بی بی سی در اعتصاب، محمدرضا یزدان پناه

درست است که اعتصاب، روزگاری به مثابه عملی انقلابی علیه نظم موجود شناخته می شد اما امروزه به یمن دموکراسی می توان آن را از نشانه های برپایی نظامی دموکراتیک که نمایندگی واقعی اکثریت مردم با حفظ حقوق اقلیت آنها را بر عهده دارد، به شمار آورد

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

[email protected]

شاید روزی که مدیران و خبرنگاران بی بی سی چهار سال پس از تاسیس این بنگاه خبرپراکنی، با پوشش خبری بزرگترین اعتصابات عمومی تاریخ انگلستان در سال 1926 نخستین آزمون جدی خود در زمینه اطلاع رسانی حرفه ای را پشت سر می گذاشتند، فکر این را نمی کردند که روزی گزارش های مربوط به اعتصاب خبرنگاران و کارکنان این رسانه، به سرتیتر اخبار آن و دیگر رسانه های بین المللی تبدیل بشود.

در آن هنگام احساس غالب عمومی این بود كه رادیو به عنوان یک رسانه جدیدالتاسیس قدرت فوق العاده ای برای ارتباط با مخاطبان انبوه و اثرگذاری بر افکار آنها دارد. اینگونه بود که رها کردن یک رسانه در دستان صاحبان منافع تجاری بدون هیچ گونه كنترل و نظارتی، کمی خطرناک دانسته می شد.

شاید به همین دلیل بود که بی بی سی آن اعتصابات را با نگاه کلان «عامل بر هم زننده نظم عمومی» پوشش داد و این مسئله باعث بروز نارضایتی هایی در شهروندان انگلیسی شد که از رسانه ای که بودجه اش از مالیات آنها تامین می شد انتظار متفاوتی داشتند.

بی بی سی به عنوان تاثیرگذارترین رسانه قرن گذشته جهان، پوشش دهنده اخبار و گزارش های مربوط به اعتصابات سراسری در بسیاری از کشورهای جهان بوده است. از کشورهای غیر دموکراتیکی مانند ایران تا دموکراسی هایی همچون فرانسه اما این بنگاه خبرپراکنی خود در سال گذشته دو بار با اعتصاب گسترده کارکنان و خبرنگاران سرویس های مختلفش دست به گریبان بوده است.

نخستین اعتصاب که پاییز سال گذشته به دعوت و حمایت اتحادیه ملی روزنامه نگاران انگلستان برپا شد در اعتراض به تصمیم مقامات بی بی سی برای افزايش ميزان حق بازنشستگی پرداختی از سوی کارکنان به صندوق پرسنل و همچنين بالا بردن سن بازنشستگی آنها از 60 به 65 سال صورت گرفته بود.

اعتصاب دوم روز جمعه 15 ژوئیه و در اعتراض به کاهش نیروی کار از طریق بازخرید اجباری تعدادی از روزنامه نگاران سرویس جهانی بی بی سی انجام شده است.

تعدادی از خبرنگاران و کارکنان بخش های مختلف وب سایت فارسی بی بی سی نیز مانند سال گذشته به این اعتصاب پیوسته اند. وب سایت فارسی بی بی سی دیروز حالتی تقریبا تعطیل داشت و تلویزیون فارسی نیز با گزارش های اندک و بدون حضور مجریان شناخته شده خود، به روی آنتن رفت.

به نظر می آید اعتصاب جمعه بزرگترین اعتصاب در بی بی سی در دوران فعالیت این رسانه بوده است، فعالیت های عادی و روزمره قسمت های گوناگون آن را تا مرز تعطیلی پیش برده و فرآیند خبررسانی این رسانه مهم بین المللی را دچار اختلال کرده است.

«اعتصاب» در معنای ساده و کلاسیک خود، به معنای دست کشیدن کارگران از کار بر علیه کارفرمای خود است. ابزاری در دستان کارگران برای اعتراض به سیاست های کارفرمایان. خواسته های صنفی و اقتصادی معمولا اصلی ترین دلیل برپا شدن اعتصابات هستند و در جوامع غیر توسعه یافته که برآورده شدن چنین مطالباتی اغلب با دشواری های فراوانی روبرو است، اعتصابات می توانند به «ستیزه های اجتماعی» منجر بشوند.

دلیل محبوبیت بالای اعتصابات در میان تئوریسین های چپ نیز همین خصوصیت و توانایی است. مارکس آن را یکی از ابزارهای مهم انقلاب می داند و انگلس بر قداست آن در نزد چپ ها و آنارشیست ها افزود.

چنین کارکردی صد البته مختص دوران انقلاب صنعتی و زایش طبقه کارگر از دل این انقلاب است. با پایان عصر انقلاب ها، کارکردهای اعتصاب نیز رفته رفته دچار تغییر شد همان گونه که روش های اجرایی آن نیز تحولات عمیقی را تجربه کرد.

کارکنان بی بی سی در روز جمعه به نشانه اعتراض علیه اخراج اجباری همکاران خود دست از کار کشیدند. آنها امیدوارند بدین وسیله پیام نارضایتی خود از این مسئله را به گوش مدیران و مسئولان عظیم ترین رسانه خبری جهان برسانند.

در این میان آنچه می تواند هم برای جامعه سیاسی و هم نظام حکومتی ایران آموزنده باشد، رفتار متعهدانه هر دو سمت مسئله است. پرسنل بی بی سی در سرویس های مختلف آن اگرچه روند فعالیت این رسانه را به طور موقت دچار اختلال می کنند اما هرگز آن را به صورت دائم به تعطیلی نمی کشانند.

در سوی دیگر حق اعتراض نیروی کار و ابزارهای اجرایی آن مانند اعتصاب چونان در فرهنگ بوروکراتیک بخش های مختلف در کشورهای دموکراتیکی مانند بریتانیا جا افتاده است که هیچ معترضی بابت از دست دادن شغل، درآمد یا مشکلات دیگر از این جنس به خود نگرانی راه نمی دهد.

این فرهنگ آنقدر پذیرفته شده است که اخبار و گزارش های مربوط به اعتصاب به طور مکرر در وب سایت، رادیو و تلویزیون به روز می شود.

مقایسه چنین شرایطی با جامعه سیاسی ایران خود به تنهایی نشانه ای روشن از ساختار غیر دموکراتیک آن است که هر نوع اعتراض جمعی می تواند به عنوان اقدامی ضد امنیتی علیه نظام مستقر قلمداد شود و با برخورد امنیتی به شدیدترین شکل ممکن سرکوب شود.

نگاهی گذرا به نحوه واکنش هر دو حکومت پهلوی و جمهوری اسلامی با اعتصابات کارگری در دوران این رژیم ها و مقابله تمام عیار آنها با شکل گیری و فعالیت سندیکاها و اتحادیه های کارگری مستقل و غیر دولتی به عنوان نمایندگان واقعی کارگران، هراس نظام های اقتدارگرا و غیر دموکراتیک از تسری اعتراضات صنفی به تمام بخش های جامعه سیاسی را یادآوری می کند.

درست است که اعتصاب، روزگاری به مثابه عملی انقلابی علیه نظم موجود شناخته می شد اما امروزه به یمن دموکراسی می توان آن را از نشانه های برپایی نظامی دموکراتیک که نمایندگی واقعی اکثریت مردم با حفظ حقوق اقلیت آنها را بر عهده دارد، به شمار آورد. اعتصاب خبرنگاران و کارکنان بی بی سی و رفتار متعهدانه آنها در قبال افکار عمومی و کلیت رسانه خود همراه با برخورد مدنی و متساهلانه مدیران این رسانه، نمایشی همزمان از اعتراض و تحمل را به مخاطب عرضه می کند.

امری که تحقق آن در جامعه و نظام سیاسی ایران به معنای گذار از شرایطی غیر دموکراتیک به دموکراتیک است. مسئله ای که «بی بی سی» در روز جمعه 15 ژوئیه به همه یادآوری کرد.