دادند، و برای آن انواع توجيه های دينی و غيردينی تراشيدند. در اسلام ايدئولوژيک ايشان برای حفظ قدرت انجام هرکاری، مطلقاً هر کاری، مشروع تلقی شد. و اين گونه است که در حکومت ولی فقيه برای درهم شکستن زندانيان سياسی و ويران کردن کرامت انسانی ايشان هر عملی، مطلقاً هر عملی، مجاز شد. اما در اين فضای دوزخی، احمد زيدآبادی سلولهای انفرادی استبداد دينی را به محلّی برای تأمل و پالايش روح خود تبديل کرده است. او در سلول انفرادی اش هم نماز می خواند و هم می رقصد. عبادتش را پاس می دارد، اما حال خود را در رقص شادمانانه و خود آيين اش هم به نمايش می گذارد.
متأسفانه ايران امروز تحت اشغال اقليتی دروغ پرداز و دروغ پرور است. رژيم اشغالگر فقيهان بنيانهای اخلاقی جامعه را هدف قرار داده است و می کوشد رذيلتهای اخلاقی را فضيلت بنمايد. اشغالگران خارجی تماميت ارضی کشور اشغال شده را نقض می کنند، اما اين اشغالگران تماميت عرض و آبروی اين ملّت را نشانه گرفته اند. در کار اين حکومتگران هيچ نشانی از التزام به اخلاق و درستکاری و صداقت به چشم نمی خورد. مردم را به انتخابات فرامی خوانند، اما رأی آنها را "کودتای مخملی"، "براندازی نرم"، و "فتنه" می خوانند. ولی فقيه و کارگزارانش در انتخابات تقلب نکردند، اساساً رأی مردم را نشمردند تا بخواهند آن را کم يا زياد کنند. آنها به فرمان ولی فقيه بدون آنکه آرای مردم شمارش شود، لحظه به لحظه آماری ساختگی را اعلام کردند. اين اقدام پيامی روشن بود به تمام بازيگران سياسی داخل رژيم: سياست تازه ای در راه است، دوران تازه ای آغاز شده است، انتخابات حتّی به معنای محدود گذشته آن هم ديگر وجود نخواهد داشت. تمام بازيگران عرصه ی سياست از اين پس بايد با سياستهای ولی فقيه کاملاً هماهنگ باشند يا جايشان در زندان خواهد بود. حتّی افراد بی طرف يا خاموش هم تحمل نخواهند شد و از ساختار سياسی حذف خواهند شد. فقط کسانی می توانند در ارکان رژيم حضور داشته باشند که راهبرد جديد و نتايج آن را تأييد کنند. احمد زيدآبادی از جمله کسانی بود که با اين قاعده ی ظالمانه که ناقض حقوق اساسی ملّت بود مخالف کرد، و زندان و سلول انفرادی را نصيبش کردند.
اکنون از خود می پرسم که اگر احمد زيدآبادی در اينجا و در جمع ما بود، در هنگام دريافت اين جايزه احياناً چه نکاتی را با شما در ميان می گذاشت. پاسخ اين سؤال البته آسان نيست. اما ما نيک می دانيم که او مردی صلح طلب است. او که از کارشناسان برجسته ی ايران در مسائل خاورميانه است، همواره از آرمان برقراری صلح ميان اعراب و اسرائيل حمايت کرده است، و معتقد است که اين مهّم از طريق تشکيل يک دولت مستقل فلسطينی در کنار دولت اسرائيل ممکن است. او معتقد است که سرنوشت مردم فلسطين را بايد خود ايشان معلوم کنند، و هيچ دولتی نبايد مردم فلسطين را ابزار تأمين منافع و مقاصد خود کند. نگاه او به مسأله ی فلسطينيان کاملاً بشردوستانه و از موضع احترام به حقوق بشر است، و از اين حيث با نگاه ابزارنگرانه ی دولت ايران به مسأله ی فلسطينيان بسيار فاصله دارد. او بارها از سوی رسانه های استبداد دينی بخاطر دفاع از اين موضع انسان دوستانه مورد تهاجم قرار گرفت.
زيدآبادی در نزاع ميان ايران و جهان غرب بر سر مسائل هسته ای نيز از منتقدان جدّی سياست تحريک کننده و نابخردانه ی دولت ايران بوده است. او عميقاً نگران انواع خطرهايی است که در نتيجه ی اين سياستهای نابخردانه تماميت ارضی ايران و سرمايه های انسانی و اقتصادی مردم ايران را تهديد می کند. او همواره مخالف اين بود که دولت ايران با شورای امنيت سازمان ملل درگير شود. و برخلاف رئيس جمهوری ايران، قطعنامه های شورای امنيت را "ورق پاره های بدون اثر" نمی دانست. او می خواهد که منافع ملّی ايرانيان از طريق سياستهای خردمندانه ی متکی بر آرای مردم دنبال شود. او نگران استقلال ايران است، و نيک می داند که اين استقلال را نمی توان بدون حرمت نهادن به استقلال و حرمت مردم ايران تأمين کرد.
زيدآبادی يک فرد ليبرال و دموکرات است. او همواره از آزادی دگرانديشان دفاع کرده است، از نظر او اين حقّ انسانهاست که عقايد و نحوه ی زيست خود را آنچنان که می پسندند تغيير دهند. او همواره از مدافعان حقوق زنان و منتقد سنتهايی تبعيض آميز عليه زنان بوده است. از نظر او حکومت مخلوق و تابع خلق است، و زمامدار سياسی صرفاً وکيل پاسخگوی مردم است، نه موجودی مقدّس که ماورای هرگونه نقدی می نشيند. همين بينش زيدآبادی را برانگيخت نامه ای انتقادی و سرگشاده به سلطان خودکامه ی حاکم بر ايران بنويسد. زيدآبادی نيک می داند که گذار به دموکراسی بدون يک جنبش اجتماعی امکان پذير نيست. او در انتخابات رياست جمهوری اخير به دنبال کانديدايی بود که بتواند طرحها و شعارهای نسبتاً راديکالی را مطرح کند تا جنبشی اجتماعی در جامعه ايجاد شود. البته جنبش اعتراضی مردم ايران حاصل برنامه ريزی کانديداهای رقيب در انتخابات يا اقدامات فعالان سياسی نبود. بلکه برآيند نارضايتهای برهم انباشته شده ی اقشار گوناگون مردم از روزنامه نگاران و دانشجويان گرفته تا زنان و معلمان و کارگران بوده است. در اين ميان روزنامه نگارانی مانند زيدآبادی مشفقانه نقش روشنگری ايفا می کرده اند. زيد آبادی انقلابی نيست، و خشونت را راهی برای رسيدن به نظام دموکراتيک ملتزم به حقوق بشر و آزادی نمی داند. از نظر او روشهای رسيدن به اهداف به اندازه ی خود اهداف مهم است. مبارزه ی بدون خشونت هم از منظر اخلاقی قابل دفاع است و هم از منظر عملی ثمربخش. مبارزه ی عاری از خشونت در عين حال حس همدردی عميق جامعه ی جهانی را برمی انگيزد و اين پرسش را در اذهان مردم جهان به وجود می آورد که چرا رژيم فقه- فقيه سالار حاکم بر ايران اهل انديشه و قلم را که هيچ سلاحی جز قلم خود ندارند به اين شيوه های خشونت آميز سرکوب می کند. از همين رو بود که زيد آبادی به عنوان يک روزنامه نگار انديشمند و صاحب نظر می کوشيد تا حدّ امکان جامعه را به سوی آرامش و پرهيز از خشونت دعوت کند، حتّی در مقاطعی آگاهانه همگان را به "سکوت سياسی" و ناديده گرفتن دولت فرامی خواند تا از حجم خشونت حکومت نسبت به منتقدان و ناراضيان کاسته شود. و علی رغم تمام نقايصی که نظام انتخابات در ايران دارد، ترجيح داد که فعالانه به صحنه انتخابات وارد شود تا هيچ راه مسالمت آميزی را برای اصلاح و تغيير در ساختار سياسی نيازموده نگذاشته باشد. او نيک می داند که خشونت و نفرت به خشونت و نفرت بيشتر می انجامد، و تن دادن به اين بازی خطرناک چه بسا جامعه را به دور باطلی از خشونتهای ويرانگر مبتلا کند که رهايی از آن تا چندين نسل آينده امکان پذير نباشد.
ترديد ندارم که اگر اکنون احمد زيد آبادی درميان ما بود افتخار اين جايزه ی ارزشمند را با تمام زندانيان سياسی شريک می شد. اين نوع جوايز را بايد نوعی ابراز حمايت اخلاقی و معنوی از کوشندگان راه دموکراسی ملتزم به آزادی و حقوق بشر دانست. امروز روزنامه نگاران جهان احمد زيد آبادی را به عنوان روزنامه نگار شجاع آزاديخواه سال ۲۰۱۰ برگزيده اند و او را در خور قلم طلايی دانسته اند. اين انتخابی شايسته و در خور احمد زيد آبادی است. او از قدرت قلم خود فقط برای بيان حقيقت و افشای فساد سياسی سياهکاران بهره نمی جويد، بلکه علاوه ی بر آن مسؤولانه می کوشد که قلم و انديشه اش را در راه اخلاقی تر کردن جهان و کاستن از درد و رنج انسانها به کار گيرد. اين قلم بدون شک رسالت خود را کاميابانه به ثمر می رساند، زيرا آنچه از آن می تراود از جان صاحب قلم برمی خيزد و آينه ی روشن قلب شريف و انديشه انسانی اوست.
هامبورگ ،۶ اکتبر ۲۰۱۰ ، ۱۴ مهر ۱۳۸۹.

متن انگليسی سخنرانی اکبر گنجی: